Sprawozdanie finansowe PKO Banku Polskiego SA za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku

 

WYBRANE DANE FINANSOWE DOTYCZĄCE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

WYBRANE DANE FINANSOWE	w mln PLN			w mln EUR
			Zmiana %			Zmiana %
	2021	2020	(A-B)/B	2021	2020	(D-E)/E
	A	B	C	D	E	F
Wynik z tytułu odsetek	8 711	9 184	(5,15)	1 903	2 053	(7,31)
Wynik z tytułu prowizji i opłat	3 542	3 117	13,63	774	697	11,05
Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe oraz wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych	(1 199)	(2 316)	(48,23)	(262)	(518)	(49,42)
Koszty działania	(5 304)	(5 180)	2,39	(1 159)	(1 158)	0,09
Zysk brutto	5 976	(2 266)	363,72	1 306	(506)	358,10
Zysk netto	4 596	(2 944)	256,11	1 004	(658)	252,58
Zysk na jedną akcję - podstawowy z zysku za okres (w PLN/EUR)	3,68	(2,36)	255,93	0,80	(0,53)	250,94
Zysk na jedną akcję - rozwodniony z zysku za okres (w PLN/EUR)	3,68	(2,36)	255,93	0,80	(0,53)	250,94
Dochody całkowite netto	(2 504)	(1 835)	36,46	(547)	(410)	33,41
Przepływy pieniężne netto	10 003	(8 867)	212,81	2 185	(1 982)	210,24

 

WYBRANE DANE FINANSOWE	w mln PLN			w mln EUR
	31.12.2021	31.12.2020	Zmiana % (A-B)/B	31.12.2021	31.12.2020	Zmiana % (D-E)/E
	A	B	C	D	E	F
Suma aktywów	388 816	345 027	12,69	84 536	74 765	13,07
Kapitał własny ogółem	36 073	38 577	(6,49)	7 843	8 359	(6,17)
Kapitał zakładowy	1 250	1 250	-	272	271	0,37
Liczba akcji (w mln)	1 250	1 250	-	1 250	1 250	-
Wartość księgowa na jedną akcję (w PLN/EUR)	28,86	30,86	(6,48)	6,27	6,69	(6,28)
Rozwodniona liczba akcji (w mln)	1 250	1 250	-	1 250	1 250	-
Rozwodniona wartość księgowa na jedną akcję (w PLN/EUR)	28,86	30,86	(6,48)	6,27	6,69	(6,28)
Łączny współczynnik kapitałowy	19,84	19,78	0,30	19,84	19,78	0,30
Kapitał Tier 1	36 445	37 564	(2,98)	7 924	8 140	(2,65)
Kapitał Tier 2	2 700	2 700	-	587	585	0,34

 

WYBRANE POZYCJE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO PRZELICZONO NA EUR WEDŁUG NASTĘPUJĄCYCH KURSÓW	2021	2020
średnia kursów NBP na koniec miesięcznych okresów (pozycje rachunku zysków i strat, sprawozdania z całkowitych dochodów i sprawozdania z przepływów pieniężnych)	4,5775	4,4742
	31.12.2021	31.12.2020
kurs średni NBP na dzień (pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej)	4,5994	4,6148

 

SPIS TREŚCI

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW

SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ

SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM

SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Informacje ogólne o banku

1. Działalność banku

2. Zmiany w Spółkach wchodzących w skład Grupy Kapitałowej

3. Informacje dotyczące składu osobowego Rady Nadzorczej oraz Zarządu

4. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego

5. Kredyty hipoteczne w walutach wymienialnych

6. Oświadczenie o zgodności

7. Kontynuacja działalności

8. Oświadczenie Zarządu

9. Wpływ pandemii COVID-19 na działalność banku

Zasady rachunkowości przyjęte do sporządzenia sprawozdania finansowego

10. Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego

11. Kwestie środowiskowe i ich wpływ na sprawozdanie finansowe

12. Reforma wskaźników stóp procentowych

13. Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do nich

14. Opis ważniejszych zasad rachunkowości

14.1. Waluta funkcjonalna, waluta prezentacji i waluty obce

14.2. Ujmowanie transakcji w księgach

14.3. Wyłączenie ze sprawozdania z sytuacji finansowej instrumentów finansowych

14.4. Zasady klasyfikacji instrumentów finansowych

14.5. Kategoria wyceny aktywów finansowych według zamortyzowanego kosztu

14.6. Kategoria wyceny aktywów finansowych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

14.7. Kategoria wyceny aktywów finansowych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

14.8. Instrumenty kapitałowe

14.9. Zmiana klasyfikacji aktywów finansowych

14.10. Modyfikacje - Zmiana kontraktowych przepływów pieniężnych

14.11. Wycena aktywów finansowych nabytych lub udzielonych z utratą wartości (POCI)

14.12. Wycena zobowiązań finansowych

15. Zmiany zasad rachunkowości obowiązujące od 1 stycznia 2021 roku i objaśnienie różnic między wcześniej publikowanymi sprawozdaniami a niniejszym sprawozdaniem finansowym

NOTY DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

16. Przychody i koszty z tytułu odsetek

17. Przychody i koszty z tytułu prowizji i opłat

18. Przychody z tytułu dywidend

19. Wynik na operacjach finansowych

20. Wynik z pozycji wymiany

21. Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych

22. Pozostałe przychody i koszty operacyjne

23. Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe

24. Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych

25. Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

26. Koszty działania

27. Podatek od niektórych instytucji finansowych

28. Podatek dochodowy

29. Kasa, środki w Banku Centralnym

30. Należności od banków

31. Rachunkowość zabezpieczeń

32. Pozostałe instrumenty pochodne

33. Papiery wartościowe

33.1. Papiery wartościowe - podział aktywów finansowych według faz

33.2. Papiery wartościowe - Zmiany wartości bilansowej brutto w okresie

33.3. Papiery wartościowe - Zmiany wartości odpisów na oczekiwane straty kredytowe w okresie

34. Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i sprzedaży

35. Kredyty i pożyczki udzielone klientom

35.1  Kredyty i pożyczki udzielone klientom - podział aktywów finansowych według faz

35.2  kredyty i pożyczki udzielone klientom - zmiana wartości bilansowej brutto

35.3  Kredyty i pożyczki udzielone klientom-- Zmiany wartości odpisów na oczekiwane straty kredytowe w okresie

36. Wartości niematerialne, rzeczowe aktywa trwałe

36.1. Wartości niematerialne

36.2. Rzeczowe aktywa trwałe

37. Aktywa przeznaczone do sprzedaży

38. Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

39. Inne aktywa

40. Zobowiązania wobec banków

41. Zobowiązania wobec klientów

42. Otrzymane finansowanie

42.1. Otrzymane kredyty i pożyczki

42.2. Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych

42.3. Zobowiązania podporządkowane

43. Pozostałe zobowiązania

44. Rezerwy

45. Kapitał własny i akcjonariat Banku

46. Pokrycie straty za 2021 rok, podział niepodzielonego zysku z lat ubiegłych oraz Dywidendy

47. Leasing

48. Zobowiązania warunkowe oraz pozabilansowe zobowiązania otrzymane i udzielone

49. Sprawy sporne

50. Informacje uzupełniające do sprawozdania z przepływów pieniężnych

51. Transakcje ze Skarbem Państwa i jednostkami powiązanymi

52. Świadczenia dla kluczowego personelu kierowniczego PKO Banku Polskiego SA

53. Hierarchia wartości godziwej

54. Aktywa i zobowiązania finansowe, które w sprawozdaniu z sytuacji finansowej nie są prezentowane w wartości godziwej

55. Kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych

56. Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań oraz przeniesione aktywa finansowe

57. Struktura walutowa aktywów i zobowiązań finansowych

58. Przepływy kontraktowe zobowiązań finansowych banku, w tym pochodnych instrumentów finansowych

59. Aktywa i zobowiązania Krótkoterminowe i długoterminowe

CELE I ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM

60. Zarządzanie ryzykiem w banku

61. Specyficzne działania w zakresie zarządzania ryzykiem w Banku podjęte w 2021 roku

62. Zarządzanie ryzykiem kredytowym

63. Ryzyko kredytowe – informacje finansowe

64. Zarządzanie ryzykiem koncentracji kredytowej w Banku

65. Zabezpieczenia

66. Praktyki forbearance

67. Ekspozycja na ryzyko kredytowe kontrahenta

68. Zarządzanie ryzykiem walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych

69. Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej

70. Zarządzanie ryzykiem walutowym

71. Zarządzanie ryzykiem płynności

72. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym

73. Zarządzanie ryzykiem ESG

74. Adekwatność kapitałowa

75. Wskaźnik dźwigni

76. Informacje o pakietowej sprzedaży wierzytelności

POZOSTAŁE NOTY

77. Działalność powiernicza

78. Informacje dotyczące firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie sprawozdań finansowych

79. Zdarzenia, które wystąpiły po dniu, na który sporządzono sprawozdanie finansowe

 

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT	Nota	2021	2020 przekształcone
Wynik z tytułu odsetek	16	8 711	9 184
Przychody z tytułu odsetek		9 164	10 332
w tym obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej		8 356	8 934
Koszty z tytułu odsetek		(453)	(1 148)
Wynik z tytułu prowizji i opłat	17	3 542	3 117
Przychody z tytułu prowizji i opłat		4 646	4 088
Koszty z tytułu prowizji i opłat		(1 104)	(971)
Wynik pozostały		1 213	438
Przychody z tytułu dywidend	18	624	332
Wynik na operacjach finansowych	19	54	(106)
Wynik z pozycji wymiany	20	429	133
Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych	21	201	162
w tym wycenianych wg zamortyzowanego kosztu		1	(24)
Pozostałe przychody i koszty operacyjne netto	22	(95)	(83)
Wynik na działalności biznesowej		13 466	12 739
Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe	23	(1 144)	(1 939)
Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych	24	(55)	(377)
Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	25	-	(6 552)
Koszty działania	26	(5 304)	(5 180)
w tym wynik z tytułu obciążeń regulacyjnych		(596)	(730)
Podatek od niektórych instytucji finansowych	27	(987)	(957)
Zysk brutto		5 976	(2 266)
Podatek dochodowy	28	(1 380)	(678)
Zysk netto		4 596	(2 944)
Zysk na jedną akcję
– podstawowy z zysku za okres (PLN)		3,68	(2,36)
– rozwodniony z zysku za okres (PLN)		3,68	(2,36)
Średnia ważona liczba akcji zwykłych w okresie (w mln)*		1 250	1 250

*Zarówno w 2021 roku jak i w 2020 roku nie występowały instrumenty rozwadniające zysk przypadający na jedną akcję. W związku z powyższym wartość rozwodnionego zysku przypadającego na jedną akcję pokrywa się z wartością podstawowego zysku przypadającego na jedną akcję.

SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW

SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW	Nota	2021	2020
Zysk netto		4 596	(2 944)
Inne dochody całkowite		(7 100)	1 109
Pozycje, które mogą być przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat		(7 107)	1 114
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych, netto		(4 021)	224
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych, brutto	31	(4 964)	276
Podatek odroczony	28,31	943	(52)
Wartość godziwa aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, netto		(3 086)	890
Aktualizacja wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, brutto		(3 611)	1 283
Zyski/straty przeniesione do rachunku zysków i strat (z tytułu zbycia)	21	(200)	(186)
Podatek odroczony	28	725	(207)
Pozycje, które nie mogą być przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat		7	(5)
Zyski i straty aktuarialne, netto		7	(5)
Zyski i straty aktuarialne, brutto		9	(6)
Podatek odroczony	28	(2)	1
Dochody całkowite netto, razem		(2 504)	(1 835)

 

SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ

	Nota	31.12.2021	31.12.2020
AKTYWA		388 816	345 027
Kasa, środki w Banku Centralnym	29	11 421	7 397
Należności od banków	30	14 296	5 304
Pochodne instrumenty zabezpieczające	31	327	618
Pozostałe instrumenty pochodne	32	11 143	5 416
Papiery wartościowe	33	130 838	119 973
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	35	205 677	193 063
Rzeczowe aktywa trwałe	36.1	2 639	2 737
Aktywa przeznaczone do sprzedaży	37	18	124
Wartości niematerialne	36.2	2 896	2 737
Inwestycje w jednostki zależne	38	3 617	3 612
Inwestycje w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia	38	275	257
Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego		33	-
- Banku		11	-
- jednostek zależnych wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej		22	-
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego	28	3 599	1 806
Inne aktywa	39	2 037	1 983

 

		31.12.2021	31.12.2020
ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁ WŁASNY		388 816	345 027
Zobowiązania		352 743	306 450
Zobowiązania wobec Banku Centralnego		8	-
Zobowiązania wobec banków	40	3 762	2 583
Pochodne instrumenty zabezpieczające	31	4 624	543
Pozostałe instrumenty pochodne	32	11 704	6 632
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	34	49	47
Zobowiązania wobec klientów	41	318 032	278 894
Otrzymane kredyty i pożyczki	42.1	5 142	4 906
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych	42.2	-	4 020
Zobowiązania podporządkowane	42.3	2 716	2 716
Pozostałe zobowiązania	43	5 090	4 464
Zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego		-	178
- Banku		-	166
- jednostek zależnych wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej		-	12
Rezerwy	44	1 616	1 467
		'	'
KAPITAŁ WŁASNY	45	36 073	38 577
Kapitał zakładowy		1 250	1 250
Kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite		24 727	34 771
Niepodzielony wynik finansowy		5 500	5 500
Wynik roku bieżącego		4 596	(2 944)

 

SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 grudnia 2021	Kapitał zakładowy	Kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite					Niepodzielony wynik finansowy	Wynik okresu bieżącego	Kapitał własny ogółem
		Kapitały rezerwowe			Skumulowane inne dochody całkowite	Razem kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite
		Kapitał zapasowy	Fundusz ogólnego ryzyka bankowego	Pozostałe kapitały rezerwowe
Wartość na początek okresu	1 250	29 168	1 070	2 990	1 543	34 771	5 500	(2 944)	38 577
Przeniesienie wyniku z lat ubiegłych	-	-	-	-	-	-	(2 944)	2 944	-
Dochody całkowite	-	-	-	-	(7 100)	(7 100)	-	4 596	(2 504)
Utworzenie funduszu specjalnego z przeznaczeniem na pokrycie szczególnych strat bilansowych (nota 5)	-	(6 700)	-	6 700	-	-	-	-	-
Pokrycie straty z lat ubiegłych	-	-	-	(2 944)	-	(2 944)	2 944	-	-
Wartość na koniec okresu	1 250	22 468	1 070	6 746	(5 557)	24 727	5 500	4 596	36 073

 

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 grudnia 2020	Kapitał zakładowy	Kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite					Niepodzielony wynik finansowy	Wynik okresu bieżącego	Kapitał własny ogółem
		Kapitały rezerwowe			Skumulowane inne dochody całkowite	Razem kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite
		Kapitał zapasowy	Fundusz ogólnego ryzyka bankowego	Pozostałe kapitały rezerwowe
Wartość na początek okresu	1 250	29 168	1 070	3 099	434	33 771	1 556	3 835	40 412
Przeniesienie wyniku z lat ubiegłych	-	-	-	-	-	-	3 835	(3 835)	-
Dochody całkowite	-	-	-	-	1 109	1 109	-	(2 944)	(1 835)
Pokrycie straty z lat ubiegłych1	-	-	-	(111)	-	(111)	111	-	-
Transfer zysku z przeznaczeniem na pozostałe kapitały rezerwowe	-	-	-	2	-	2	(2)	-	-
Wartość na koniec okresu	1 250	29 168	1 070	2 990	1 543	34 771	5 500	(2 944)	38 577

1Pozycja obejmuje między innymi pokrycie z pozostałych kapitałów rezerwowych straty z lat ubiegłych Banku w wysokości 111 milionów PLN powstałej w wyniku zmian zasad rachunkowości w związku z zastosowaniem po raz pierwszy MSSF 16.

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 grudnia 2021	Skumulowane inne dochody całkowite
	Wartość godziwa aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	Zabezpieczenie przepływów pieniężnych	Zyski i straty aktuarialne	Razem
Wartość na początek okresu	1 244	319	(20)	1 543
Dochody całkowite razem	(3 086)	(4 021)	7	(7 100)
Wartość na koniec okresu	(1 842)	(3 702)	(13)	(5 557)

 

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 grudnia 2020	Skumulowane inne dochody całkowite
	Wartość godziwa aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	Zabezpieczenie przepływów pieniężnych	Zyski i straty aktuarialne	Razem
Wartość na początek okresu	354	95	(15)	434
Dochody całkowite razem	890	224	(5)	1 109
Wartość na koniec okresu	1 244	319	(20)	1 543

 

SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

	Nota	2021	2020
Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
Zysk brutto		5 976	(2 266)
Zapłacony podatek dochodowy		(1 686)	(1 567)
Korekty razem:		21 961	35 921
Amortyzacja	26	868	853
(Zysk) strata z działalności inwestycyjnej	50	(26)	(15)
Odsetki i dywidendy	50	(2 477)	(1 792)
Zmiana stanu:
należności od banków	50	(3 018)	968
pochodnych instrumentów zabezpieczających		4 372	(149)
pozostałych instrumentów pochodnych		(655)	1 087
papierów wartościowych	50	(1 091)	(2 364)
kredytów i pożyczek udzielonych klientom	50	(12 398)	6 469
transakcji z przyrzeczeniem sprzedaży		-	1 081
aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży	50	108	(117)
innych aktywów	50	(152)	(50)
skumulowanych odpisów na oczekiwane straty kredytowe	50	(110)	1 798
skumulowanych odpisów na aktywa niefinansowe i innych rezerw	50	202	755
zobowiązań wobec Banku Centralnego		8	-
zobowiązań wobec banków		1 179	607
zobowiązań wobec klientów		39 138	25 951
transakcji z przyrzeczeniem odkupu		1	1
otrzymanych kredytów i pożyczek	50	305	11
zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych	50	18	380
zobowiązań podporządkowanych		-	(14)
pozostałych zobowiązań	50	839	163
Inne korekty	50	(5 150)	298
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej		26 251	32 088

 

	Nota	2021	2020
Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
Wpływy z działalności inwestycyjnej		58 414	63 964
Wykup i odsetki od papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite		54 624	61 734
Wykup i odsetki od papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu		3 036	1 865
Zbycie wartości niematerialnych, rzeczowych aktywów trwałych oraz aktywów do zbycia		71	54
Inne wpływy inwestycyjne, w tym dywidendy	50	683	311
Wydatki z działalności inwestycyjnej		(70 074)	(103 116)
Podwyższenie kapitału jednostki stowarzyszonej		-	(5)
Podwyższenie kapitału wspólnych przedsięwzięć		(18)	-
Nabycie papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite		(43 294)	(67 169)
Nabycie papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu		(25 946)	(34 741)
Nabycie wartości niematerialnych oraz rzeczowych aktywów trwałych		(816)	(1 201)
Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej		(11 660)	(39 152)

 

	Nota	2021	2020
Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
Wykup/umorzenie dłużnych papierów wartościowych	50	(4 038)	(1 129)
Spłata kredytów i pożyczek	50	(69)	(131)
Płatności zobowiązań z tytułu leasingu	50	(213)	(216)
Spłata odsetek od zobowiązań długoterminowych	50	(268)	(327)
Środki pieniężne netto z działalności finansowej		(4 588)	(1 803)
Przepływy pieniężne netto		10 003	(8 867)
w tym z tytułu różnic kursowych od środków pieniężnych i ich ekwiwalentów	50	26	134
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu	50	9 126	17 993
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu	50	19 129	9 126

 

Informacje ogólne o banku

1.   Działalność banku

Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna (PKO Bank Polski S.A. albo Bank) został utworzony dekretem podpisanym 7 lutego 1919 roku przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, premiera Ignacego Paderewskiego oraz ministra poczt i telegrafów i jednocześnie pierwszego prezesa Huberta Lindego jako Pocztowa Kasa Oszczędnościowa. W 1950 roku Bank rozpoczął działalność jako Powszechna Kasa Oszczędności bank państwowy. Rozporządzeniem Rady Ministrów z 18 stycznia 2000 roku przekształcono Powszechną Kasę Oszczędności bank państwowy w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa pod nazwą Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, przy ul. Puławskiej 15, 02-515 Warszawa, w Polsce.

12 kwietnia 2000 roku zarejestrowano Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski Spółkę Akcyjną i wpisano do Rejestru Handlowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawa, Sąd Gospodarczy XVI Wydział Rejestrowy. Obecnie właściwym sądem jest Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego. Bank został zarejestrowany pod numerem KRS 0000026438 oraz nadano mu numer statystyczny REGON 016298263.

Zgodnie z Cedułą Giełdową Bank zaklasyfikowany jest do makrosektora „Finanse”, sektor „Banki”.

PKO Bank Polski SA jest uniwersalnym bankiem depozytowo-kredytowym obsługującym osoby fizyczne, prawne oraz inne podmioty będące osobami krajowymi i zagranicznymi. Bank może posiadać wartości dewizowe i dokonywać obrotu tymi wartościami, jak również wykonywać operacje walutowe i dewizowe oraz otwierać i posiadać rachunki bankowe w bankach za granicą, a także lokować środki dewizowe na tych rachunkach.

Na 31 grudnia 2021 roku do jednostek organizacyjnych wchodzących w skład Banku, za pośrednictwem których Bank prowadzi swoją działalność należą: Centrala Banku w Warszawie, Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego SA (Biuro Maklerskie PKO BP), 12 specjalistycznych jednostek organizacyjnych, 10 regionalnych oddziałów detalicznych, 7 regionalnych oddziałów korporacyjnych, 23 centra korporacyjne i 932 oddziały. Bank prowadzi również działalność operacyjną na terenie Republiki Federalnej Niemiec w formie oddziału (Oddział w Niemczech), Republiki Czeskiej (Oddział w Czechach) i Słowacji (Oddział w Słowacji).

PKO Bank Polski SA jest jednostką dominującą Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA oraz znaczącym inwestorem dla jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć, będących w posiadaniu Banku. W związku z tym PKO Bank Polski SA sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej, które obejmuje dane finansowe tych jednostek. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej jest sporządzone i publikowane w tym samym czasie co niniejsze jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku.

 

 

 

W skład Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. wchodzą następujące jednostki zależne:

Lp.	NAZWA JEDNOSTKI	SIEDZIBA	DZIAŁALNOŚĆ	% UDZIAŁ W KAPITALE
	JEDNOSTKI ZALEŻNE BEZPOŚREDNIO			31.12.2021	31.12.2020
1	PKO Bank Hipoteczny S.A.	Warszawa	działalność bankowa	100	100
2	PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.	Warszawa	zarządzanie funduszami inwestycyjnymi	100	100
3	PKO Leasing S.A.	Łódź	działalność leasingowa i udzielanie pożyczek	100	100
4	PKO BP BANKOWY PTE S.A.	Warszawa	zarządzanie funduszami emerytalnymi	100	100
5	PKO BP Finat sp. z o.o.	Warszawa	działalność usługowa, w tym usługi agenta transferowego oraz outsourcing specjalistów IT	100	100
6	PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.	Warszawa	ubezpieczenia na życie	100	100
7	PKO Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.	Warszawa	pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe	100	100
8	PKO Finance AB	Sztokholm, Szwecja	usługi finansowe	100	100
9	KREDOBANK S.A.	Lwów, Ukraina	działalność bankowa	100	100
10	Merkury - fiz an1	Warszawa	lokowanie środków zebranych od uczestników funduszu	100	100
11	NEPTUN - fizan1	Warszawa		100	100
12	PKO VC - fizan1	Warszawa		100	100

1 PKO Bank Polski S.A. posiada certyfikaty inwestycyjne funduszu; w pozycji udział w kapitale prezentowany jest procent posiadanych certyfikatów inwestycyjnych funduszu.

 

Lp.	NAZWA JEDNOSTKI	SIEDZIBA	DZIAŁALNOŚĆ	% UDZIAŁ W KAPITALE*
	JEDNOSTKI ZALEŻNE POŚREDNIO			31.12.2021	31.12.2020
	GRUPA PKO Leasing S.A.
1	PKO Agencja Ubezpieczeniowa sp. z o.o.	Warszawa	działalność agencyjna w zakresie zawierania umów ubezpieczenia	100	100
	1.1 PKO Leasing Finanse sp. z o.o.	Warszawa	sprzedaż przedmiotów poleasingowych	100	100
2	PKO Leasing Sverige AB	Sztokholm, Szwecja	działalność leasingowa	100	100
3	Prime Car Management S.A.	Gdańsk	działalność leasingowa oraz usługi zarządzania flotą	100	100
	3.1 Futura Leasing S.A.	Gdańsk	działalność leasingowa oraz sprzedaż przedmiotów poleasingowych	100	100
	3.2 Masterlease sp. z o.o.	Gdańsk	działalność leasingowa	100	100
	3.3 MasterRent24 sp. z o.o.	Gdańsk	wynajem krótkoterminowy pojazdów	100	100
4	PKO Faktoring S.A.	Warszawa	działalność faktoringowa	100	100
5	ROOF Poland Leasing 2014 DAC1	Dublin, Irlandia	spółki celowe utworzone na potrzeby sekurytyzacji wierzytelności leasingowych	-	-
6	Polish Lease Prime 1 DAC1	Dublin, Irlandia		-	-
	GRUPA PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.
7	Ubezpieczeniowe Usługi Finansowe sp. z o.o.	Warszawa	działalność usługowa	100	100
	GRUPA KREDOBANK S.A.
8	„KREDOLEASING” sp. z o.o.	Lwów, Ukraina	w organizacji	100	-
	Merkury - fiz an
9	„Zarząd Majątkiem Górczewska” sp. z o.o.	Warszawa	zarządzanie nieruchomościami	100	100
10	Molina sp. z o.o.	Warszawa	komplementariusz w spółkach komandytowo-akcyjnych funduszu	100	100
11	Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 1 S.K.A.	Warszawa	kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek, zarządzanie nieruchomościami	100	100
12	Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 2 S.K.A.	Warszawa		100	100
13	Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 4 S.K.A.	Warszawa		100	100
14	Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 5 S.K.A. w likwidacji	Warszawa		100	100
15	Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 6 S.K.A. w likwidacji	Warszawa		100	100
	NEPTUN - fizan
16	Qualia sp. z o.o.	Warszawa	obsługa posprzedażowa produktów deweloperskich	100	100
17	Sarnia Dolina sp. z o.o.	Warszawa	działalność deweloperska	100	100
18	Bankowe Towarzystwo Kapitałowe S.A.	Warszawa	działalność usługowa	100	100
	18.1 „Inter-Risk Ukraina" spółka z dodatkową odpowiedzialnością2	Kijów, Ukraina	działalność windykacyjna	99,90	99,90
	18.2 Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje” sp.z o.o.3	Kijów, Ukraina	usługi finansowe	95,4676	95,4676
	18.2.1 Finansowa Kompania „Idea Kapitał” sp. z o.o.4	Lwów, Ukraina	działalność usługowa	100	100
19	„Sopot Zdrój" sp. z o.o.5	Sopot	zarządzanie nieruchomością	72,9769	72,9766

* udział podmiotu bezpośrednio dominującego w kapitale jednostki

1 PKO Leasing S.A., zgodnie z MSSF 10, sprawuje kontrolę nad spółką, mimo że nie posiada w spółce zaangażowania kapitałowego.

2 Drugim udziałowcem spółki jest Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje" sp. z o.o.

3 Drugim udziałowcem spółki jest „Inter-Risk Ukraina" spółka z dodatkową odpowiedzialnością.

4 Do 26 lipca 2021 roku spółka zależna KREDOBANK S.A. W pozycji udział w kapitale według stanu na 31 grudnia 2020 roku wykazano udział KREDOBANK S.A. w kapitale zakładowym spółki.

5 14 stycznia 2021 roku w Krajowym Rejestrze Sądowym właściwym dla spółki przejmującej zostało zarejestrowane połączenie odwrotne spółki „CENTRUM HAFFNERA" sp. z o.o. jako spółki przejmowanej i jej spółki zależnej „Sopot Zdrój" sp. z o.o. jako spółki przejmującej. W pozycji udział w kapitale według stanu na 31 grudnia 2020 roku wykazano udział NEPTUN - fizan w kapitale zakładowym „CENTRUM HAFFNERA" sp. z o.o.

 

Bank posiada następujące jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia.

Lp.	NAZWA JEDNOSTKI	SIEDZIBA	DZIAŁALNOŚĆ	% UDZIAŁ W KAPITALE*
				31.12.2021	31.12.2020
	Wspólne przedsięwzięcia PKO Banku Polskiego S.A.
1	Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.	Warszawa	usługi chmury obliczeniowej	50	50
2	Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.	Warszawa	działalność wspomagająca usługi finansowe, w tym obsługa transakcji dokonywanych przy użyciu instrumentów płatniczych	34	34
	1 EVO Payments International s.r.o.	Praga, Czechy	działalność wspomagająca usługi finansowe	100	100
	Wspólne przedsięwzięcie NEPTUN – fizan
	2 „Centrum Obsługi Biznesu" sp. z o.o.	Poznań	zarządzanie nieruchomością	41,45	41,45
	Wspólne przedsięwzięcie PKO VC – fizan
	3 BSafer sp. z o.o.	Stalowa Wola	zarządzanie zgodami marketingowymi	35,06	35,06
	Jednostki stowarzyszone PKO Banku Polskiego S.A.
1	Bank Pocztowy S.A.	Bydgoszcz	działalność bankowa	25,0001	25,0001
2	„Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych” sp. z o.o.	Poznań	poręczenia	33,33	33,33

*udział podmiotu sprawującego współkontrolę/mającego znaczący wpływ/bezpośrednio dominującego w kapitale jednostki.

2.   Zmiany w Spółkach wchodzących w skład Grupy Kapitałowej

W 2021 roku w strukturze Grupy Kapitałowej Banku miały miejsca następujące zdarzenia:

•        w styczniu 2021 roku nastąpiło połączenie odwrotne spółki „CENTRUM HAFFNERA" sp. z o.o. jako spółki przejmowanej i jej spółki zależnej „Sopot Zdrój" sp. z o.o. jako spółki przejmującej;

•        w marcu 2021 roku rozpoczęto proces likwidacji spółki ROOF Poland Leasing 2014 DAC;

•        Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje” sp. z o.o. nabyła od KREDOBANK S.A. udziały spółki Finansowa Kompania „Idea Kapitał” sp. z o.o., które stanowią 100% kapitału zakładowego spółki i uprawniają do 100% głosów na zgromadzeniu wspólników spółki; powyższa zmiana 28 lipca 2021 roku została zarejestrowana w Jednolitym Państwowym Rejestrze Osób Prawnych, Osób Fizycznych - Przedsiębiorców i Organizacji Społecznych Ukrainy;

•        27 sierpnia 2021 roku w Jednolitym Państwowym Rejestrze Osób Prawnych, Osób Fizycznych - Przedsiębiorców i Organizacji Społecznych Ukrainy została zarejestrowana nowa spółka „KREDOLEASING” sp. z o.o., której jedynym udziałowcem jest KREDOBANK S.A.; kapitał zakładowy spółki wynosi 10 milionów UAH; spółka będzie świadczyła usługi leasingowe, na 31 grudnia 2021 roku jest w fazie organizacji.

 

3.   Informacje dotyczące składu osobowego Rady Nadzorczej oraz Zarządu

Skład Rady Nadzorczej Banku na 31 grudnia 2021 roku:

•        Maciej Łopiński - Przewodniczący Rady Nadzorczej – powołany 7 czerwca 2021 roku

•        Wojciech Jasiński - Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej

•        Dominik Kaczmarski - Sekretarz Rady Nadzorczej – powołany 7 czerwca 2021 roku

•        Mariusz Andrzejewski - Członek Rady Nadzorczej

•        Grzegorz Chłopek - Członek Rady Nadzorczej

•        Andrzej Kisielewicz - Członek Rady Nadzorczej

•        Rafał Kos - Członek Rady Nadzorczej

•        Tomasz Kuczur – Członek Rady Nadzorczej – powołany 14 października 2021 roku

•        Krzysztof Michalski - Członek Rady Nadzorczej

•        Bogdan Szafrański - Członek Rady Nadzorczej – powołany 14 października 2021 roku

•        Agnieszka Winnik-Kalemba - Członek Rady Nadzorczej – powołana 7 czerwca 2021 roku.

W 2021 roku miały miejsce następujące zmiany w składzie Rady Nadzorczej Banku:

•        Pan Marcin Izdebski złożył rezygnację z członkostwa w Radzie Nadzorczej z dniem 6 czerwca 2021 roku,

•        Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku (ZWZ) 7 czerwca 2021 roku:

–       odwołało ze składu Rady Nadzorczej Panią Grażynę Ciurzyńską.

–       powołało w skład Rady Nadzorczej Pana Dominika Kaczmarskiego, Pana Macieja Łopińskiego i Panią Agnieszkę Winnik–Kalembę,

•        Pan Piotr Sadownik złożył rezygnację z członkostwa w Radzie Nadzorczej z dniem 11 października 2021 roku,

•        Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Banku (NWZ) 12 października 2021 roku:

–       odwołało ze składu Rady Nadzorczej Pana Zbigniewa Hajłasza,

–       powołało w skład Rady Nadzorczej Pana Tomasza Kuczura i Pana Bogdana Szafrańskiego.

Skład Zarządu Banku na 31 grudnia 2021 roku:

•        Iwona Duda - Wiceprezes Zarządu kierująca pracami Zarządu - powołana 14 października 2021 roku z dniem 23 października 2021 roku

•        Bartosz Drabikowski - Wiceprezes Zarządu – powołany 15 czerwca 2021 roku

•        Marcin Eckert – Wiceprezes Zarządu – powołany 7 czerwca 2021 roku

•        Wojciech Iwanicki – Wiceprezes Zarządu – powołany 14 października 2021 roku

•        Maks Kraczkowski – Wiceprezes Zarządu

•        Mieczysław Król – Wiceprezes Zarządu

•        Artur Kurcweil - Wiceprezes Zarządu – powołany 14 września 2021 roku

•        Piotr Mazur – Wiceprezes Zarządu.

26 stycznia 2022 roku Komisja Nadzoru Finansowego jednogłośnie wyraziła zgodę na powołanie Pani Iwony Dudy na stanowisko Prezesa Zarządu PKO Banku Polskiego.

W 2021 roku miały miejsce następujące zmiany w składzie Zarządu Banku:

•        Pan Zbigniew Jagiełło 11 maja 2021 roku złożył, ze skutkiem na datę przyszłą, tj. z upływem dnia zamknięcia Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku zwołanego na 7 czerwca 2021 roku, rezygnację z pełnienia funkcji Prezesa Zarządu i członkostwa w Zarządzie;

•        Rada Nadzorcza Banku 8 czerwca 2021 roku:

–       powołała Pana Jana Emeryka Rościszewskiego, dotychczasowego Wiceprezesa Zarządu, na stanowisko Prezesa Zarządu, pod warunkiem wyrażenia zgody przez KNF oraz z dniem wydania tejże zgody, a także powierzyła Janowi Emerykowi Rościszewskiemu kierowanie pracami Zarządu (w okresie do wydania zgody przez KNF),

–       powołała w skład Zarządu Pana Marcina Eckerta;

•        Rada Nadzorcza Banku 15 czerwca 2021 roku:

–       odwołała ze składu Zarządu Pana Rafała Kozłowskiego,

–       powołała w skład Zarządu Pana Bartosza Drabikowskiego;

•        Pan Adam Marciniak złożył 26 lipca 2021 roku rezygnację z pełnienia funkcji Wiceprezesa Zarządu i członkostwa w Zarządzie ze skutkiem na dzień 13 sierpnia 2021 roku;

•        KNF 3 września 2021 roku wyraziła zgodę na powołanie Pana Jana Emeryka Rościszewskiego na Prezesa Zarządu;

•        Rada Nadzorcza Banku 14 września 2021 roku powołała w skład Zarządu Pana Artura Kurcweila;

•        Pan Jan Emeryk Rościszewski 14 października 2021 roku złożył, ze skutkiem na datę przyszłą, tj. z dniem 22 października 2021 roku rezygnację z pełnienia funkcji Prezesa Zarządu i członkowska w Zarządzie;

•        Rada Nadzorcza Banku 14 października 2021 roku:

–       odwołała ze składu Zarządu Pana Rafała Antczaka i Pana Jakuba Papierskiego,

–       powołała z dniem 23 października 2021 roku Panią Iwonę Dudę na stanowisko Wiceprezesa Zarządu; jednocześnie powołała Iwonę Dudę na stanowisko Prezesa Zarządu pod warunkiem wyrażenia zgody przez KNF oraz z dniem wydania tejże zgody, a także powierzyła Iwonie Dudzie kierowanie pracami Zarządu (w okresie od 23 października 2021 roku do czasu wydania zgody przez KNF),

–       powołała w skład Zarządu Pana Wojciecha Iwanickiego.

Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku przyjęło Politykę dotyczącą oceny odpowiedniości kandydatów na członków Zarządu i członków Rady Nadzorczej Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego S.A. oraz dokonało potwierdzenia odpowiedniości powołanego organu.

4.   Zatwierdzenie sprawozdania finansowego

Niniejsze sprawozdanie finansowe Banku (sprawozdanie finansowe), podlegające przeglądowi przez Komitet Audytu oraz przyjęciu przez Radę Nadzorczą Banku 23 lutego 2022 roku, zostało zaakceptowane do publikacji przez Zarząd 23 lutego 2022 roku.

5.   Kredyty hipoteczne w walutach wymienialnych

23 kwietnia 2021 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie PKO Banku Polskiego S.A. podjęło decyzję dotyczącą zawierania ugód z konsumentami, którzy zawarli z Bankiem umowy kredytu lub pożyczki zabezpieczone hipotecznie indeksowane do walut obcych lub denominowane w walutach obcych (dalej: ugody z konsumentami). Zgodnie z podjętą uchwałą:

•        utworzono fundusz specjalny w wysokości 6 700 milionów PLN z przeznaczeniem na pokrycie szczególnych strat bilansowych, które powstaną w następstwie rozpoznania skutków finansowych ugód z konsumentami,

•        wydzielono z kapitału zapasowego Banku, w części utworzonej z zysku z lat ubiegłych dostępnego do podziału, kwotę w wysokości 6 700 miliona PLN i przekazano ją na wyżej wymieniony fundusz specjalny,

•        Walne Zgromadzenie zobowiązało Zarząd Banku do przedstawienia do zatwierdzenia Radzie Nadzorczej Banku warunków, na jakich będą zawierane ugody, w tym warunków zwalniania z długu,

•        Zarząd Banku przystąpił do zawierania ugód z konsumentami (w tym zawierających zwolnienie z długu), po pozytywnym zaopiniowaniu przez Radę Nadzorczą Banku warunków na jakich będą one zawierane, w tym w zakresie zwolnienia z długu (uchwała Rady Nadzorczej z 27 maja 2021 roku).

W okresie czerwiec 2021 roku – wrzesień 2021 roku w Banku trwały prace nad szczegółami rozwiązania, w tym nad zapewnieniem klientom możliwości przejścia w ugodzie na stałą stopę procentową. Bank prowadził pilotaż ugód, w ramach którego uczestniczył w mediacjach przy sądzie polubownym przy Komisji Nadzoru Finansowego (dalej „KNF”) oraz zawierał ugody przed sądami powszechnymi.

4 października 2021 roku w Banku ruszył program ugód dla kredytobiorców frankowych.

Proces zawierania ugód odbywa się zdalnie (złożenie wniosku przez Klienta przez Internet w serwisie transakcyjnym, spotkania mediacyjne online), a kredytobiorcy w oddziale pojawiają się tylko raz – w momencie podpisania ugody. W trakcie postępowania mediacyjnego przed Sądem Polubownym przy KNF klient poznaje wszystkie parametry finansowe propozycji, w tym wysokość salda po konwersji oraz kwotę ewentualnej nadpłaty, którą zwróci mu Bank. Proces jest bezkosztowy i przyjazny dla klienta. Koszty sądowe mediacji ponosi Bank.

Bank proponuje ww. rozwiązanie klientom indywidualnym, których kredyt mieszkaniowy był udzielony we frankach szwajcarskich i którzy nadal ten kredyt spłacają. Warunkiem skorzystania z tej formy pomocy jest kredyt wzięty na własne cele mieszkaniowe. Mediacja odbywa się przed Sądem Polubownym przy KNF. W jednym wniosku o mediację klient może wskazać tylko jedną umowę kredytową. Z propozycji ugód nie mogą skorzystać klienci, których kredyt został już spłacony, wypłacony w całości w CHF lub którzy skorzystali z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.

Kredyt walutowy, po przekształceniu na złotowy, jest rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy był zaciągnięty w PLN. Pozostałe parametry pozostają bez zmian, m.in.: okres kredytowania, forma spłaty oraz poniesione opłaty, prowizje i składki ubezpieczeniowe. Do wyliczenia kwoty kredytu przeliczonego na PLN zostaje przyjęte oprocentowanie według zmiennej stopy procentowej na dzień zawarcia umowy. Oprocentowanie zostaje ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży. Szczegółowe wyliczenia Bank przekazuje klientom na kilka dni przed posiedzeniem mediacyjnym w Sądzie Polubownym.

Ugody są proponowane również w toku postępowań sądowych i postępowań wywołanych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej.

Na koniec 2021 roku zostało zarejestrowanych ponad 19 tys. wniosków o mediacje (do 22 lutego 2022 – 22,7 tys.). Łączna liczba ugód zawartych na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosła 5 887, z czego 5 754 zawartych w postępowaniu mediacyjnym oraz 133 w toku postępowań sądowych (na 22 lutego 2022 – 9 343 zawartych ugód, z tego poprzez postępowanie mediacyjne 9 191 oraz 152 w toku postępowań sądowych).

Dodatkowe informacje dotyczące portfela kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz ugód z konsumentami, Bank przedstawił w notach: „Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych”, „Sprawy sporne” i „Zarządzanie ryzykiem walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych”, "Zarządzanie ryzykiem walutowym”.

6.   Oświadczenie o zgodności

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi przez Unię Europejską (UE) według stanu na 31 grudnia 2021 roku, a w zakresie nieuregulowanym powyższymi standardami zgodnie z wymogami ustawy z 29 września 1994 roku o rachunkowości i wydanymi na jej podstawie przepisami wykonawczymi, jak również wymogami odnoszącymi się do emitentów papierów wartościowych dopuszczonych lub będących przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie do obrotu na rynku oficjalnych notowań giełdowych.

7.   Kontynuacja działalności

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Bank w okresie co najmniej 12 miesięcy od daty zaakceptowania przez Zarząd do publikacji, czyli od 23 lutego 2022 roku. Zarząd Banku nie stwierdza na dzień podpisania sprawozdania finansowego istnienia faktów i okoliczności, które wskazywałyby na zagrożenia dla możliwości kontynuacji działalności przez Bank w okresie 12 miesięcy od daty publikacji na skutek zamierzonego lub przymusowego zaniechania bądź istotnego ograniczenia przez Bank dotychczasowej działalności.

8.   Oświadczenie Zarządu

Zarząd oświadcza, że wedle jego najlepszej wiedzy, sprawozdanie finansowe Banku i dane porównawcze zostały sporządzone zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz że odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Banku oraz jego wynik finansowy.

9.   Wpływ pandemii COVID-19 na działalność banku

Wpływ pandemii COVID-19, która rozpoczęła się w roku 2020 na działalność Banku i sektora bankowego oraz działania podejmowane przez Bank od początku pandemii w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa Klientom i pracownikom Banku a także ciągłości działania procesów biznesowych zostały już szczegółowo opisane w Sprawozdaniu finansowym Banku za rok 2020 i Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. za rok 2020.

•           Wpływ na szacunki i założenia

Pandemia COVID-19 zwiększyła poziom niepewności. Konsekwencje dla gospodarki światowej oraz środki podjęte przez rządy oraz organa regulacyjne wpływają i mogą wpłynąć na wyniki finansowe i sytuację Banku, w tym m.in. na oczekiwane straty kredytowe czy rozpoznaną wartość firmy. W roku 2021 Bank nie zidentyfikował dodatkowych negatywnych skutków związanych z pandemią COVID-19, a wszystkie negatywne skutki, które można było rozsądnie oszacować, zostały rozpoznane już w roku 2020.

Bank na bieżąco monitoruje rozwój sytuacji, uwzględniając ją w przyjętych założeniach i szacunkach. 

•           Moratoria i gwarancje publiczne – modyfikacje i jakość portfela kredytowego

Bank, w celu złagodzenia skutków gospodarczych rozprzestrzeniania się COVID-19 wprowadził szereg działań zaradczych dla klientów indywidualnych, firm, przedsiębiorstw, klientów korporacyjnych i jednostek samorządu terytorialnego mających na celu złagodzenie skutków gospodarczych rozprzestrzeniania się COVID-19:

•        moratoria kredytowe, w tym te zgodne z wytycznymi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego;

•        udzielanie kredytów i zaliczek, objętych programami gwarancji publicznych w kontekście kryzysu związanego z COVID-19.

Szczegółowy opis moratoriów zaoferowanych Klientom Banku oraz programów gwarancji publicznych oferowanych w roku 2020 zaprezentowany został w Sprawozdaniu finansowym Banku za rok 2020 w nocie „Specyficzne działania w zakresie zarządzania ryzykiem w Banku podjęte w 2020 roku” oraz „Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. za rok 2020”.

Otrzymane przez Bank gwarancje w ramach programów gwarancji publicznych z tytułu aneksu do umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis z 22 czerwca 2018 roku (z późn. zm.) oraz umowy portfelowej linii gwarancyjnej Funduszu Gwarancji Płynnościowych z 10 kwietnia 2020 roku zawartych z Bankiem Gospodarstwa Krajowego spełniają definicją umowy gwarancji finansowych i są prezentowane w nocie „Zobowiązania warunkowe oraz pozabilansowe zobowiązania otrzymane i udzielone”.

Jakościowy i ilościowy wpływ COVID-19 na jakość portfela kredytowego w tym szacowane straty kredytowe Bank prezentuje nocie „Ryzyko kredytowe – informacje finansowe”.

•           Wartość firmy i inwestycje w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia– test na utratę wartości

Wartość firmy oraz zaangażowanie w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia Bank poddaje corocznemu testowi na utratę wartości oraz gdy istnieją przesłanki wskazujące na możliwą utratę wartości w ciągu roku.

W 2021 roku Bank nie utworzył dodatkowych odpisów na utratę wartości firmy i inwestycji w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia. Negatywny wpływ pandemii COVID – 19 na otoczenie gospodarcze został uwzględniony w przeprowadzonych w 2020 roku testach na utratę wartości firmy powstałej z nabycia Nordea Bank Polska S.A. a także akcji Banku Pocztowego S.A. W wyniku przeprowadzonych testów Bank ujął w roku 2020 odpisy z tego tytułu w pozycji „Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych” (szerzej w notach: „Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych” „Wartości niematerialne, rzeczowe aktywa trwałe i „Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia” niniejszego sprawozdania).

•           Adekwatność kapitałowa

Wpływ COVID-19 na adekwatność kapitałową oraz działania organów nadzorczych - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/873 z dnia 24 czerwca 2020 r. zmieniające rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i (UE) 2019/876 w odniesieniu do niektórych dostosowań w odpowiedzi na pandemię COVID-19 (CRR Quick Fix) opisuje nota „Adekwatność kapitałowa” oraz „Adekwatność kapitałowa oraz inne informacje podlegające ogłaszaniu Grupy Kapitałowej Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego Spółki Akcyjnej według stanu na 31 grudnia 2021 roku”.

Zasady rachunkowości przyjęte do sporządzenia sprawozdania finansowego

10.            Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego

Sprawozdanie finansowe obejmuje rok zakończony 31 grudnia 2021 roku oraz zawiera dane porównawcze za rok zakończony 31 grudnia 2020 roku. Dane finansowe prezentowane są w milionach złotych polskich (PLN), chyba że wskazano inaczej.

W sprawozdaniu finansowym zastosowano zasadę koncepcji wartości godziwej dla aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w tym instrumentów pochodnych oraz aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne dochody całkowite. Pozostałe składniki aktywów finansowych wykazywane są w wartości zamortyzowanego kosztu pomniejszonej o odpisy na oczekiwane straty kredytowe. Natomiast pozostałe zobowiązania finansowe wykazywane są w wartości zamortyzowanego kosztu. Składniki aktywów trwałych wykazywane są w cenie nabycia pomniejszonej o umorzenie oraz o odpisy z tytułu utraty wartości. Składniki aktywów trwałych lub grupy aktywów zaklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży wykazywane są w kwocie niższej z dwóch, tj. ich wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia.

Bank podczas sporządzania sprawozdania finansowego dokonuje pewnych szacunków i przyjmuje założenia, które bezpośrednio mają wpływ zarówno na sprawozdanie finansowe, jak i na ujętą w nim informację uzupełniającą. Szacunki i założenia, które Bank przyjmuje do wykazywania wartości aktywów i zobowiązań oraz przychodów i kosztów dokonywane są przy wykorzystaniu danych historycznych oraz innych czynników, które są dostępne oraz uznawane za właściwe w danych okolicznościach. Założenia co do przyszłości oraz dostępne dane służą do szacowania wartości bilansowych aktywów oraz zobowiązań, których nie można jednoznacznie określić przy wykorzystaniu innych źródeł. Przy dokonywaniu szacunków Bank uwzględnia przyczyny oraz źródła niepewności, które są przewidywane na koniec okresu sprawozdawczego. Wyniki rzeczywiste mogą się różnić od wartości szacunkowych.

Dokonywane przez Bank szacunki oraz założenia są poddawane bieżącym przeglądom. Zmiany szacunków są rozpoznawane w tym okresie, którego dotyczą.

11.  Kwestie środowiskowe i ich wpływ na sprawozdanie finansowe

Ze względu na charakter działalności gospodarczej bezpośrednie oddziaływanie Banku na środowisko naturalne jest ograniczone do zużycia zasobów naturalnych. Pośredni wpływ na środowisko dotyczy finansowania udzielanego przez Bank podmiotom gospodarczym i publicznym oraz oferty produktowej Banku. Bank ogranicza swój bezpośredni wpływ na środowisko i dostosowuje swoje polityki kredytowe dla poszczególnych sektorów gospodarki tak, aby motywować do tego także swoich klientów.

Zagadnienia związane z oddziaływaniem Banku na środowisko oraz podejmowane przez Bank inicjatywy pro-środowiskowe zostały opisane w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. za 2021 rok w Rozdziale „Ryzyko negatywnego wpływu na środowisko”.

W związku z rosnącym zainteresowaniem inwestorów oraz pozostałych użytkowników sprawozdań finansowych zagadnieniami związanymi z klimatem i ich potencjalnym wpływem na sytuację finansową i wyniki finansowe spółek, w niniejszej nocie zaprezentowano wpływ czynników klimatycznych na poszczególne elementy niniejszego sprawozdania finansowego, w tym w szczególności wpływ ryzyka klimatycznego na pomiar oczekiwanych strat kredytowych oraz koncentrację ryzyka kredytowego.

Niniejsze ujawnienie uwzględnia wytyczne IASB zawarte w dokumencie „Effects of climate-related matters on financial statements” z listopada 2020 roku.

W 2021 roku ryzyko ESG zostało uwzględnione w strategii zarządzania ryzykiem w Banku. Kwestie zarządzania ryzykiem ESG opisane zostały w nocie „Zarządzanie ryzykiem ESG”.

•      Źródła niepewności szacunków i znaczące osądy oraz możliwość kontynuacji działalności

Bank jest narażony na ryzyko klimatyczne, w tym:

•        ryzyko fizyczne (np. ryzyko wynikające z częstszych/poważniejszych zdarzeń pogodowych); oraz

•        ryzyko związane z transformacją gospodarczą oraz zmianą klimatu (np. ryzyko związane z przejściem na mniej zanieczyszczającą i niskoemisyjną gospodarkę, ekstremizacją pór roku).

Ryzyko klimatyczne może mieć potencjalny wpływ na szacunki i oceny stosowane przez Bank (w tym stosowane w kalkulacji odpisów na oczekiwane straty kredytowe).

W Banku nie wystąpiły istotne szacunki i osądy związane z czynnikami klimatycznymi, które znacząco wpływałyby na wartości rozpoznane w niniejszym sprawozdaniu finansowym.

Kwestie związane z klimatem nie stanowią zagrożenia dla możliwości kontynuacji działalności przez Bank w okresie 12 miesięcy od daty zatwierdzenia przez Zarząd do publikacji sprawozdania finansowego.

•      klasyfikacja i wycena do wartości godziwej oraz utrata wartości instrumentów finansowych

Ryzyko związane z klimatem może mieć wpływ na oczekiwane przepływy pieniężne z udzielonych kredytów, a tym samym na narażenie Banku na straty kredytowe. Atrybuty specyficzne dla kredytobiorcy, ryzyko fizyczne i ryzyko związane z przejściem, pojedynczo lub w połączeniu, mogą wpływać na oczekiwane przepływy pieniężne, jak również na zakres potencjalnych przyszłych scenariuszy ekonomicznych uwzględnianych przy pomiarze oczekiwanych strat kredytowych.

Wpływ czynników ryzyka związanych z klimatem na oczekiwane straty kredytowe będzie się różnić w zależności od dotkliwości i czasu przewidywanych zagrożeń klimatycznych, ich bezpośredniego i pośredniego wpływu na kredytobiorcę i portfel kredytowy kredytodawcy oraz czas trwania portfela kredytowego.

Wpływ czynników ryzyka związanych z klimatem na oczekiwane straty kredytowe w Banku jest potencjalnie ograniczony, ponieważ Bank oczekuje, że najbardziej znaczące skutki zmian klimatu pojawią się w perspektywie średnio- i długoterminowej potencjalnie ograniczając dzisiejszy wpływ na ECL, biorąc pod uwagę stosunkowo krótkoterminowy okres trwania wielu portfeli kredytów bankowych. Równocześnie ważne jest monitorowanie szybkości i skali tych zmian oraz ich możliwego wpływu na pomiar odpisów na oczekiwane straty kredytowe.

Od 30 czerwca 2021, w procesie kredytowym dla klientów segmentu korporacyjnego oraz klientów segmentu firm i przedsiębiorstw ocenianych z wykorzystaniem metody ratingowej Bank każdorazowo ocenia wpływ czynników środowiskowych, społecznych oraz związanych z zarządzaniem (tzw. czynniki ESG) na zdolność kredytową klienta. Bank bada też wpływ transakcji kredytowych na kwestie ESG i klasyfikuje je do czterech kategorii, począwszy od transakcji z pozytywnym wpływem na kwestie ESG, a skończywszy na tych z istotnie negatywnym wpływem. W ocenie czynników ESG Bank uwzględnia m.in. ryzyko zmiany klimatu i wpływu na działalność klienta, możliwy wpływ klienta na zmianę klimatu, czynniki związane z kapitałem ludzkim czy dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa oraz czynniki związane z aspektami zarządzania (w tym kultury organizacji i nadzoru wewnętrznego).

Bank w pomiarach wartości godziwej instrumentów finansowych sklasyfikowanych na poziomie 3 wartości godziwej nie stosuje danych nieobserwowalnych dotyczących ryzyka związanego z klimatem:

•        papiery dłużne klasyfikowane na poziomie 3,

•        udzielone kredyty klasyfikowane na poziomie 3 - zasadniczo stanowią finansowanie dla gospodarstw domowych, ich wartość godziwa jest szacowana metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych z wykorzystaniem efektywnej marży kredytowej,

•        udziały i akcje w innych jednostkach nienotowane na giełdach klasyfikowane na poziomie 3 - nie obejmują spółek z sektorów narażonych na znaczące ryzyko klimatyczne.

•      Rzeczowe aktywa trwałe, rzeczowe aktywa trwałe oddane w leasing operacyjny i wartości niematerialne

Kwestie dotyczące klimatu nie mają wpływu na amortyzację rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych w Banku według stanu na 31 grudnia 2021 i 2020 roku. Ponadto czynniki klimatyczne nie spowodowały wystąpienia przesłanek utraty wartości aktywów niefinansowych oraz nie miały wpływu na wartość odzyskiwalną aktywów niefinansowych w Banku według stanu na 31 grudnia 2021 i 2020 roku.

•      Zapasy

Kwestie związane z klimatem nie mają wpływu na wartość bilansową zapasów posiadanych przez Bank według stanu na 31 grudnia 2021 i 2020 roku.

•      Podatki

Kwestie dotyczące klimatu nie mają wpływu na realizację aktywa z tytułu podatku odroczonego w Banku według stanu na 31 grudnia 2021 i 2020 roku.

•      Rezerwy

W latach 2020-2021 roku w Banku nie toczyły się postępowania administracyjne związane z naruszeniem przepisów ochrony środowiska oraz dotyczące wpływu na klimat, które zakończyły się nałożeniem kar finansowych.

•      sprawy sporne

Na 31 grudnia 2021 roku oraz 2020 roku w Banku nie występowały postępowania dotyczące jakichkolwiek kwestii związanych z klimatem lub ochroną środowiska. W latach 2020-2021 roku w Banku nie toczyły się postępowania administracyjne związane z naruszeniem przepisów ochrony środowiska oraz dotyczące wpływu na klimat, które zakończyły się nałożeniem kar finansowych.

12.  Reforma wskaźników stóp procentowych

•      Otoczenie prawne

Międzybankowe stopy procentowe (IBORy) takie jak WIBOR, EURIBOR i LIBOR są powszechnie stosowane jako stawki referencyjne do określania oprocentowania w szerokim zakresie umów i instrumentów finansowych.

Na obszarze Unii Europejskiej wyznaczono nowy standard dla opracowywania, udostępniania oraz stosowania wskaźników referencyjnych. Podstawę prawną w tym zakresie stanowi Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 roku w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (dalej „Rozporządzenie BMR”), które m.in.:

•        określa reguły, według których powinny być opracowywane i stosowane przejrzyste, wiarygodne i rzetelne wskaźniki referencyjne,

•        wskazuje rozszerzone mechanizmy kontroli nad wyznaczaniem wskaźników referencyjnych,

•        oczekuje wyznaczania wskaźników referencyjnych co do zasady w oparciu o rzeczywiste transakcje przeprowadzane na danym rynku.

W październiku 2020 roku ISDA, tj. międzynarodowa organizacja wyznaczająca standardy obrotu instrumentami pochodnymi opublikowała tzw. Protokół ISDA, opisujący procedurę zastąpienia w obecnych i nowych transakcjach pochodnych wskaźników z rodziny LIBOR nowymi wskaźnikami wolnymi od ryzyka. Bank przystąpił do tego Protokołu w listopadzie 2020 roku.

10 lutego 2021 roku Unia Europejska opublikowała zmianę do Rozporządzenia BMR, nadającą Komisji Europejskiej lub państwu członkowskiemu Unii kompetencje do wyznaczenia zamiennika dla wskaźnika referencyjnego, który przestanie być opracowywany - w przypadku gdy takie zdarzenie może zagrozić stabilności rynku Unii lub państwa członkowskiego. Zamiennik będzie z mocy prawa zastępować wszystkie odniesienia do wskaźnika, który przestaje być publikowany, we wszystkich umowach oraz instrumentach finansowych, w których brak jest klauzul awaryjnych lub zapisy te nie przewidują rozwiązań na wypadek trwałego zaprzestania publikowania wskaźnika.

5 marca 2021 Financial Conduct Authority (FCA) ogłosił, że po 31 grudnia 2021 roku zaprzestanie publikować wybrane stawki LIBOR z uwagi na niemożność dostosowania ich do wymogów Rozporządzenia BMR. W celu dalszego wykorzystania w umowach i instrumentach finansowych zawartych do końca 2021 roku, stawki LIBOR USD dla terminów 1, 3 i 6 miesięcy będą publikowane do 30 czerwca 2023 roku, a stawki LIBOR GBP i JPY – dla terminów 1, 3 i 6 miesięcy, w postaci syntetycznej – do końca 2022 roku.

•      Dostosowanie poszczególnych wskaźników referencyjnych

W przypadku stawki EURIBOR proces dostosowania stawki do wymogów rozporządzenia BMR zakończony został w czerwcu 2019 roku poprzez rozszerzenie zakresu transakcji używanych do wyznaczenia wysokości wskaźnika i wprowadzenie metody kaskadowej, która pozwala na wyznaczenie wskaźnika przejściowego w przypadku braku transakcji.

Reforma stawki WIBOR i dostosowanie do wymogów Rozporządzenia BMR zostały zakończone w 2020 roku i polegały na zmianie metodologii kalkulacji stawki w sposób analogiczny do przyjętej dla wskaźnika EURIBOR. Komisja Nadzoru Finansowego w dniu 16 grudnia 2020 roku wydała decyzję o udzieleniu GPW Benchmark S.A. zezwolenia na pełnienie roli administratora kluczowych wskaźników referencyjnych WIBID i WIBOR.

Dla wskaźników z rodziny LIBOR obowiązuje decyzja FCA, o której mowa powyżej – o zaprzestaniu publikacji tych stawek, przy jednoczesnym zastosowaniu ww. wymienionych rozwiązań pomostowych dla USD, GBP i JPY w celu obsługi istniejącego portfela. W przypadku LIBOR CHF Komisja Europejska skorzystała z uprawnień, o których mowa powyżej i 22 października 2021 roku wydała Rozporządzenie Wykonawcze, wyznaczające stopy składane SARON dla terminów 1, 3, 6 i 12 miesięcy skorygowane o określony spread, jako zamiennik dla odpowiednich terminów stopy CHF LIBOR. Rozporządzenie ma zastosowanie od 1 stycznia 2022 roku.

•      Dostosowanie Banku

Ewolucja otoczenia prawnego i migracja rynku na wskaźniki referencyjne zgodnie z Rozporządzeniem BMR mogą wpłynąć na działalność Banku poprzez zawarte z klientami i kontrahentami umowy, zmianę wycen instrumentów finansowych i konieczność dostosowania procesów i systemów informatycznych.

Od III kwartału 2020 roku Bank prowadzi międzydyscyplinarny projekt nadzorowany przez Członków Zarządu, dostosowujący Bank i Grupę Kapitałową Banku do wymogów Rozporządzenia BMR oraz m.in. interpretacji i wytycznych Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, w szczególności w zakresie:

•        wypracowania i wdrożenia planu awaryjnego w Banku, w umowach i regulaminach bankowych,

•        dostosowania oferty produktów i usług,

•        dostosowania systemów transakcyjnych, księgowych, analitycznych, ryzyka i raportowych,

•        dostosowania procesu stosowania rachunkowości zabezpieczeń,

•        aneksowania umów i przystąpienia do wyłonionych na rynku standardów,

•        współpracy z sektorem bankowym celem wypracowania jednolitej interpretacji przepisów i standardów ich wdrożenia.

W wyniku prac projektowych od 1 stycznia 2022 roku Bank i Grupa Kapitałowa Banku będą kontynuowały obsługę portfeli kredytów oraz nowych umów kredytowych wykorzystujących WIBOR i EURIBOR bez zmian. W zakresie umów kredytowych wykorzystujących LIBOR zawartych przed 1 stycznia 2022 roku obsługa będzie się odbywała z zastosowaniem zamiennika wskazanego przez Komisję Europejską dla CHF i wskaźników „pomostowych” dostępnych do 30 czerwca 2023 roku dla USD i do 31 grudnia 2022 roku dla GBP. Pojedyncze umowy wykorzystujące LIBOR EUR zostały aneksowane do wskaźnika EURIBOR. Dla nowych kredytów udzielanych Klientom korporacyjnym w walutach obcych opartych o zmienne stopy procentowe wykorzystane będą nowe wskaźniki referencyjne, tzw. stopy wolne od ryzyka, np. SARON dla CHF, SOFR dla USD, SONIA dla GBP, przy czym zależnie od charakteru produktu naliczanie odsetek będzie się odbywało w trybie dziennym lub z zastosowaniem mechanizmu składania stóp procentowych „z góry”, tj. w oparciu o stawki historyczne lub „z dołu”, tj. na koniec okresu odsetkowego. W zakresie transakcji rynku finansowego Bank, jak wspomniano wcześniej, przystąpił do Protokołu ISDA i będzie prowadził obsługę i rozliczenie transakcji zgodnie z tym standardem, tj. z zastosowaniem składanych stóp wolnych od ryzyka.

Poniższa tabela przedstawia ekspozycję Banku na dzień 31 grudnia 2021 roku na istotne rodzaje stóp procentowych będących przedmiotem wpływu reformy wskaźników referencyjnych stóp procentowych, których przejście na zmienione wskaźniki nie zostało jeszcze dokonane.

Aktywa finansowe	Waluta w przeliczeniu na PLN
31.12.2021	LIBOR CHF	LIBOR USD	Inne	Razem
Kredyty i pożyczki udzielone klientom (wyceniane według zamortyzowanego kosztu)	12 665	536	116	13 317
Suma aktywów	12 665	536	116	13 317

 

Zobowiązania finansowe oraz pozabilansowe	Waluta w przeliczeniu na PLN
31.12.2021	LIBOR CHF	LIBOR USD	Inne	Razem
Zobowiązania wobec klientów (wyceniane według zamortyzowanego kosztu)	1	25	7	33
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje	3	4	-	7
Suma zobowiązań	4	29	7	40
Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne	129	3 029	65	3 223

 

NOMINAŁ instrumentów pochodnych	Waluta w przeliczeniu na PLN
31.12.2021	LIBOR CHF	LIBOR USD	Inne	Razem
Pochodne instrumenty zabezpieczające	8 458	833	-	9 291
-Kupno (noga zmienna kupno)	3 640	833	-	4 473
- Sprzedaż (noga zmienna sprzedaż)	4 818	-	-	4 818
Pozostałe instrumenty pochodne	10 562	1 726	-	12 288
-Kupno (noga zmienna kupno)	5 270	973	-	6 243
- Sprzedaż (noga zmienna sprzedaż)	5 292	753	-	6 045

 

13.            Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do nich

•           standardy i interpretacje oraz zmiany do nich obowiązujące od 1 stycznia 2021 roku

Standardy i interpretacje*	Opis zmian i wpływu
Zmiany do MSSF 9, MSSF 7, MSR 39 oraz MSSF 16, MSSF 4 – Reforma IBOR – Faza 2 (1.01.2021/14.01. 2021)	Przepisy opublikowane w ramach Fazy 2 reformy IBOR dotyczą: •      zmian przepływów pieniężnych, wynikających z umów – dodanie do MSSF 9 rozwiązania, które umożliwi ujęcie modyfikacji umownych przepływów pieniężnych ze względu na reformę IBOR poprzez aktualizację efektywnej stopy procentowej kontraktu w celu odzwierciedlenia przejścia na alternatywną stopę referencyjną (nie będzie obowiązku zaprzestania ujmowania lub korygowania wartości bilansowej instrumentów finansowych); analogiczne rozwiązanie dotyczy MSSF 16 w zakresie ujęcia przez leasingobiorców modyfikacji leasingu; •      rachunkowości zabezpieczeń - nie będzie konieczności zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń tylko ze względu na zmiany wymagane przez reformę, jeśli zabezpieczenie spełnia inne kryteria rachunkowości zabezpieczeń; •      ujawnień - spółki będą zobowiązane do ujawnienia informacji o nowych ryzykach wynikających z reformy oraz o tym, jak zarządzają przejściem na alternatywne stopy referencyjne. Szczegóły nota „Reforma wskaźników stóp procentowych”
zmiany do MSSF 4 „Umowy ubezpieczeniowe” (1.01.2021/16.12.2021)	Zmiany przesuwają datę zakończenia okresu tymczasowego zwolnienia ze stosowania MSSF 9 z 1 stycznia 2021 roku na 1 stycznia 2023 roku w celu dostosowania do daty wejścia w życie MSSF 17. Zmiany przewidują opcjonalne rozwiązania w celu zmniejszenia wpływu różnych dat wejścia w życie MSSF 9 i MSSF 17. Zmiany nie dotyczą Banku

* (w nawiasie oczekiwana data wejścia w życie w UE /data zatwierdzenia przez UE)

•           NOWE STANDARDY I INTERPRETACJE ORAZ ZMIANY DO NICH, KTÓRE ZOSTAŁY OPUBLIKOWANE A TAKŻE ZOSTAŁY ZATWIERDZONE PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ, A NIE WESZŁY JESZCZE W ŻYCIE I NIE ZOSTAŁY JESZCZE ZASTOSOWANE PRZEZ BANK

Standardy i interpretacje*	Opis zmian i wpływu
zmiany do MSSF 3 „Połączenie jednostek” (1.01.2022/28.06.2021)	Zmiany do MSSF 3 aktualizują odniesienia do Założeń koncepcyjnych wydanych w 2018 roku. Aby zapewnić, że ta aktualizacja nie będzie miała wpływu na aktywa i zobowiązania, które kwalifikują się do ujęcia przy połączeniu jednostek, zmiany wprowadzają nowe wyjątki od zasad ujmowania i wyceny w MSSF 3. Bank nie oczekuje, że wpływ na sprawozdanie finansowe tych zmian będzie istotny.
Zmiany do MSR 16 „Rzeczowe aktywa trwałe” (1.01.2022/28.06.2021)	Zmiany wskazują m.in., że przychody z tytułu sprzedaży wyrobów wytworzonych w trakcie doprowadzania składnika aktywów do pożądanego miejsca i stanu, nie mogą być odejmowane od kosztów powiązanych z tym składnikiem. Zamiast tego takie przychody należy ujmować w rachunku zysków i strat wraz z kosztami wytworzenia tych wyrobów. Bank nie oczekuje, że wpływ na sprawozdanie finansowe tych zmian będzie istotny.
MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe (1.01.2023/ 19.11. 2021)   oraz zmiany do MSSF 17 (1.01.2023/ 19.11.2021)	MSSF 17 zastąpi standard MSSF 4, umożliwiający ujmowanie umów ubezpieczeniowych według zasad rachunkowości obowiązujących w krajowych standardach, co w rezultacie oznacza stosowanie wielu różnych rozwiązań. MSSF 17 wprowadza wymóg spójnego ujmowania wszystkich umów ubezpieczeniowych, w tym m.in. w zakresie metody wyceny zobowiązań ubezpieczeniowych, rozpoznawania zysku lub straty w czasie, ujmowania reasekuracji, wydzielania komponentu inwestycyjnego. Zastosowanie standardu ma nastąpić w podejściu retrospektywnym pełnym z niektórymi odstępstwami. Bank jest w trakcie analizy wpływu tych zmian na sprawozdanie finansowe.
Zmiany do MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe” (1.01.2022/28.06.2021)	Zmiany wyjaśniają, że przy ocenie, czy umowa jest umową rodzącą obciążenia, koszty wykonania umowy obejmują wszystkie bezpośrednio związane koszty. Bank nie oczekuje, że wpływ na sprawozdanie finansowe tych zmian będzie istotny.
cykliczne ulepszenia MSSF 2018-2020 (1.01.2022/28.06.2021)	•      Zmiany do MSSF 1 dotyczą sytuacji gdy jednostka zależna stosuje MSSF po raz pierwszy w dacie późniejszej niż jednostka dominująca; w tym przypadku jednostka zależna może zdecydować się na wycenę skumulowanych różnic kursowych dla wszystkich operacji zagranicznych w kwotach zawartych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jednostki dominującej na datę przejścia jednostki dominującej na standardy MSSF. •      Zmiany do MSR 41 dostosowują wymogi dotyczące wyceny do wartości godziwej określone w MSR 41 do założeń MSSF 13. Nie dotyczy Banku. •      Zmiana do MSSF 9 wyjaśnia, które opłaty należy uwzględnić do celów testu „10 procent” w przypadku zaprzestania ujmowania zobowiązań finansowych. •      Zmiany do przykładów zastosowania MSSF 16 dotyczące identyfikowania zachęt leasingowych. Bank nie oczekuje, że wpływ na sprawozdanie finansowe tych zmian będzie istotny.

* (w nawiasie oczekiwana data wejścia w życie w UE /data zatwierdzenia przez UE)

•           Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do nich, które zostały opublikowane i nie są zatwierdzone przez Unię Europejską

Standardy i interpretacje*	Opis zmian i wpływu
zmiany do MSR 1 – klasyfikacja zobowiązań (1.01.2023/ brak danych)	Zmiany dotyczą klasyfikacji zobowiązań w sprawozdaniu z sytuacji finansowej do krótkoterminowych lub długoterminowych. Doprecyzowują one, że klasyfikacja zobowiązań jako krótkoterminowe lub długoterminowe powinna uwzględniać na datę klasyfikacji istnienie prolongaty zobowiązania bez względu na intencję podmiotu do skorzystania z niej na okres dłuższy niż 12 miesięcy oraz powinna uwzględniać spełnienie na dzień przeprowadzenia oceny warunków takiej prolongaty, jeżeli jest ona warunkowa. Bank jest w trakcie szacowania wpływu na sprawozdanie finansowe.
Zmiany do MSR 1 oraz MSR 8 (1.01.2023/brak danych)	Zmiany do MSR 1 precyzują zakres ujawnień istotnych zasad rachunkowości.  Zgodnie z wprowadzonymi zmianami w sprawozdaniu finansowym powinny być ujawniane tylko zasady rachunkowości, które mają istotny wpływ na informacje w nim zawarte. Zmiana do MSR 8 dotyczyła doprecyzowania definicji szacunków księgowych jako kwot pieniężnych, ujętych w sprawozdaniu finansowym, które są przedmiotem niepewności pomiaru. Bank jest w trakcie szacowania wpływu na sprawozdanie finansowe.
Zmiany do MSR 12 (1.01.2023/brak danych)	Zmiany do MSR 12 precyzują zasady ewidencji podatku odroczonego od transakcji, w przypadku których spółki ujmują zarówno składnik aktywów, jak i zobowiązanie, co z kolei powoduje ewentualnie powstanie dodatnich oraz ujemnych różnic przejściowych jednocześnie. Dotyczy to m.in. transakcji takich jak leasing czy zobowiązań z tytułu likwidacji składnika aktywów. Jednostki są zobowiązane do ujęcia podatku odroczonego z tytułu tego rodzaju operacji  (nie jest możliwe zastosowanie wyłączenia z ujęcia podatku odroczonego). Bank nie oczekuje, że wpływ na sprawozdanie finansowe tych zmian będzie istotny.

* (w nawiasie oczekiwana data wejścia w życie w UE /data zatwierdzenia przez UE)

14.            Opis ważniejszych zasad rachunkowości

Najważniejsze zasady rachunkowości oraz szacunki i oceny zastosowane przy sporządzaniu niniejszego sprawozdania finansowego przedstawione zostały w niniejszej nocie oraz w poszczególnych notach w dalszej części sprawozdania finansowego. Zasady te stosowane były we wszystkich prezentowanych latach w sposób ciągły, z wyjątkiem kwestii opisanych w nocie „Zmiany zasad rachunkowości obowiązujące od 1 stycznia 2021 roku i objaśnienie różnic między wcześniej publikowanymi sprawozdaniami a niniejszym sprawozdaniem finansowym”.

14.1.                   Waluta funkcjonalna, waluta prezentacji i waluty obce

Sprawozdanie finansowe prezentowane jest w złotych polskich, które są walutą funkcjonalną i walutą prezentacji Banku. Pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej Oddziału w Niemczech i Słowacji przeliczane są na walutę prezentacji z waluty funkcjonalnej (EUR) oraz Oddziału w Czechach przeliczane są na walutę prezentacji z waluty funkcjonalnej (CZK) z zastosowaniem kursu średniego NBP na koniec okresu sprawozdawczego. Pozycje rachunku zysków i strat Oddziału przelicza się na walutę prezentacji z zastosowaniem kursów średnich z końca poszczególnych miesięcy okresu sprawozdawczego. Powstałe w ten sposób różnice kursowe ujmowane są w innych dochodach całkowitych.

•      Transakcje i salda w walutach obcych

Transakcje wyrażone w walutach obcych przelicza się na walutę funkcjonalną według kursu obowiązującego w dniu transakcji. Każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego Bank przelicza:

•        pozycje pieniężne w walucie obcej przy zastosowaniu kursu zamknięcia, tj. kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego na koniec okresu sprawozdawczego,

•        pozycje niepieniężne wyceniane według historycznej ceny nabycia wyrażonej w walucie obcej przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia transakcji,

•        pozycje niepieniężne wyceniane do wartości godziwej wyrażonej w walucie obcej przeliczane są przy zastosowaniu kursów wymiany, które obowiązywały w dniu, na który wartość godziwa została ustalona.

Zyski i straty kursowe z tytułu rozliczenia tych transakcji oraz wyceny aktywów i zobowiązań pieniężnych oraz niepieniężnych wyrażonych w walutach obcych ujmuje się w rachunku zysków i strat.

14.2.                   Ujmowanie transakcji w księgach

Aktywa finansowe oraz zobowiązania finansowe, w tym transakcje terminowe i transakcje standaryzowane, z których wynika zobowiązanie lub prawo do nabycia lub sprzedaży w przyszłym terminie ustalonej ilości określonych instrumentów finansowych po ustalonej cenie, wprowadza się do ksiąg rachunkowych w dacie zawarcia kontraktu, bez względu na przewidziany w umowie termin rozliczenia transakcji.

14.3.                   Wyłączenie ze sprawozdania z sytuacji finansowej instrumentów finansowych

Składnik aktywów finansowych zostaje usunięty ze sprawozdania z sytuacji finansowej, gdy wygasają umowne prawa do przepływów pieniężnych z aktywów finansowych lub gdy Bank nie ma uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub części lub gdy Bank przenosi składnik aktywów finansowych na inny podmiot. Przeniesienie to ma miejsce wtedy, gdy Bank:

•        przenosi umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych, lub

•        zatrzymuje umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych, ale przyjmuje umowny obowiązek przekazania tych przepływów do jednego lub więcej odbiorców.

Przenosząc składniki aktywów finansowych, Bank ocenia, w jakim stopniu zachowuje ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych. W przypadku:

•        jeżeli Bank przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to wyłącza składnik aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej,

•        jeżeli Bank zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej,

•        jeżeli Bank nie przenosi, ani nie zachowuje zasadniczo całego ryzyka i wszystkich korzyści związanych z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to Bank ustala, czy zachował kontrolę nad tym składnikiem aktywów finansowych. W przypadku zachowania kontroli składnik aktywów finansowych jest ujmowany w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Banku do wysokości wynikającej z trwałego zaangażowania, odpowiednio w przypadku braku kontroli jest odpowiednio ze sprawozdania z sytuacji finansowej wyłączany.

Bank wyłącza ze swojego sprawozdania z sytuacji finansowej zobowiązanie finansowe (lub jego część), gdy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł.

Bank wyłącza ze sprawozdania z sytuacji finansowej składniki aktywów finansowych m.in. w sytuacji, gdy podlegają one umorzeniu, przedawnieniu lub są nieściągalne. Wyłączanie ze sprawozdania z sytuacji finansowej ww. składników następuje w ciężar utworzonych na nie odpisów na oczekiwane straty kredytowe lub strat z tytułu ryzyka prawnego.

W przypadku, gdy nie utworzono odpisów lub ich wartość jest mniejsza od wartości składnika aktywów finansowych, przed jego odpisaniem zwiększa się odpis na oczekiwane straty kredytowe o różnicę pomiędzy wartością składnika, a dotychczas utworzoną kwotą odpisu.

14.4.                   Zasady klasyfikacji instrumentów finansowych

Bank klasyfikuje aktywa finansowe do jednej z następujących kategorii:

•        wyceniane według zamortyzowanego kosztu,

•        wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite,

•        wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

Bank klasyfikuje zobowiązania finansowe do jednej z następujących kategorii:

•        wyceniane według zamortyzowanego kosztu,

•        wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

Klasyfikacja aktywów finansowych w dniu nabycia lub powstania zależy od modelu biznesowego przyjętego przez Bank do zarządzania daną grupą aktywów oraz od charakterystyki umownych przepływów pieniężnych wynikających z pojedynczego aktywa lub grupy aktywów. Bank wyodrębnia następujące modele biznesowe:

•        model „utrzymywane dla przepływów pieniężnych” - model, w którym powstałe lub nabyte aktywa finansowe są utrzymywane w celu pozyskiwania korzyści z umownych przepływów pieniężnych – model typowy dla działalności kredytowej;

•        model „utrzymywane dla przepływów pieniężnych i na sprzedaż” - model, w którym aktywa finansowe po powstaniu lub nabyciu są utrzymywane w celu pozyskiwania korzyści z umownych przepływów pieniężnych, ale mogą być również sprzedawane – często i w transakcjach o wysokim wolumenie – model typowy dla działalności zarządzania płynnością;

•        model rezydualny - inny niż model „utrzymywane dla przepływów pieniężnych” oraz „utrzymywane dla przepływów pieniężnych i na sprzedaż”.

•      model biznesowy

Określenie/wyznaczenie modelu biznesowego jest dokonywane przy początkowym ujęciu aktywów finansowych. Przeprowadzane jest na poziomie poszczególnych grup aktywów, w kontekście obszaru działalności, w związku z którą aktywa finansowe powstały lub zostały nabyte i następuje między innymi w oparciu o:

•        sposób oceny i raportowania wyników portfela aktywów finansowych,

•        sposób zarządzania ryzykiem związanym z tymi aktywami oraz zasad wynagradzania osób zarządzających tymi portfelami.

W modelu biznesowym „utrzymywanie dla przepływów pieniężnych” sprzedaż aktywów jest incydentalna i możliwa do realizacji w przypadku wzrostu poziomu ryzyka kredytowego, zmiany prawa lub regulacji - realizowana w celu utrzymania zakładanego poziomu kapitału regulacyjnego, na zasadach opisanych w strategii zarządzania takimi portfelami lub przy założeniu, iż następuje ona blisko daty zapadalności aktywa, w przypadku spadku ratingu kredytowego poniżej poziomu zakładanego dla danego portfela, istotnej wewnętrznej restrukturyzacji lub przejęcia innego biznesu, realizacji planu kryzysowego lub naprawy oraz innego niedającego się przewidzieć czynnika, na który Bank nie ma wpływu.

•      Ocena charakterystyk wynikających z umowy przepływów pieniężnych

Ocena charakterystyk wynikających z umowy przepływów pieniężnych polega na ustaleniu, poprzez przeprowadzenie testu umownych przepływów pieniężnych (test SPPI, z ang. Solely Payments of Principal and Interest test), czy wynikające z umowy przepływy pieniężne z tego składnika aktywów są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty. Odsetki obejmują zapłatę za wartość pieniądza w czasie, za ryzyko kredytowe związane z kwotą główną pozostałą do spłaty w określonym czasie i za inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzieleniem finansowania, a także marżę zysku.

Charakterystyka wynikająca z umownych przepływów pieniężnych pozostaje bez wpływu na klasyfikację składnika aktywów finansowych, jeśli:

•        mogłaby mieć tylko niewielki wpływ na wynikające z umowy przepływy pieniężne z tytułu tego składnika (cecha de minimis),

•        nie jest prawdziwa, tj. jeżeli wpływa na wynikające z umowy przepływy pieniężne z tytułu instrumentu tylko w przypadku wystąpienia zdarzenia niezwykle rzadkiego, wyjątkowo nietypowego i bardzo mało prawdopodobnego (cecha non genuine).

W celu dokonania wyżej wymienionego ustalenia uwzględnia się potencjalny wpływ charakterystyki wynikającej z umowy przepływów pieniężnych w każdym okresie sprawozdawczym i łącznie w całym okresie życia instrumentu finansowego.

Test SPPI jest przeprowadzany dla każdego aktywa finansowego w modelu „utrzymywane dla przepływów pieniężnych” lub „utrzymywane dla przepływów pieniężnych i na sprzedaż” na dzień początkowego ujęcia (w tym dla modyfikacji istotnej po ponownym ujęciu aktywa finansowego).

W odniesieniu do aktywów finansowych posiadających cechy związane ze zrównoważonym rozwojem tzw. zielone pożyczki – dla których dostarczenie przez klienta świadectwa charakterystyki energetycznej umożliwia skorzystanie z obniżonej marży na kredycie), podczas oceny zmienności przepływów brany jest pod uwagę możliwy wpływ cechy związanej ze zrównoważonym rozwojem w każdym okresie sprawozdawczym i łącznie przez cały okres kredytowania oraz czy wpływ tej cechy na umowne przepływy pieniężne jest powiązany z ryzykiem kredytowym. W przypadku, gdy wraz ze wzrostem lub spadkiem ryzyka kredytowego oprocentowanie ulega podwyższeniu lub obniżeniu, co wskazuje na dodatnią relację pomiędzy marżą kredytu a poziomem ryzyka kredytowego, kryteria SPPI nie są naruszone a tym samym kryterium testu SPPI zostaje spełnione.

Bank analizuje m.in. następujące cechy aktywów finansowych, które skutkują brakiem zdania testu SPPI:

•        dźwignia w konstrukcji oprocentowania rozumianej jako mnożnik większy niż 1,

•        prawo do udziału w zysku wierzyciela - przepływy pieniężne wynikające z umowy nie są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty,

•        ograniczenie odpowiedzialności dłużnika (skutkujące powstaniem aktywa typu non recourse),

•        opcja wcześniejszej spłaty i wydłużenia (prolongaty) warunkowana przyszłym zdarzeniem ekonomicznym niezwiązanym z umową, w szczególności niezwiązanym ze zmianą poziomu ryzyka kredytowego kredytobiorcy,

•        kowenanty umowne skutkujące tym, że wraz ze wzrostem lub spadkiem ryzyka kredytowego oprocentowanie ulega obniżeniu lub podwyższeniu, co wskazuje na ujemną relację pomiędzy marżą kredytu a poziomem ryzyka kredytowego,

•        stopy jednostronnie ustalanych przez Bank (stopy administrowane) o ile nie stanowią przybliżenia rynkowej stopy zmiennej.

Jeżeli na podstawie oceny jakościowej w ramach testu SPPI nie można ustalić, czy przepływy pieniężne wynikające z umowy stanowią jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek, przeprowadzany jest test porównawczy (ocena ilościowa), tzw. test benchmarkowy w celu ustalenia jak różniłyby się (niezdyskontowane) przepływy pieniężne wynikające z umowy od (niezdyskontowanych) przepływów pieniężnych, które powstałyby, gdyby wartość pieniądza w czasie nie została zmieniona (poziom referencyjny przepływów pieniężnych). 

14.5.                   Kategoria wyceny aktywów finansowych według zamortyzowanego kosztu

Składnik aktywów finansowych (dotyczy dłużnych aktywów finansowych) wycenia się według zamortyzowanego kosztu, jeśli spełnione są oba poniższe warunki:

•        składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym „utrzymywane dla przepływów pieniężnych”,

•        warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty (zdany test SPPI).

W momencie początkowego ujęcia aktywa te wyceniane są w wartości godziwej. Wartość początkową składnika aktywów wycenianych według zamortyzowanego kosztu korygują wszelkie prowizje i opłaty mające wpływ na jego efektywny zwrot i stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej tego aktywa (prowizje i opłaty zaistniałe w związku z realizacją czynności wykonywanych przez Bank a prowadzących do powstania aktywów).

Wartość bilansową tej kategorii aktywów ustala się przy użyciu efektywnej stopy procentowej, opisanej w nocie „Przychody i koszty z tytułu odsetek”, służącej do bieżącego ustalenia (naliczenia) przychodu odsetkowego wygenerowanego przez aktywo w danym okresie, korygując ją o odpisy na oczekiwane straty kredytowe.

Nie podlegają wycenie według zamortyzowanego kosztu aktywa, dla których nie można ustalić harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych niezbędnych dla obliczenia efektywnej stopy procentowej. Aktywa te wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej również odsetki od należności, z uwzględnieniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe. Prowizje i opłaty związane z powstaniem lub decydujące o cechach finansowych tych aktywów podlegają obowiązkowi rozliczenia w czasie w okresie życia aktywa metodą liniową i są zaliczane do przychodów prowizyjnych.

14.6.                   Kategoria wyceny aktywów finansowych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Składnik aktywów finansowych (dotyczy dłużnych aktywów finansowych) jest wyceniany do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, jeżeli spełnione są oba poniższe warunki:

•        składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych, oraz

•        warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty (zdany test SPPI).

Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite wycenia się do wartości godziwej. Skutki zmiany wartości godziwej tych aktywów finansowych do momentu zaprzestania ujmowania składnika aktywów finansowych lub jego przeklasyfikowania odnosi się do innych dochodów całkowitych, z wyjątkiem przychodów odsetkowych, zysku lub straty z tytułu odpisu na oczekiwane straty kredytowe oraz zysków lub strat z tytułu różnic kursowych, które ujmuje się w wyniku finansowym. Zysk lub stratę odnoszoną do innych dochodów całkowitych stanowi różnica między ustaloną na dzień wyceny wartością godziwą składnika aktywów finansowych a wartością tego składnika według zamortyzowanego kosztu.

Jeśli zaprzestano ujmowania składnika aktywów finansowych, skumulowane zyski lub straty poprzednio ujęte w innych dochodach całkowitych zostają przeklasyfikowane z pozycji inne dochody całkowite do wyniku finansowego w formie korekty wynikającej z przeklasyfikowania.

14.7.                   Kategoria wyceny aktywów finansowych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

Jeśli aktywa finansowe nie spełniają wymienionych powyżej kryteriów kwalifikacji do wyceny według zamortyzowanego kosztu albo do wyceny do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, są one klasyfikowane jako aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

Dodatkowo, w momencie początkowego ujęcia, można nieodwołalnie wyznaczyć składnik aktywów finansowych jako wyceniany w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat (opcja wyceny do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat), jeśli w ten sposób eliminuje się lub znacząco zmniejsza niespójność wyceny lub ujęcia jaka w przeciwnym razie powstałaby na skutek wyceny aktywów lub zobowiązań bądź ujęcia związanych z nimi zysków lub strat według różnych zasad (niedopasowanie księgowe). Opcja ta dostępna jest dla instrumentów dłużnych zarówno w modelu „utrzymywane dla przepływów pieniężnych”, jak i „utrzymywane dla przepływów pieniężnych i na sprzedaż”.

W sprawozdaniu finansowym prezentacja aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat jest następująca:

•          przeznaczone do obrotu - składniki aktywów finansowych które:

•        nabyto głównie w celu sprzedaży lub odkupienia w bliskim terminie,

•        w momencie początkowego ujęcia stanowią część portfela określonych instrumentów finansowych, którymi zarządza się łącznie i dla których istnieją dowody bieżącego faktycznego trybu generowania krótkoterminowych zysków; lub

•        są instrumentem pochodnym (z wyjątkiem instrumentów pochodnych będących umowami gwarancji finansowej lub wyznaczonymi i skutecznymi instrumentami zabezpieczającymi),

•          aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat - aktywa finansowe dla których test charakterystyki przepływów pieniężnych nie został zdany (niezależnie od modelu biznesowego) lub aktywa finansowe zaklasyfikowane do modelu rezydualnego,

•          aktywa finansowe desygnowane do wyceny do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat przy początkowym ujęciu (opcja wyceny do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat).

Zysk lub stratę na aktywach wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat ujmuje się w wyniku finansowym. Zysk lub stratę z wyceny tego składnika aktywów finansowych do wartości godziwej stanowi różnica między jego wartością godziwą a wartością tego składnika według zamortyzowanego kosztu ustaloną na dzień wyceny.

14.8.                   Instrumenty kapitałowe

Inwestycje w instrumenty kapitałowe wycenia się do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

W przypadku inwestycji kapitałowych Bank nie skorzystał z opcji wyceny do wartości godziwej przez inne dochody całkowite.

14.9.                   Zmiana klasyfikacji aktywów finansowych

Reklasyfikacja aktywów finansowych następuje jedynie w przypadku zmiany modelu biznesowego odnoszącego się do aktywa lub grupy aktywów wynikającego z rozpoczęcia lub zakończenia istotnej części działalności. Zmiany takie mają charakter incydentalny. Zmiana klasyfikacji jest ujmowana prospektywnie, tj. bez zmiany ujętych dotychczas skutków wyceny do wartości godziwej we wcześniejszych okresach odpisów czy naliczonych odsetek.

Za zmianę modelu biznesowego nie uważa się:

•        zmiany zamiarów związanych z konkretnymi aktywami finansowymi (nawet w przypadku znacznych zmian warunków rynkowych),

•        tymczasowego zaniku określonego rynku aktywów finansowych,

•        przeniesienia aktywów finansowych między obszarami działalności stosującymi różne modele biznesowe.

Nie dokonuje się przeklasyfikowania żadnych zobowiązań finansowych.

14.10.              Modyfikacje - Zmiana kontraktowych przepływów pieniężnych

Modyfikacja rozumiana jako zmiana przepływów kontraktowych składnika aktywów finansowych na podstawie aneksu do umowy może być istotna lub nieistotna. Nie stanowi modyfikacji zmiana przepływów kontraktowych wynikająca z realizacji warunków umownych.

Jeśli wynikające z umowy przepływy pieniężne związane ze składnikiem aktywów finansowych podlegają renegocjacji lub jakiejkolwiek innej modyfikacji na podstawie aneksu do umowy, a renegocjacja lub modyfikacja nie prowadzą do zaprzestania ujmowania danego składnika aktywów finansowych („Modyfikacja nieistotna”) dokonuje się ponownego obliczenia wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych i ujmuje zysk lub stratę z tytułu modyfikacji w wyniku finansowym. Korekta wartości bilansowej aktywa finansowego z tytułu modyfikacji podlega rozliczeniu w czasie w wynik odsetkowy metodą efektywnej stopy procentowej. Wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych oblicza się jako obecną wartość renegocjowanych lub zmodyfikowanych przepływów pieniężnych wynikających z umowy, dyskontowanych według pierwotnej efektywnej stopy procentowej składnika aktywów finansowych (lub efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe w przypadku nabytych lub udzielonych składników aktywów finansowych z utratą wartości) bądź, w stosownych przypadkach (np. dla zysku lub straty z tytułu zabezpieczenia pozycji zabezpieczanej), według zaktualizowanej efektywnej stopy procentowej. Wszelkie poniesione koszty i opłaty korygują wartość bilansową zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych i są amortyzowane w okresie pozostającym do daty wymagalności zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych.

W pewnych okolicznościach renegocjacja lub modyfikacja wynikających z umowy przepływów pieniężnych związanych ze składnikiem aktywów finansowych może prowadzić do zaprzestania ujmowania istniejącego składnika aktywów finansowych. Jeżeli modyfikacja składnika aktywów finansowych powoduje zaprzestanie ujmowania istniejącego składnika aktywów finansowych, a następnie ujęcie zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych, zmodyfikowany składnik aktywów uznaje się za „nowy” składnik aktywów finansowych („Modyfikacja istotna”). Następuje ujęcie nowego aktywa w wartości godziwej oraz kalkulacja nowej efektywnej stopy procentowej zastosowanej do nowego aktywa. W przypadku gdy charakterystyka zmodyfikowanego nowego aktywa finansowego (po zawarciu aneksu) odpowiada warunkom rynkowym, wartość bilansowa tego aktywa finansowego stanowi wartość godziwą.

Ocena czy dana modyfikacja aktywów finansowych jest modyfikacją istotną czy nieistotną zależy od spełnienia kryteriów ilościowych oraz jakościowych.

Przyjęte kryteria jakościowe są następujące:

•        przewalutowanie,

•        zmiana dłużnika, za wyjątkiem zmiany wynikającej ze śmierci dłużnika,

•        wprowadzenie do umowy cechy umownej powodującej naruszenie testu charakterystyk przepływów pieniężnych (testu SPPI) lub usunięcie tej cechy,

Wystąpienie przynajmniej jednego z tych kryteriów skutkuje wystąpieniem modyfikacji istotnej.

Przyjęte kryterium ilościowe stanowi test 10% polegający na analizie zmiany warunków umownych składnika aktywów finansowych skutkującej powstaniem różnicy między wartością przyszłych przepływów pieniężnych wynikających ze zmienionego aktywa finansowego zdyskontowanych pierwotną efektywną stopą procentową a wartością analogicznych przyszłych przepływów wynikających z pierwotnego składnika aktywa finansowego zdyskontowanych tą samą stopą procentową. Drugim kryterium ilościowym jest zwiększenie zaangażowania dłużnika, które obejmuje wartość zwiększenia kapitału i udzielonych zobowiązań pozabilansowych powyżej 10% w stosunku do kapitału i zobowiązań pozabilansowych sprzed podwyższenia dla każdej pojedynczej ekspozycji.

Wystąpienie kryterium ilościowego (różnicy) powyżej 10% skutkuje uznaniem modyfikacji za istotną, natomiast wystąpienie kryterium ilościowego co najwyżej 10% skutkuje uznaniem modyfikacji za nieistotną.

14.11.              Wycena aktywów finansowych nabytych lub udzielonych z utratą wartości (POCI)

MSSF 9 wyodrębnił nową kategorię aktywów finansowych nabytych lub udzielonych z utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (dalej „POCI” - ang. purchased or originated credit-impaired asset).

Aktywa POCI dotyczą aktywów finansowych o charakterze dłużnym, wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, tj. kredytów oraz dłużnych papierów wartościowych.

Ujęcie początkowe tych aktywów następuje w wartości netto (tj. bez odpisów aktualizujących) odpowiadającej wartości godziwej. Przychody odsetkowe od aktywów POCI oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego okresu życia aktywa. Skorygowaną o ryzyko kredytowe efektywną stopę procentową liczy się poprzez uwzględnienie przyszłych przepływów pieniężnych skorygowanych o efekt ryzyka kredytowego rozpoznawanego w całym okresie życia aktywa. Zmiana szacunków w zakresie przyszłych odzysków w kolejnych okresach sprawozdawczych odnoszona jest jako strata lub zysk z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe.

14.12.              Wycena zobowiązań finansowych

Zobowiązania z tytułu krótkiej pozycji w papierach wartościowych wyceniane są do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

Pozostałe zobowiązania finansowe wyceniane są według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej. Jeżeli dla zobowiązania finansowego nie można ustalić harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych, a więc także ustalić efektywnej stopy procentowej, zobowiązanie to wycenia się według kwoty wymaganej zapłaty.

15.            Zmiany zasad rachunkowości obowiązujące od 1 stycznia 2021 roku i objaśnienie różnic między wcześniej publikowanymi sprawozdaniami a niniejszym sprawozdaniem finansowym

Bank, w celu lepszego odzwierciedlenia swej działalności, dokonał następujących zmian zasad rachunkowości:

•        reklasyfikacja kosztów obciążających klienta (1)

Do 2 kwartału 2021 roku Bank prezentował koszty z tytułu zajęć egzekucyjnych, postępowań komorniczych i sądowych oraz powiązanych jako element kosztów z tytułu prowizji lub pozostałych kosztów operacyjnych. Jako element przychodów z tytułu prowizji ujmowane było obciążenie tymi kosztami Klientów Banku. Począwszy od 3 kwartału 2021 roku Bank prezentuje te przychody i koszty w wyniku z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych.

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT – wybrane pozycje	2020 przed przekształceniem	(1)	2020 przekształcone
Wynik z tytułu prowizji i opłat	3 101	16	3 117
Przychody z tytułu prowizji i opłat	4 099	(11)	4 088
Koszty z tytułu prowizji i opłat	(998)	27	(971)
Wynik pozostały	433	5	438
Pozostałe przychody i koszty operacyjne netto	(88)	5	(83)
Wynik na działalności biznesowej	12 718	21	12 739
Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych	(356)	(21)	(377)
Zysk netto	(2 944)	-	(2 944)

 

NOTY DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

16.            Przychody i koszty z tytułu odsetek

Zasady rachunkowości

Przychody i koszty z tytułu odsetek obejmują odsetki, w tym premię i dyskonto z tytułu instrumentów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, a także przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od instrumentów wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. W przychodach o charakterze zbliżonym do odsetek ujmowane są przychody odsetkowe od pochodnych instrumentów zabezpieczających. W przychodach i kosztach odsetkowych ujmowane są również rozliczane w czasie z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej opłaty i prowizje otrzymane i zapłacone, wchodzące w skład wyceny instrumentu finansowego, w tym koszty premii pracowników w części dotyczącej bezpośrednio sprzedaży produktów kredytowych.

Przychody i koszty z tytułu odsetek ujmowane są na zasadzie memoriałowej i z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej, która dyskontuje oszacowane przyszłe przepływy pieniężne w ciągu całego oczekiwanego okresu życia składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego do wartości bilansowej brutto składnika aktywów lub do zamortyzowanego kosztu zobowiązania finansowego, za wyjątkiem:

•        aktywów finansowych nabytych lub udzielonych z utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (tzw. aktywa POCI). Przychody odsetkowe od tych aktywów oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego cyklu życia aktywa,

•        składników aktywów finansowych niebędących nabytymi lub udzielonymi składnikami aktywów finansowych z utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe, które następnie stały się składnikami aktywów finansowych z utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. Przychody odsetkowe od tych aktywów oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej z momentu rozpoznania przesłanki utraty wartości tego aktywa.  

Wyliczenie efektywnej stopy procentowej obejmuje wszelkie płacone i otrzymywane przez strony umowy prowizje, koszty transakcji oraz wszelkie inne premie i dyskonta stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej.

W przychodach odsetkowych ujęty został również efekt rozliczenia wyceny do wartości godziwej aktywów finansowych przejętych w ramach połączeń jednostek zależnych oraz wpływ orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącego prawa konsumenta do obniżenia kosztu kredytu w przypadku spłaty kredytu przed terminem określonym w umowie kredytowej (nota „Sprawy sporne”) poprzez pomniejszenie przychodów odsetkowych, jako szacowana różnica pomiędzy wartością nierozliczonej prowizji według efektywnej stopy procentowej na dzień przewidywanej wcześniejszej spłaty kredytu oraz rozliczenia liniowego prowizji zgodnie, z którym Bank dokonuje zwrotu prowizji. Oszacowanie opiera się na historycznych terminach przedpłat oraz ich prawdopodobieństwach.

•        Przychody i koszty z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami i pożyczkami

Z uwagi na fakt, iż Bank oferuje produkty ubezpieczeniowe wraz z kredytami i pożyczkami i brak jest możliwości zakupu w Banku identycznego co do formy prawnej, warunków i treści ekonomicznej produktu ubezpieczeniowego bez zakupu kredytu, pożyczki, opłaty uzyskiwane przez Bank z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych traktowane są jako integralna część wynagrodzenia z tytułu oferowanych instrumentów finansowych.

Otrzymane oraz należne Bankowi wynagrodzenie z tytułu oferowania produktów ubezpieczeniowych dla produktów bezpośrednio powiązanych z instrumentami finansowymi jest rozliczane metodą efektywnej stopy procentowej i ujmowane w przychodzie odsetkowym. Jedynie w części odpowiadającej wykonaniu usługi pośrednictwa wynagrodzenie jest ujmowane w przychodach z tytułu prowizji w momencie sprzedaży produktu ubezpieczeniowego lub jego odnowienia.

Podział wynagrodzenia na część prowizyjną oraz odsetkową dokonywany jest w proporcji wartości godziwej instrumentu finansowego oraz wartości godziwej usługi pośrednictwa w stosunku do sumy obu tych wartości zgodnie z modelem względnej wartości godziwej uwzględniającym szereg parametrów, w tym m.in. średnią efektywną stopę procentową instrumentu finansowego, średni kontraktowy i ekonomiczny (rzeczywisty) okres kredytowania lub leasingu, średnią wysokość składki ubezpieczeniowej, okres polisy ubezpieczeniowej, prowizję niezależnego agenta ubezpieczeniowego.

Wycena wartości godziwej instrumentu finansowego opiera się na podejściu dochodowym, opartym na przeliczeniu przyszłych przepływów pieniężnych na ich wartość bieżącą przy zastosowaniu stopy dyskonta, składającej się ze stopy wolnej od ryzyka ustalonej w odniesieniu do średniej z ostatniego roku kalendarzowego stopy rentowności obligacji skarbowych o 5-letnich i 10-letnich okresach zapadalności, premii z tytułu ryzyka ustalonej w odniesieniu do rocznych kosztów ryzyka kredytowego oraz pozostałej ponad premię za ryzyko kredytowe, odzwierciedlającej wszystkie inne czynniki, które uczestnicy rynku uwzględniliby w danych okolicznościach w wycenie do wartości godziwej.

Natomiast wycena wartości godziwej usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego opiera się na podejściu rynkowym polegającym na wykorzystaniu cen i innych informacji generowanych przez identyczne lub porównywalne transakcje rynkowe.

Koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktów ubezpieczeniowych są rozliczane w analogiczny sposób do rozliczania przychodów, tj. jako element zamortyzowanego kosztu instrumentu finansowego lub jednorazowo.

Bank dokonuje okresowego oszacowania kwoty wynagrodzenia, które będzie w przyszłości podlegało zwrotowi w związku z wcześniejszym zakończeniem umowy ubezpieczeniowej na podstawie danych historycznych dotyczących pobranych składek i dokonanych zwrotów. Rezerwa na przyszłe zwroty alokowana jest do instrumentu finansowego oraz do usługi ubezpieczeniowej zgodnie z modelem względnej wartości godziwej.

Bank dokonuje weryfikacji prawidłowości przyjętych parametrów wykorzystywanych w modelu względnej wartości godziwej oraz wysokości współczynnika rezerwy na zwroty każdorazowo po powzięciu informacji o istotnych zmianach w tym zakresie, nie rzadziej niż raz w roku.

informacje finansowe

PRZYCHODY Z TYTUŁU ODSETEK	2021	2020
Kredyty i inne należności od banków1	71	91
Pooling	1	6
Pochodne instrumenty zabezpieczające	411	788
Dłużne papiery wartościowe:	1 788	1 772
wyceniane według zamortyzowanego kosztu	906	582
wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	873	1 170
wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	9	20
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	6 874	7 655
wyceniane według zamortyzowanego kosztu	6 140	6 672
wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	346	393
wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	388	590
Zobowiązania wobec klientów (z wyłączeniem kredytów i pożyczek otrzymanych)	19	20
Razem	9 164	10 332
w tym: przychody z tytułu odsetek od instrumentów finansowych z  utratą wartości	194	177
Przychody z tytułu odsetek obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej od instrumentów finansowych wycenianych:	8 356	8 934
według zamortyzowanego kosztu	7 137	7 371
do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	1 219	1 563
Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od instrumentów wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	808	1 398
Razem	9 164	10 332

1  W pozycji kredyty i inne należności od banków Bank ujął na 31 grudnia 2021 roku przychody z tytułu odsetek od środków na rachunkach typu call z tytułu ujemnej stopy procentowej w wysokości 10 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku 3 miliony PLN) oraz przychody odsetkowe od środków na rachunku bieżącym w NBP w wysokości 11 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku 15 milionów PLN).

Przychody odsetkowe w 2021 roku zostały pomniejszone o 369 milionów PLN (w 2020 roku o 232 miliony PLN) w związku z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącym prawa konsumenta do obniżenia kosztu kredytu w przypadku spłaty kredytu przed terminem określonym w umowie kredytowej.

PRZYCHODY Z TYTUŁU ODSETEK WEDŁUG SEGMENTÓW	2021
	Segment detaliczny	Segment korporacyjny i inwestycyjny	Centrum transferowe i pozostały	Razem
Kredyty i inne należności od banków	-	60	11	71
Pooling	-	1	-	1
Pochodne instrumenty zabezpieczające	-	-	411	411
Dłużne papiery wartościowe	-	446	1 342	1 788
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	5 722	1 152	-	6 874
Zobowiązania wobec klientów (z wyłączeniem kredytów i pożyczek otrzymanych)	-	19	-	19
Razem	5 722	1 678	1 764	9 164

 

PRZYCHODY Z TYTUŁU ODSETEK WEDŁUG SEGMENTÓW	2020
	Segment detaliczny	Segment korporacyjny i inwestycyjny	Centrum transferowe i pozostały	Razem
Kredyty i inne należności od banków	-	76	15	91
Pooling	-	6	-	6
Pochodne instrumenty zabezpieczające	-	-	788	788
Dłużne papiery wartościowe	-	741	1 031	1 772
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	6 173	1 482	-	7 655
Zobowiązania wobec klientów (z wyłączeniem kredytów i pożyczek otrzymanych)	-	20	-	20
Razem	6 173	2 325	1 834	10 332

 

KOSZTY Z TYTUŁU ODSETEK	2021	2020
Zobowiązania wobec banków1	(22)	(14)
Lokaty międzybankowe	(7)	(9)
Kredyty i pożyczki otrzymane	(197)	(202)
Leasing	(8)	(15)
Zobowiązania wobec klientów	(156)	(804)
Emisja papierów wartościowych	(15)	(28)
Zobowiązania podporządkowane	(48)	(76)
Razem	(453)	(1 148)

1 W pozycji zobowiązanie wobec banków Bank ujął na 31 grudnia 2021 roku, koszty odsetek od środków na rachunkach typu call z tytułu ujemnej stopy procentowej w wysokości 11 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku 5 milionów PLN).

	31.12.2021	31.12.2020
Oprocentowanie środków na rachunku rezerwy obowiązkowej	1,75%	0,1%

Bank może wykorzystywać w ciągu dnia środki na rachunkach rezerwy obowiązkowej do bieżących rozliczeń pieniężnych na podstawie dyspozycji złożonej do Narodowego Banku Polskiego, musi jednak zapewnić utrzymanie średniego miesięcznego salda na tym rachunku w odpowiedniej wysokości wynikającej z deklaracji rezerwy obowiązkowej.

Średniomiesięczne oprocentowanie kredytów i pożyczek udzielonych klientom w:	12.2021	12.2020
Przedsiębiorstwa niefinansowe:	3,40%	2,23%
w tym bez kredytów o charakterze bieżącym	3,46%	2,34%
w tym odnawialne i w rachunku bieżącym	3,29%	1,99%
Gospodarstwa domowe:	4,41%	3,61%
w tym na cele mieszkaniowe	3,03%	2,21%
w tym na cele konsumpcyjne	7,60%	6,97%
w tym na cele pozostałe	4,84%	3,76%
w tym odnawialne i w rachunku bieżącym	7,66%	6,09%

 

Średniomiesięczne oprocentowanie kredytów i pożyczek udzielonych klientom w:	12.2021	12.2020
Przedsiębiorstwa niefinansowe:	0,14%	0,00%
w tym depozyty terminowe:	0,85%	0,38%
w tym depozyty w rachunku bieżącym i jednodniowe:	0,06%	0,00%
Gospodarstwa domowe:	0,04%	0,07%
w tym depozyty terminowe:	0,20%	0,22%
w tym depozyty w rachunku bieżącym i jednodniowe:	0,01%	0,02%

 

17.            Przychody i koszty z tytułu prowizji i opłat

Zasady rachunkowości

Przychody z tytułu prowizji i opłat niepodlegających rozliczeniu metodą efektywnej stopy procentowej ujmuje się w taki sposób, aby odzwierciedlić przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług na rzecz klienta w kwocie, która odzwierciedla wynagrodzenie, do którego – zgodnie z oczekiwaniem Banku – będzie uprawniony w zamian za te dobra lub usługi, zgodnie z pięciostopniowym modelem ujmowania przychodów.

Do przychodów prowizyjnych zaliczane są jednorazowo opłaty pobierane przez Bank za wykonanie czynności niezwiązanych bezpośrednio z powstaniem składnika aktywów finansowych, a także rozliczane liniowo opłaty za świadczenie usług przez Bank. Do przychodów prowizyjnych zalicza się także opłaty i prowizje rozliczane w czasie metodą liniową, otrzymane od udzielonych kredytów i pożyczek o nieustalonych harmonogramach przyszłych przepływów pieniężnych, dla których nie można ustalić efektywnej stopy procentowej.

Dla każdego zobowiązania do wykonania świadczenia Bank ustala w momencie zawarcia umowy czy będzie spełniać zobowiązanie do wykonania świadczenia w miarę upływu czasu czy też spełni je w określonym momencie.

Zasady rachunkowości dotyczące ujęcia przychodów prowizyjnych z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami i pożyczkami opisane zostały w nocie „Przychody i koszty z tytułu odsetek”.

W pozycji przychody z tytułu prowizji ujmowana jest również marża kursowa uwzględniona w kursach walut oferowanych klientom Banku w ramach świadczenia usług kupna/sprzedaży walut obcych w linii „marże na transakcjach wymiany walut”.

informacje finansowe

PRZYCHODY Z TYTUŁU PROWIZJI I OPŁAT	2021	2020
Kredyty i ubezpieczenia	956	858
udzielanie kredytów i pożyczek	732	671
oferowanie produktów ubezpieczeniowych	224	187
Fundusze inwestycyjne, emerytalne i działalność maklerska	373	326
obsługa funduszy inwestycyjnych oraz OFE (w tym opłaty za zarządzanie)	51	37
obsługa i sprzedaż produktów inwestycyjno-ubezpieczeniowych	9	10
prowadzenie działalności maklerskiej	313	279
Karty	1 490	1 299
Marże na transakcjach wymiany walut	582	476
Rachunki bankowe i pozostałe	1 245	1 129
obsługa rachunków bankowych	958	870
operacje kasowe	62	61
obsługa masowych operacji zagranicznych	88	73
zlecenia klientowskie	57	53
usługi powiernicze	10	6
inne	70	66
Razem, w tym:	4 646	4 088
z tytułu przychodów od instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	4 496	3 964

 

KOSZTY Z TYTUŁU PROWIZJI I OPŁAT	2021	2020
Kredyty i ubezpieczenia	(115)	(106)
prowizje poniesione na rzecz podmiotów zewnętrznych za sprzedaż produktów	(24)	(34)
kontrola inwestycji budowlanych i wycena nieruchomości	(42)	(34)
opłaty na rzecz Biura Informacji Kredytowej	(18)	(15)
obsługa kredytów	(31)	(23)
Fundusze inwestycyjne, emerytalne i działalność maklerska	(32)	(27)
Karty	(835)	(728)
Rachunki bankowe i pozostałe	(122)	(110)
usługi rozliczeniowe	(36)	(33)
prowizje za usługi operacyjne banków	(12)	(9)
wysyłka SMS	(53)	(41)
sprzedaż produktów bankowych	(2)	(7)
obsługa masowych operacji zagranicznych	(15)	(13)
inne	(4)	(7)
Razem	(1 104)	(971)

 

PRZYCHODY Z TYTUŁU PROWIZJI I OPŁAT WEDŁUG SEGMENTÓW	2021
	Segment detaliczny	Segment korporacyjny i inwestycyjny	Centrum transferowe i pozostały	Razem
Kredyty i ubezpieczenia	688	268	-	956
udzielanie kredytów i pożyczek	464	268	-	732
oferowanie produktów ubezpieczeniowych	224	-	-	224
Fundusze inwestycyjne, emerytalne i działalność maklerska	137	236	-	373
obsługa funduszy inwestycyjnych oraz OFE (w tym opłaty za zarządzanie)	40	11	-	51
obsługa i sprzedaż produktów inwestycyjno-ubezpieczeniowych	9	-	-	9
prowadzenie działalności maklerskiej	88	225	-	313
Karty	1 469	21	-	1 490
Marże na transakcjach wymiany walut	389	193	-	582
Rachunki bankowe i pozostałe	954	291	-	1 245
obsługa rachunków bankowych	794	164	-	958
operacje kasowe	31	31	-	62
obsługa masowych operacji zagranicznych	48	40	-	88
zlecenia klientowskie	27	30	-	57
usługi powiernicze	-	10	-	10
inne	54	16	-	70
Razem	3 637	1 009	-	4 646

 

PRZYCHODY Z TYTUŁU PROWIZJI I OPŁAT WEDŁUG SEGMENTÓW	2020
	Segment detaliczny	Segment korporacyjny i inwestycyjny	Centrum transferowe i pozostały	Razem
Kredyty i ubezpieczenia	633	225	-	858
udzielanie kredytów i pożyczek	446	225	-	671
oferowanie produktów ubezpieczeniowych	187	-	-	187
Fundusze inwestycyjne, emerytalne i działalność maklerska	134	192	-	326
obsługa funduszy inwestycyjnych oraz OFE (w tym opłaty za zarządzanie)	29	8	-	37
obsługa i sprzedaż produktów inwestycyjno-ubezpieczeniowych	10	-	-	10
prowadzenie działalności maklerskiej	95	184	-	279
Karty	1 278	21	-	1 299
Marże na transakcjach wymiany walut	319	157	-	476
Rachunki bankowe i pozostałe	932	197	-	1 129
obsługa rachunków bankowych	765	105	-	870
operacje kasowe	43	18	-	61
obsługa masowych operacji zagranicznych	40	33	-	73
zlecenia klientowskie	29	24	-	53
usługi powiernicze	-	6	-	6
Inne	55	11	-	66
Razem	3 296	792	-	4 088

 

18.            Przychody z tytułu dywidend

Zasady rachunkowości

Przychody z tytułu dywidend są ujmowane w dniu ustalenia praw udziałowców/akcjonariuszy do ich otrzymania, jeżeli Bank jest uprawniony do otrzymania dywidendy, istnieje prawdopodobieństwo, że Bank uzyska korzyści ekonomiczne związane z dywidendą oraz wysokość dywidendy można wycenić w wiarygodny sposób.

informacje finansowe

PRZYCHODY Z TYTUŁU DYWIDEND	2021	2020
od jednostek zależnych	558	300
od jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć	54	17
od aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu	1	-
od instrumentów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	11	15
Razem	624	332

19.            Wynik na operacjach finansowych

Zasady rachunkowości

Wynik na operacjach finansowych zawiera zyski i straty powstałe w wyniku zbycia instrumentów finansowych zaliczonych do aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat oraz efekt ich wyceny do wartości godziwej. W pozycji ujmowana jest również część nieefektywna zabezpieczenia zmienności przepływów pieniężnych dla strategii zabezpieczających, w których instrumentem zabezpieczającym są kontrakty IRS, a także zyski i straty na instrumencie zabezpieczającym oraz na pozycji zabezpieczanej związane z zabezpieczanym ryzykiem (zabezpieczenie wartości godziwej).

informacje finansowe

WYNIK NA OPERACJACH FINANSOWYCH	2021	2020
Instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:	213	60
Instrumenty pochodne	211	47
Instrumenty finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w tym:	(127)	(168)
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	(112)	(157)
Rachunkowość zabezpieczeń	(32)	2
Razem	54	(106)

 

20.            Wynik z pozycji wymiany

Zasady rachunkowości

Wynik z pozycji wymiany obejmuje dodatnie i ujemne różnice kursowe, zarówno zrealizowane, jak i niezrealizowane, wynikające z wyceny aktywów i zobowiązań walutowych oraz z wyceny do wartości godziwej walutowych instrumentów pochodnych (FX forward, FX swap, CIRS oraz opcje walutowe). W pozycji tej ujmowana jest również część nieefektywna zabezpieczenia zmienności przepływów pieniężnych dla strategii zabezpieczających, w których instrumentem zabezpieczającym są kontrakty CIRS.

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe dla kredytów, pożyczek i innych należności wyrażonych w walutach obcych, które są tworzone w złotych, podlegają aktualizacji wraz ze zmianą wartości wyceny aktywów walutowych, na które są tworzone. Efekt tej aktualizacji wynikający z różnic kursowych ujmowany jest w wyniku z pozycji wymiany.

	2021	2020
Wynik z pozycji wymiany	429	133

 

21.            Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych

Zasady rachunkowości

Zaprzestanie ujmowania instrumentów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite oraz według zamortyzowanego kosztu dotyczy najczęściej przypadków ich sprzedaży lub modyfikacji istotnej (nota „Modyfikacje – zmiana kontraktowych przepływów pieniężnych”).

 

ZYSKI LUB STRATY Z TYTUŁU ZAPRZESTANIA UJMOWANIA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH	2021	2020
wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	200	186
wycenianych według zamortyzowanego kosztu	1	(24)
Razem	201	162

 

22.            Pozostałe przychody i koszty operacyjne

Zasady rachunkowości

Do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych zalicza się przychody i koszty niezwiązane bezpośrednio z działalnością bankową. Pozostałe przychody operacyjne obejmują głównie zyski ze sprzedaży/likwidacji składników rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i aktywów do zbycia, odzyskanych należności nieściągalnych, otrzymanych odszkodowań, kar, grzywien oraz przychodów z tytułu dzierżawy/najmu nieruchomości. Natomiast na pozostałe koszty operacyjne składają się głównie koszty utworzenia rezerwy na zwroty kosztów dla klientów z tytułu dokonanych przedterminowych spłat kredytów konsumenckich i hipotecznych (nota „Rezerwy”), straty ze sprzedaży/likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i aktywów do zbycia oraz koszty przekazanych darowizn.

W pozostałych przychodach i kosztach operacyjnych ujmowane są również utworzenia i rozwiązania rezerw na sprawy sporne z wyłączeniem spraw spornych dotyczących kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz przychody i koszty związane z wyceną i sprzedażą uprawnień do emisji CO2.

informacje finansowe

POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE	2021	2020
Zyski ze sprzedaży i likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz aktywów do zbycia	29	17
Otrzymane odszkodowania, kary i grzywny	13	8
Przychody uboczne	33	30
Odzyskane należności przedawnione, umorzone, nieściągalne	1	2
Rozwiązanie rezerwy na przyszłe płatności	1	-
Rozwiązanie rezerwy na sprawy sporne z wyłączeniem spraw spornych dotyczących spłaconych kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	2	5
Inne1	99	76
Razem	178	138

1 W pozycji „Inne” na 31 grudnia 2021 roku Bank ujął przychód z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w wysokości 54 miliony PLN

POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE	2021	2020
Straty na sprzedaży i likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz aktywów do zbycia	(3)	(2)
Koszty przekazanych darowizn	(43)	(20)
Koszty uboczne	(17)	(15)
Utworzenie rezerwy na potencjalny zwrot klientom prowizji i opłat	(27)	(106)
Utworzenie rezerwy na przyszłe płatności	(3)	(1)
Utworzenie rezerwy na sprawy sporne z wyłączeniem spraw spornych dotyczących spłaconych kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych1	(7)	(55)
Koszty z tytułu dofinansowania spółki zależnej	(17)	-
Inne2	(156)	(22)
Razem	(273)	(221)

1  W pozycji „Utworzenie rezerwy na sprawy sporne z wyłączeniem spraw spornych dotyczących kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych”, Bank ujął koszt w wysokości 41 milionów PLN nałożonej przez UOKiK kary z tytułu stosowania przez Bank we wzorcach umów z klientami klauzul dotyczących sposobu ustalania kursów kupna i sprzedaży walut obcych (szerzej opisane w nocie „Sprawy sporne”).

2  W pozycji „Inne” na 31 grudnia 2021 roku Bank ujął koszt z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w wysokości 114 milionów PLN.

23.            Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe

Zasady rachunkowości

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe są ujmowane w sprawozdaniu finansowym w następujący sposób:

•        Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu: odpis pomniejsza wartość bilansową brutto aktywa finansowego; zmiany wysokości odpisów odnoszone są do rachunku zysków i strat;

•        Zobowiązania pozabilansowe o charakterze finansowym oraz gwarancje finansowe: odpis prezentowany jest jako rezerwa po stronie zobowiązań; zmiany wysokości rezerw odnoszone są do rachunku zysków i strat;

•        Instrumenty finansowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite: wartość bilansowa aktywa ujętego w wartości godziwej nie jest dodatkowo pomniejszana o wysokość odpisów; zmiana wyceny jest każdorazowo rozdzielana jednak na komponent związany z utratą wartości – ujmowany w rachunku wyników i komponent związany z pozostałymi zmianami wyceny do wartości godziwej – ujmowany w innych dochodach całkowitych;

•        Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat: nie rozpoznaje się odpisów na oczekiwane straty kredytowe.

Szacunki i oceny

W obszarze utraty wartości Bank opiera się na koncepcji strat oczekiwanych.

Model utraty wartości ma zastosowanie do aktywów finansowych, które nie są wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, obejmujących:

•        dłużne instrumenty finansowe obejmujące zaangażowania o charakterze kredytowym oraz papiery wartościowe,

•        inne aktywa finansowe,

•        zobowiązania pozabilansowe finansowe oraz gwarancyjne.

Dla inwestycji kapitałowych nie są rozpoznawane oczekiwane straty kredytowe.

Utrata wartości jest mierzona jako 12 miesięczne albo dożywotnie oczekiwane straty kredytowe dla danego aktywa finansowego.

Horyzont pomiaru oczekiwanej straty zależy od tego, czy od momentu początkowego ujęcia aktywa nastąpił znaczący wzrost ryzyka kredytowego. Ze względu na to kryterium aktywa finansowe alokowane są do 3 faz (ang. stage):

•        Faza 1 – ekspozycje, dla których ryzyko kredytowe nie jest istotnie wyższe niż na moment początkowego ujęcia i nie rozpoznaje się w odniesieniu do nich przesłanek utraty wartości,

•        Faza 2 – ekspozycje których ryzyko kredytowe jest istotnie wyższe od poziomu ryzyka kredytowego na moment początkowego ujęcia ekspozycji, ale nie rozpoznaje się w odniesieniu do nich przesłanki utraty wartości,

•        Faza 3 – aktywa w odniesieniu do których rozpoznaje się przesłankę utraty wartości (w tym aktywa udzielone lub zakupione z rozpoznaną przesłanką utraty wartości).

•      Istotny wzrost ryzyka kredytowego

Istotny wzrost ryzyka kredytowego określa się z uwzględnieniem poziomu prawdopodobieństwa niewypłacalności oraz jego zmian w stosunku do poziomu z momentu początkowego ujęcia kredytu.

W celu oceny istotnego wzrostu ryzyka kredytowego dla ekspozycji hipotecznych oraz pozostałych ekspozycji detalicznych Bank stosuje model oparty na kalkulacji marginalnego PD, czyli prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w określonym miesiącu. Prawdopodobieństwo to uzależnione zostało od czasu, który upłynął od momentu uruchomienia ekspozycji. Dzięki temu możliwe jest odwzorowanie charakterystycznego dla ekspozycji wobec osób fizycznych zróżnicowania jakości kredytowej w czasie życia ekspozycji. Krzywe marginalnego PD wyznaczone zostały na podstawie danych historycznych na poziomie homogenicznych portfeli, wydzielonych z uwzględnieniem m.in. rodzaju produktu, roku udzielenia, waluty kredytu oraz jakości kredytowej na moment udzielenia. Indywidualne przypisanie marginalnego PD do poszczególnych ekspozycji uzyskiwane jest poprzez skalowanie krzywej wyznaczonej na poziomie portfela do indywidualnej oceny ekspozycji/klienta uzyskiwanej z modeli aplikacyjnych (wykorzystujących dane z wniosków kredytowych) oraz behawioralnych. Bank identyfikuje przesłankę istotnego wzrostu ryzyka kredytowego dla danej ekspozycji w oparciu o porównanie indywidualnych krzywych prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w horyzoncie trwania ekspozycji na datę początkowego ujęcia oraz na datę raportową. Dla każdej daty raportowej porównywane są tylko te części oryginalnej i obecnej krzywej prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania, które odpowiadają okresowi począwszy od daty raportowej do zapadalności ekspozycji. Porównanie opiera się na wartościach średniego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w horyzoncie życia kredytu w analizowanym okresie korygowanego o bieżące oraz prognozowane wskaźniki makroekonomiczne.

Rezultat tego porównania, określany mianem statystyki α, odnoszony jest do wartości progowej, powyżej której wzrost ryzyka kredytowego uznaje się za istotny. Wartość progowa ustalana jest w oparciu o historyczne powiązania pomiędzy wartościami statystyki α, a wystąpieniem stanu niewykonania zobowiązania (default). W procesie tym minimalizuje się prawdopodobieństwo:

•           zaklasyfikowania do zbioru ekspozycji kredytowych ze znaczącym wzrostem poziomu ryzyka kredytowego (na podstawie statystyki) ekspozycji kredytowej, w przypadku której w badanym okresie nie wystąpiło zdarzenie niewykonania zobowiązania (błąd typu I);

•           niezaklasyfikowania do zbioru ekspozycji kredytowych ze znaczącym wzrostem poziomu ryzyka kredytowego (na podstawie statystyki) ekspozycji kredytowej, w przypadku której w badanym okresie wystąpiło zdarzenie niewykonania zobowiązania (błąd typu II).

Według danych obowiązujących na koniec 2021 roku przesłanką istotnego pogorszenia jakości kredytowej jest co najmniej 2,6-krotny wzrost parametru PD w porównaniu do wartości na moment rozpoznania w księgach Banku w przypadku ekspozycji hipotecznych oraz co najmniej 2,5-krotny wzrost w przypadku pozostałych ekspozycji detalicznych (bez zmian wobec końca 2020 roku).

W odniesieniu do ekspozycji kredytowych, w przypadku których aktualne ryzyko niewypłacalności nie przekracza poziomu uwzględnionego w cenie udzielonego finansowania, wyniki porównania krzywych prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania na datę początkowego ujęcia oraz na datę raportową nie stanowią o rozpoznaniu znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego.

W celu oceny znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego dla klientów instytucjonalnych Bank stosuje model oparty na łańcuchach Markowa. Na podstawie danych historycznych konstruowane są macierze prawdopodobieństw migracji klientów pomiędzy poszczególnymi klasami ryzyka określonymi na podstawie modeli ratingowych oraz scoringowych Banku. Migracje te wyznaczane są w obrębie homogenicznych portfeli, wydzielonych z uwzględnieniem m.in. metodyki oceny klienta oraz segmentu klienta.

W dacie początkowego ujęcia ekspozycji kredytowej ustala się indywidualną dla każdej klasy ryzyka oraz portfela najwyższą akceptowalną wartość prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania, której przekroczenie identyfikowane jest jako istotny wzrost ryzyka kredytowego. Wartość ta wyznaczana jest na podstawie średniego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania dla gorszych klas ryzyka niż klasa ryzyka z daty początkowego ujęcia eskpozycji kredytowej, ważonego prawdopodobieństwem przejścia do tych klas ryzyka w danym horyzoncie czasowym.

Według danych obowiązujących na koniec 2021 roku i 2020 roku minimalne wartości pogorszenia klasy ryzyka będącego przesłanką istotnego wzrostu ryzyka kredytowego w relacji do aktualnej klasy ryzyka prezentowały się następująco:

Klasy ryzyka	Zakres PD	Minimalny zakres pogorszenia klasy ryzyka będący przesłanką istotnego ryzyka wzrostu ryzyka kredytowego1
A-B	0,0 – 0,90%	3 klasy
C	0,90 – 1,78%	3 klasy
D	1,78 – 3,55%	2 klasy
E	3,55-7,07%	1 klasa
F	7,07-14,07%	1 klasa
G	14,07-99,99%	nie dotyczy 2

1 wartości uśrednione (zakresy ustalane osobno na homogenicznych grupach klientów)

2 pogorszenie klasy ryzyka jest bezpośrednią przesłanką utraty wartości

W celu identyfikacji pozostałych przesłanek istotnego wzrostu ryzyka kredytowego Bank wykorzystuje pełną dostępną informację jakościową i ilościową, w tym:

•        działania restrukturyzacyjne wprowadzające dla dłużnika udogodnienia wymuszone jego trudną sytuacją finansową (ang. forbearance),

•        opóźnienie w spłacie materialnie istotnej kwoty kapitału lub odsetek lub opłat (rozumianej jako kwota przekraczająca 400 zł oraz 1% w odniesieniu do całkowitego łącznego kredytowego zaangażowania bilansowego dłużnika w Banku oraz pozostałych podmiotach Grupy Kapitałowej Banku) dłuższe niż 30 dni,

•        zidentyfikowane sygnały wczesnego ostrzegania w ramach procesu monitoringu świadczące o istotnym wzroście ryzyka kredytowego (w tym zmiany zabezpieczenia, modyfikacji warunków umowy z klientem, w szczególności w zakresie harmonogramu wykorzystania lub spłaty kredytu, ograniczania zaangażowania Banku wobec klienta,),

•        istotne podwyższenie wskaźnika LTV,

•        kwarantanna w Fazie 2 ekspozycji, dla których w ciągu minionych 3 miesięcy ustała przesłanka utraty wartości,

•        złożenie wniosku o upadłość konsumencką przez któregokolwiek z współkredytobiorców,

•        transfer ekspozycji kredytowej do zarządzania przez jednostki restrukturyzacyjno-windykacyjne Banku.

•      Kredyty z utratą wartości i definicja niewykonania zobowiązania

Przesłanką utraty wartości ekspozycji kredytowej jest w szczególności:

•        opóźnienie w spłacie materialnie istotnej kwoty kapitału lub odsetek lub opłat dłuższe (rozumianej jako kwota przekraczająca 400 zł oraz 1% w odniesieniu do całkowitego łącznego kredytowego zaangażowania bilansowego dłużnika w Banku oraz pozostałych podmiotach Grupy Kapitałowej Banku) niż 90 dni,

•        pogorszenie się w okresie kredytowania sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika lub zagrożenie realizacji finansowanego projektu inwestycyjnego, wyrażające się zaklasyfikowaniem do klasy ratingowej lub klasy ryzyka wskazującej na istotne zagrożenie dla spłaty zadłużenia (rating H),

•        zawarcie umowy restrukturyzacyjnej lub zastosowanie ulgi w spłacie wierzytelności wymuszone względami ekonomicznymi lub prawnymi wynikającymi z trudności finansowych klienta (do czasu uznania wierzytelności za uzdrowioną),

•        wnioskowanie o ogłoszenie upadłości dłużnika, postawienie go w stan likwidacji lub wszczęcie wobec niego postępowania egzekucyjnego,

•        ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez któregokolwiek z współkredytobiorców,

•        informacja o śmierci wszystkich kredytobiorców, będących osobami fizycznymi lub przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej albo spółki cywilnej (nie dotyczy sytuacji gdy działalność gospodarcza przedsiębiorcy jest kontynuowana przez zarządcę sukcesyjnego),

•        wystąpienie innych zdarzeń wskazujących na brak możliwości spłacenia przez dłużnika w całości zobowiązania wynikającego z umowy.

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych nr 575/2013 (rozporządzenie CRR) Bank definiuje stan niewykonania zobowiązania (ang. default) jeżeli ocenia, że dłużnik nie jest w stanie spłacić zobowiązania kredytowego bez sięgania do realizacji zabezpieczeń lub materialne przeterminowanie ekspozycji przekracza 90 dni. Przesłanki stanu niewykonania zobowiązania są tożsame z przesłankami utraty wartości ekspozycji.

•      Obliczanie oczekiwanej straty kredytowej

Model kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej oparty jest na zastosowaniu szczegółowej segmentacji portfela kredytowego uwzględniającej następujące charakterystyki na poziomie produktu oraz klienta:

•        rodzaj produktu kredytowego,

•        waluta produktu,

•        rok udzielenia,

•        ocena ryzyka niewypłacalności klienta,

•        segment biznesowy klienta,

•        metoda oceny ryzyka klienta.

W celu obliczenia oczekiwanej straty kredytowej Bank stosuje metodę zindywidualizowaną oraz metodę portfelową.

Metoda zindywidualizowana jest stosowana w przypadku identyfikacji przesłanki utraty wartości ekspozycji znaczących indywidualnie. Oczekiwaną stratę kredytową z ekspozycji ustala się jako różnicę pomiędzy jej wartością bilansową brutto (w przypadku pozabilansowej ekspozycji kredytowej - wartością jej równoważnika bilansowego), a wartością bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych, ustalonych z uwzględnieniem możliwych scenariuszy dotyczących realizacji umowy i zarządzania ekspozycją kredytową ważonych prawdopodobieństwem ich realizacji.

Metoda portfelowa jest stosowana dla ekspozycji, które nie są indywidualnie znaczące oraz w przypadku braku identyfikacji przesłanki utraty wartości.

W metodzie portfelowej strata oczekiwana wyznaczana jest jako iloczyn parametrów ryzyka kredytowego: prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (PD), poziomu straty w momencie niewykonania zobowiązania (LGD) oraz wartości ekspozycji w momencie niewykonania zobowiązania (EAD), przy czym każdy z powyższych parametrów ma postać wektora o wymiarze liczby miesięcy pokrywających horyzont szacowania straty kredytowej.

W odniesieniu do ekspozycji detalicznych bez harmonogramu spłat Bank wyznacza ten horyzont w oparciu o dane behawioralne na podstawie historycznych obserwacji. Strata oczekiwana zarówno w całym okresie trwania ekspozycji, jak i w okresie 12 miesięcy jest sumą strat oczekiwanych w poszczególnych okresach zdyskontowanych efektywną stopą procentową. W celu wyznaczenia wartości aktywa na moment niewykonania zobowiązania w danym okresie Bank koryguje parametr określający wielkość ekspozycji na moment niewykonania zobowiązania o przyszłe spłaty wynikające z harmonogramu oraz potencjalne nadpłaty i niedopłaty.

W obliczeniach oczekiwanych strat kredytowych uwzględnia się szacunki dotyczące przyszłych warunków makroekonomicznych. W zakresie analizy portfelowej, wpływ scenariuszy makroekonomicznych jest uwzględniany w wysokości poszczególnych parametrów ryzyka. Metodyka kalkulacji parametrów ryzyka obejmuje badanie zależności wysokości tych parametrów od warunków makroekonomicznych w oparciu o dane historyczne. Na potrzeby kalkulacji straty oczekiwanej wykorzystuje się trzy scenariusze makroekonomiczne opracowane na podstawie własnych prognoz – bazowy z prawdopodobieństwem 75% oraz dwa scenariusze alternatywne, z prawdopodobieństwem odpowiednio 20% oraz 5%. Zakres prognozowanych wskaźników obejmuje wskaźnik dynamiki PKB, stopę bezrobocia, stopę WIBOR 3M, stopę LIBOR CHF 3M (od 1 stycznia 2022 roku SARON 3M), kurs CHF/PLN, indeks cen nieruchomości oraz stopę referencyjną NBP. Ostateczna strata oczekiwana jest średnią ważoną prawdopodobieństwem scenariuszy ze strat oczekiwanych odpowiadających poszczególnym scenariuszom. Bank zapewnia zgodność scenariuszy makroekonomicznych stosowanych na potrzeby kalkulacji parametrów ryzyka ze scenariuszami makroekonomicznymi wykorzystywanymi w procesach budżetowania ryzyka kredytowego. Scenariusz bazowy opiera się na bazowych prognozach makroekonomicznych. Prognozy są przygotowywane na podstawie modeli ilościowych przy uwzględnieniu korekt z tytułu występowania zdarzeń jednorazowych.

Scenariusze skrajne dotyczą przypadków tzw. szoku wewnętrznego, w związku z czym tzw. zmienne zewnętrzne (stopy procentowe za granicą) nie ulegają zmianie względem scenariusza bazowego. Scenariusze skrajne opracowywane są na podstawie analizy statystycznej i ekonometrycznej, tj. nie odzwierciedlają podlegających opisowi zdarzeń, ale prognozowaną ścieżkę. Identyfikowane są dwa scenariusze: optymistyczny i pesymistyczny. Udział scenariuszy dla ścieżki PKB, który mieści się między scenariuszem optymistycznym i pesymistycznym określony jest jako prawdopodobieństwo scenariusza bazowego. Przyjmując takie założenie prognozowana jest dynamika PKB przy założeniu zmiennego w czasie potencjalnego tempa wzrostu polskiej gospodarki obliczanego przy wykorzystaniu danych kwartalnych dostarczanych przez Główny Urząd Statystyczny. Po wyznaczeniu skrajnych ścieżek dynamiki PKB estymowane są wartości innych zmiennych makroekonomicznych wykorzystywanych w scenariuszach (stopa bezrobocia, indeks cen nieruchomości).

Stopa bezrobocia obliczana jest na podstawie wyznaczonej ilościowo zależności od różnicy między dynamiką PKB, a potencjalnym tempem wzrostu gospodarczego. Wynik podlega korekcie ze względu na zachodzące w polskiej gospodarce istotne zmiany strukturalne, których nie obejmuje model ilościowy, w szczególności:

•        starzenia się polskiego społeczeństwa (i pojawienia się niezaspokojonego popytu na pracę, co ograniczać będzie skalę wzrostu stopy bezrobocia w sytuacji spowolnienia wzrostu gospodarczego),

•        osiągnięcia przez polski rynek pracy stanu bliskiego pełnemu zatrudnieniu (ze względu na ograniczenia podażowe przestrzeń do dalszego spadku stopy bezrobocia jest coraz mniejsza),

•        napływu migrantów (tylko częściowo uwzględnionego w oficjalnych statystykach).

Poziom indeksu cen nieruchomości wyznaczany jest na podstawie zmian PKB przy uwzględnieniu uwarunkowań podażowych i popytowych na rynku w oparciu o dane i trendy prezentowane przez NBP w ramach publikacji „Informacja o cenach mieszkań i sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce” oraz własne analizy Banku. Prognozy dla stawek depozytowych opracowywane są głównie w oparciu o założenia dotyczące kształtowania się stóp procentowych banków centralnych. Kurs CHF/PLN jest kursem krzyżowym kursów EUR/PLN i EUR/CHF. Jego prognozy są kombinacją prognoz tych dwóch kursów. Prognozy EUR/PLN i EUR/CHF są przygotowywane w oparciu o analizę makroekonomiczną (bieżącą i historyczną) bazującą na metodach ekonometrycznych, a także w oparciu o analizę techniczną rynków finansowych.

Zarówno proces oceny istotnego wzrostu ryzyka kredytowego, jak i proces kalkulacji straty oczekiwanej realizowany jest w trybie miesięcznym na poziomie indywidualnej ekspozycji. Wykorzystuje się w nim dedykowane środowisko obliczeniowe umożliwiające dystrybucję wyników do jednostek wewnętrznych Banku.

Bank wyodrębnił portfel aktywów finansowych o niskim ryzyku kredytowym, klasyfikując do niego instrumenty finansowe, dla których średnia długoterminowa stopa niewypłacalności nie przekracza prawdopodobieństwa niewypłacalności ustalonego przez agencję ratingową dla najgorszej klasy ratingu inwestycyjnego. Do portfela tego zalicza w szczególności ekspozycje wobec banków, rządów, jednostek samorządu terytorialnego oraz wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych.

informacje finansowe

WYNIK Z TYTUŁU ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE	Nota	2021	2020
Należności od banków	30	(8)	(3)
Dłużne papiery wartościowe	33	(60)	(32)
- wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite		(43)	(10)
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu		(17)	(22)
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	35	(1 031)	(1 550)
- wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite		(14)	(25)
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu		(1 017)	(1 525)
Inne aktywa finansowe	39	1	-
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje	44	(46)	(354)
Razem		(1 144)	(1 939)

kalkulacja szacunków

Wpływ zwiększenia/zmniejszenia szacowanych przepływów pieniężnych dla portfela kredytów i pożyczek Banku, w przypadku których utrata wartości została rozpoznana w oparciu o indywidualną analizę przyszłych przepływów pieniężnych z tytułu spłat i odzysków z zabezpieczeń, czyli ekspozycji objętych metodą zindywidualizowaną oraz wpływ zwiększenia/zmniejszenia wysokości parametrów portfelowych dla portfela kredytów i pożyczek Banku ocenianych metodą portfelową przedstawia poniższa tabela:

SZACUNKOWA ZMIANA POZIOMU ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE OD KREDYTÓW I POŻYCZEK NA SKUTEK REALIZACJI SCENARIUSZY POGORSZENIA BĄDŹ POPRAWY PARAMETRÓW RYZYKA, W TYM:1	31.12.2021		31.12.2020
	scenariusz +10%	scenariusz -10%	scenariusz +10%	scenariusz -10%
zmiany wartości bieżącej szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych dla portfela kredytów i pożyczek Banku z rozpoznaną indywidualnie utratą wartości ocenianych metodą zindywidualizowaną	(154)	199	(198)	260
zmiany prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania	176	(201)	181	(201)
zmiany stóp odzysku	(492)	495	(476)	478

1 in plus – wzrost odpisów na oczekiwane straty kredytowe, in minus – spadek odpisów na oczekiwane straty kredytowe

Poniższa tabela prezentuje oszacowanie wrażliwości poziomu odpisów na oczekiwane straty na warunki makroekonomiczne, wyliczone jako zmiana poziomu odpisów na oczekiwane straty kredytowe dla ekspozycji bez utraty wartości w wyniku realizacji poszczególnych scenariuszy makroekonomicznych na 31 grudnia 2021 roku i na 31 grudnia 2020 roku.

	31.12.2021		31.12.2020
	optymistyczny	pesymistyczny	optymistyczny	pesymistyczny
szacunkowa zmiana poziomu odpisów na oczekiwane straty kredytowe dla ekspozycji bez utraty wartości na skutek realizacji poszczególnych scenariuszy makroekonomicznych (w mln zł)	(308)	227	(619)	488

Poniższe tabele prezentują przyjęte prognozy głównych wskaźników makroekonomicznych wraz z przyjętymi dla nich prawdopodobieństwami realizacji.

scenariusz na 31.12.2021	Bazowy			optymistyczny			pesymistyczny
prawdopodobieństwo	75%			5%			20%
	2022	2023	2024	2022	2023	2024	2022	2023	2024
Dynamika PKB r/r	5,2	3,7	3,0	10,9	6,6	3,0	-0,5	0,9	3,0
Stopa bezrobocia	3,0	2,6	2,5	2,0	1,7	2,5	4,0	3,5	2,5
Indeks cen nieruchomości	109,4	106,6	102,5	116,3	112,8	102,5	102,4	100,8	102,5
CHF/PLN	4,0	3,9	3,9	3,8	3,7	3,7	4,5	4,3	4,0

 

scenariusz na 31.12.2020	Bazowy			optymistyczny			pesymistyczny
prawdopodobieństwo	75%			5%			20%
	2021	2022	2023	2021	2022	2023	2021	2022	2023
Dynamika PKB r/r	5,4	4,7	3,0	9,9	7,0	3,0	0,8	2,4	3,0
Stopa bezrobocia	5,9	4,5	3,7	5,2	3,4	3,7	8,0	5,6	3,7
Indeks cen nieruchomości	99,5	102,9	102,5	103,3	103,4	102,5	96,1	99,5	102,5
CHF/PLN	4,1	3,9	3,8	3,8	3,6	3,7	4,4	4,3	4,0

24.            Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych

WYNIK Z TYTUŁU UTRATY WARTOŚCI AKTYWÓW NIEFINANSOWYCH	NOTA	2021	2020
Rzeczowe aktywa trwałe	36.2	(1)	(58)
Aktywa przeznaczone do sprzedaży	37	(2)	(4)
Wartości niematerialne	36.1	(2)	(116)
Inwestycje w jednostki zależne	38	-	(42)
Inwestycje w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia	38	-	(88)
Inne aktywa niefinansowe	39	(50)	(69)
Razem		(55)	(377)

•           wartości niematerialne

Bank przeprowadza testy na utratę wartości firmy powstałej z nabycia Nordea Bank Polska S.A. bazując na modelu opartym na metodzie zdyskontowanych dywidend, poprzez porównanie wartości bilansowej ośrodków wypracowujących środki pieniężne („CGU”) z ich wartością odzyskiwalną.

Na 31 grudnia 2021 roku Bank przeprowadził test na utratę wartości firmy powstałej z nabycia Nordea Bank Polska S.A. przypisanej do CGU detalicznego (patrz nota „Wartości niematerialne, rzeczowe aktywa trwałe). Przeprowadzony test nie wskazał utraty wartości (w 2020 roku Bank dokonał odpisu w łącznej wysokości 116 milionów PLN.

•           Inwestycje w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

Test na utratę wartości przeprowadzony na 31 grudnia 2021 roku nie wskazał na konieczność zmiany dotychczasowego pełnego odpisu aktualizacyjnego – utrzymując wartości Banku Pocztowego w księgach Banku na 31 grudnia 2021 roku na dotychczasowym poziomie, tj. w kwocie 0 PLN. (patrz nota „Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia”).

25.            Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych 

	2021	2020
Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	-	(6 552)

 

WPŁYW RYZYKA PRAWNEGO DOTYCZĄCEGO KREDYTÓW HIPOTECZNYCH W WALUTACH WYMIENIALNYCH	Wartość bilansowa brutto kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych przed uwzględnieniem kosztu ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	Skumulowany koszt ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	Wartość bilansowa brutto kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych uwzględniająca koszt ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych
na 31.12.2021
Kredyty i pożyczki udzielone klientom - korekta pomniejszająca wartość bilansową kredytów	19 528	6 428	13 100
Rezerwy (nota 44)		595
Razem		7 023
na 31.12.2020
Kredyty i pożyczki udzielone klientom - korekta pomniejszająca wartość bilansową kredytów	21 983	6 617	15 366
Rezerwy (nota 44)		426
Razem		7 043

Bank na 31 grudnia 2021 roku ujął w sprawozdaniu finansowym wpływ ryzyka prawnego dotyczącego portfela kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych.

Bank ujmuje jako pomniejszenie wartości bilansowej brutto kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych w walutach obcych wpływ ryzyka prawnego dotyczącego potencjalnych spraw spornych dla portfela kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz istniejących spraw spornych dotyczących ekspozycji kredytowych ujętych na datę bilansową w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. W przypadku, gdy szacowana strata z tytułu ryzyka prawnego przewyższa wartość brutto kredytu oraz dla kredytów rozliczonych, Bank ujmuje rezerwy na ryzyko prawne jako zobowiązanie Banku, zgodnie MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe.

Zmiana korekty wartości bilansowej brutto kredytów hipotecznych, odzwierciedlająca oczekiwany wpływ potencjalnych ugód i spraw spornych w stosunku do 31 grudnia 2020 roku, wynikała głównie z wykorzystania straty na rozliczenie ugód.

Zmiana w okresie skumulowanego kosztu ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	2021	2020
Wartość bilansowa na początek okresu	7 043	451
obciążenie wyniku z tytułu ryzyka prawnego	-	6 552
rewaluacja straty za okres	590	40
wykorzystanie straty na rozliczenie ugód oraz wyroków za okres	(622)	-
pozostałe zmiany	12	-
Wartość bilansowa na koniec okresu	7 023	7 043

Rewaluacja straty z tytułu ryzyka prawnego związana jest z wpływem zmiany kursu walutowego na część straty, ujmowanej w walucie wymienialnej jako korekta wartości brutto kredytów.

Dodatkowe informacje dotyczące portfela kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych Bank przedstawił w nocie „Kredyty hipoteczne w walutach wymienialnych”, „Sprawy sporne” i „Zarządzanie ryzykiem walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych”.

kalkulacja szacunków

Bank zidentyfikował ryzyko, że planowane na bazie harmonogramów przepływy pieniężne z portfela kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych w walutach obcych mogą być nie w pełni odzyskiwalne i/ lub powstanie zobowiązanie skutkujące przyszłym wypływem środków pieniężnych. Bank pomniejsza wartość bilansową brutto kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych w walutach obcych i/lub tworzy rezerwy na ryzyko prawne zgodnie z wymogami MSSF 9 Instrumenty finansowe oraz MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe. Koszt ryzyka prawnego został oszacowany z uwzględnieniem szeregu założeń, które istotnie wpływają na kwotę szacunku ujętą w sprawozdaniu finansowym Banku.

Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych, zostały oszacowane przy zastosowaniu metody statystycznej, uwzględniającej wpływ charakterystyk klientów, jako suma iloczynów: 

•        prawdopodobieństw wystąpienia określonych rozstrzygnięć sporów sądowych i kwoty straty dla różnych scenariuszy rozstrzygnięć sporów przy uwzględnieniu aktualnej oraz oczekiwanej liczby spraw sądowych w horyzoncie dożywotnim, w którym Bank narażony jest na takie ryzyko, oraz

•        prawdopodobieństwa zaakceptowania ugody przez klienta i kwoty straty z tytułu ugody. 

Bank szacuje również prawdopodobieństwa negatywnych rozstrzygnięć dla zgłoszonych i potencjalnych roszczeń. Prawdopodobieństwa te różnią się odpowiednio dla kredytów hipotecznych indeksowanych oraz denominowanych walutach obcych. Przy ocenie tych prawdopodobieństw Bank korzysta ze wsparcia zewnętrznych kancelarii prawnych. W opinii Banku na poziom szacowanych kosztów ryzyka prawnego mają wpływ również takie czynniki jak: czas prowadzenia postępowań sądowych (również oszacowany w oparciu o relatywnie krótką, niespełniającą warunków stosowania metod ilościowych, statystykę) oraz rosnące koszty niezbędne dla rozpoczęcia postępowania sądowego i wsparcia procesowego.

Bank wziął pod uwagę także wpływ na prawdopodobieństwo zawierania ugód, preferencje podatkowe klientów objętych zakresem obowiązującego do końca roku 2021 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Zgodnie z komunikatem Ministerstwa Finansów wydane będzie kolejne Rozporządzenie które przedłuża te rozwiązania na kolejny rok i obejmie także ugody zawarte od 1 stycznia 2022 roku. Tym samym nie przewiduje się przerwy w obowiązywaniu preferencji.

Z uwagi na krótki horyzont dostępnych danych historycznych oraz istotną niepewność w odniesieniu do kierunku kształtowania się rozwiązań prawnych, przyjęta metodyka szacowania strat z tytułu ryzyka prawnego, będzie podlegać okresowej weryfikacji w kolejnych okresach sprawozdawczych. Niepewność szacunków dotyczy zarówno liczby przyszłych pozwów oraz rozstrzygnięć sądów w tym zakresie, w tym dotyczących wynagrodzenia przysługującego Bankowi z tytułu bezumownego korzystania z kapitału (w przypadku wyroku stwierdzającego nieważność umowy kredytowej) jak i spodziewanej liczby ugód, na co wpływ mogą mieć w szczególności zmiany w linii orzeczniczej w zakresie kredytów hipotecznych denominowanych lub indeksowanych do walut obcych, wzrost bazowych stóp procentowych lub też zmiana kursu PLN/CHF.

Bank przeprowadził analizę wrażliwości modeli, dla których zmiana poniższych parametrów miałaby następujący wpływ na wartość szacowanej straty na ryzyko prawne potencjalnych spraw spornych:

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI MODELU NA ZMIANĘ KLUCZOWYCH PARAMETRÓW	Wzrost kosztów ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych
	31.12.2021	31.12.2020
wzrost o 1.p.p liczby pozwów (kosztem klientów bezczynnych)	92	65
spadek o 1 p.p. prawdopodobieństwa wygranej Banku w sądzie (kosztem wzrostu o 1 p.p. prawdopodobieństwa unieważnienia)	42	14
wzrost o 1 % średniej ważonej straty	35	13
spadek o 1 p.p. liczby ugód kosztem wzrostu liczby pozwów	37	27
wzrost o 1 p.p. prawdopodobieństwa rekompensaty kosztu kapitału	(12)	nd
wzrost o 1 p.p. współczynnika konwersji pozwów na ugodę	(11)	nd

W 2021 r. w okresach kwartalnych Bank prowadził regularny monitoring adekwatności modelu, porównując rzeczywistą realizację kluczowych parametrów modelu z wartościami kalkulowanymi. Dodatkowo, wraz z pozyskiwaniem kolejnych danych empirycznych, bardziej aktualnych lub wydłużających okres obserwacji, modyfikowały one lub zastępowały wcześniejsze założenia. Model był dostosowany również do nowych procesów uruchomionych przez Bank w obszarze udzielonych w przeszłości kredytów hipotecznych denominowanych lub indeksowanych w walutach obcych. Do najważniejszych zmian wprowadzonych do modelu należały:

•        aktualizacja prawdopodobieństw rozstrzygnięć sporów sądowych – na podstawie aktualnej informacji od doradców prawnych Banku;

•        aktualizacja, w oparciu o dane empiryczne, prawdopodobieństwa podpisania ugody oraz złożenia pozwu;

•        wyznaczenie współczynnika konwersji pozwów na ugodę w horyzoncie dożywotnim na podstawie empirycznych danych;

•        uwzględnienie niezerowego prawdopodobieństwa pozytywnego dla Banku rozstrzygnięcia, według którego klient będzie zobowiązany zwrócić wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału – w przypadku wyroku stwierdzającego nieważność umowy kredytowej;

•        aktualizacja klasyfikacji ekspozycji do portfela ugód potencjalnych.

26.            Koszty działania

Zasady rachunkowości

Świadczenia pracownicze	Świadczenia pracownicze obejmują obok kosztów wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych (w tym z tytułu rezerw na świadczenia emerytalno – rentowe, które szczegółowo opisano w nocie „Rezerwy”) także koszty z tytułu pracowniczego programu emerytalnego stanowiącego program określonych składek oraz programu zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze, którego część ujmowana jest jako zobowiązanie z tytułu płatności na bazie akcji rozliczonych w środkach pieniężnych zgodnie z MSSF 2 Płatności w formie akcji (szczegółowo program zmiennych wynagrodzeń został opisany w nocie „Świadczenia dla kluczowego personelu kierowniczego PKO Banku Polskiego SA”). Bank tworzy również w ciężar kosztów wynagrodzeń rezerwę na przyszłe zobowiązania z tytułu odszkodowań i odpraw pieniężnych wypłacanych pracownikom, z którymi zostaje rozwiązany stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, a także rozliczenia okresowe z tytułu kosztów przypadających na bieżący okres, które poniesione zostaną w przyszłym okresie, w tym z tytułu premii oraz z tytułu niewykorzystanych urlopów wypoczynkowych po uwzględnieniu wszystkich pozostających do wykorzystania zaległych dni urlopów.
Koszty rzeczowe	Koszty rzeczowe obejmują koszty utrzymania majątku trwałego, koszty obsługi informatycznej i telekomunikacyjnej, koszty działalności administracyjnej, koszty promocji i reklamy, ochrony mienia oraz koszty szkoleń. Opłaty leasingowe w odniesieniu do umów leasingu krótkoterminowego i niskocennego ujmowane są jako koszty w rachunku zysków i strat metodą liniową w okresie trwania leasingu.
składki i wpłaty na bfg:	Zgodnie z KIMSF 21 „Opłaty publiczne” - opłaty ponoszone przez Bank na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego są ujmowane w rachunku zysków i strat w momencie zajścia zdarzenia obligującego. Bank wnosi składki na fundusz gwarancyjny banków (kwartalnie) i fundusz przymusowej restrukturyzacji banków (raz do roku). Składki na fundusz gwarancyjny i przymusowej restrukturyzacji nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Opłaty na rzecz KNF	Opłaty ponoszone przez Bank na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego zgodnie z KIMSF 21 „Opłaty publiczne” ujmowane są w rachunku zysków i strat w momencie zajścia zdarzenia obligującego. Obie opłaty (opłata na pokrycie kosztów nadzoru bankowego oraz opłata na pokrycie kosztów nadzoru nad rynkiem kapitałowym) wnoszone są raz do roku. Opłaty na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego stanowią koszt uzyskania przychodu.
Zryczałtowany podatek dochodowy	Ustawą z 23 października 2018 roku o zmianie m.in. ustaw o podatkach dochodowych wprowadzono możliwość alternatywnego do poboru podatku u źródła opodatkowania 3% podatkiem niektórych odsetek wypłacanych na rzecz nierezydentów. W związku z powyższym, 29 marca 2019 roku Bank złożył w urzędzie skarbowym zawiadomienie o wyborze 3% formy opodatkowania w odniesieniu do: •        odsetek od pożyczek, które wypłacane są przez Bank na rzecz PKO Finance AB z siedzibą w Szwecji (wybór opodatkowania zgodnie z ustawą dotyczy lat 2014-2022) oraz •        odsetek od euroobligacji wyemitowanych przez Bank przed 1 stycznia 2019 roku.
Pozostałe podatki i opłaty	Podatek od nieruchomości, wpłaty dokonywane na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz opłaty komunalne i administracyjne.

informacje finansowe

KOSZTY DZIAŁANIA	2021	2020
Świadczenia pracownicze	(2 726)	(2 526)
Koszty rzeczowe, w tym:	(1 114)	(1 071)
wynajmu	(86)	(81)
informatyczne	(328)	(295)
Amortyzacja	(868)	(853)
rzeczowe aktywa trwałe, w tym:	(464)	(470)
informatyczne	(85)	(82)
aktywa z tytułu prawa do użytkowania	(217)	(210)
wartości niematerialne, w tym:	(404)	(383)
informatyczne	(400)	(376)
Wynik z tytułu obciążeń regulacyjnych	(596)	(730)
Razem	(5 304)	(5 180)

 

ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE	2021	2020
Wynagrodzenia, w tym:	(2 293)	(2 113)
koszty składek pracowniczego programu emerytalnego	(64)	(60)
koszty restrukturyzacji	(19)	(16)
Ubezpieczenia, w tym:	(370)	(352)
składki na świadczenia emerytalne i rentowe	(320)	(305)
Inne świadczenia na rzecz pracowników	(63)	(61)
Razem	(2 726)	(2 526)

 

WYNIK Z TYTUŁU OBCIĄŻEŃ REGULACYJNYCH	2021	2020
Składka i wpłaty na Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG), w tym:	(461)	(646)
na fundusz przymusowej restrukturyzacji	(232)	(296)
na fundusz gwarancyjny banków	(229)	(350)
Opłaty na rzecz KNF	(39)	(29)
Zryczałtowany podatek dochodowy	(7)	(7)
Pozostałe podatki i opłaty	(89)	(48)
Razem	(596)	(730)

 

27.            Podatek od niektórych instytucji finansowych

1 lutego 2016 roku weszła w życie ustawa z 15 stycznia 2016 roku o podatku od niektórych instytucji finansowych, która objęła m.in. banki oraz zakłady ubezpieczeń. Podstawę opodatkowania stanowi nadwyżka sumy aktywów podmiotu ponad 4 miliardy PLN, w przypadku banków wynikająca z zestawienia obrotów i sald na koniec każdego miesiąca. Banki są uprawnione do pomniejszenia podstawy opodatkowania m.in. o wartość funduszy własnych, a także o wartość skarbowych papierów wartościowych. Dodatkowo banki obniżają podstawę opodatkowania o wartość aktywów nabytych od NBP, stanowiących zabezpieczenie kredytu refinansowego udzielonego przez NBP.

Stawka podatku dla wszystkich podatników wynosi 0,0366% miesięcznie, a podatek jest płacony miesięcznie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy. Zapłacony podatek nie stanowi kosztu uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych.

PODATEK OD NIEKTÓRYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH	2021	2020
Razem	(987)	(957)

28.            Podatek dochodowy

Zasady rachunkowości

Podatek dochodowy ujmowany jest jako podatek bieżący oraz podatek odroczony. Podatek dochodowy bieżący ujmowany jest w rachunku zysków i strat. Podatek dochodowy odroczony w zależności od źródła pochodzenia różnic przejściowych ujmowany jest w rachunku zysków i strat lub w innych dochodach całkowitych.

•        Podatek bieżący

Podatek dochodowy bieżący obliczany jest na podstawie zysku księgowego brutto skorygowanego o przychody, które zgodnie z przepisami podatkowymi nie są zaliczane do przychodów podatkowych, przychody podatkowe niebędące przychodami księgowymi, koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów i koszty podatkowe niebędące kosztami księgowymi, zgodnie z właściwymi przepisami prawa podatkowego. Pozycje te obejmują głównie przychody i koszty z tytułu odsetek naliczonych do otrzymania i zapłacenia, odpisy na oczekiwane straty kredytowe oraz rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe.

W myśl zasad dotyczących przedawnienia zobowiązań podatkowych, kontrola prawidłowości rozliczeń z tytułu podatków może być przeprowadzona w okresie 5 lat licząc od końca roku, w którym upłynął termin złożenia odpowiedniej deklaracji podatkowej.

•        Podatek dochodowy odroczony

Podatek dochodowy odroczony ujmowany jest w wysokości różnicy pomiędzy wartością podatkową aktywów i zobowiązań a ich wartością bilansową dla celów raportowania finansowego. Bank tworzy rezerwy oraz aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Zmiana stanu rezerw oraz aktywów z tytułu podatku dochodowego odroczonego zaliczana jest do obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego z wyjątkiem skutków wyceny aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite oraz wyceny instrumentów zabezpieczających odnoszonych na inne dochody całkowite, w przypadku których zmiany stanu rezerw oraz aktywów z tytułu podatku dochodowego odroczonego są ujmowane w innych dochodach całkowitych. Przy ustalaniu odroczonego podatku dochodowego uwzględnia się wartość aktywów i rezerw na odroczony podatek na początek i koniec okresu sprawozdawczego.

Wartość bilansowa składników aktywów z tytułu odroczonego podatku jest weryfikowana każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego i ulega stosownemu obniżeniu, o ile przestało być prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz rezerwy na podatek odroczony wyceniane są z zastosowaniem stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w okresie, gdy składnik aktywów zostanie zrealizowany lub rezerwa wykorzystana, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe) obowiązujące na koniec okresu sprawozdawczego lub takie, których obowiązywanie w przyszłości jest pewne na koniec okresu sprawozdawczego.

Bank kompensuje ze sobą aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego z rezerwami z tytułu odroczonego podatku dochodowego wtedy i tylko wtedy, gdy posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzenia kompensat należności ze zobowiązaniami z tytułu bieżącego podatku i odroczony podatek dochodowy ma związek z tym samym podatnikiem i tym samym organem podatkowym.

informacje finansowe

•        obciążenie podatkowe

	2021	2020
Obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków i strat	(1 380)	(678)
Bieżące obciążenie podatkowe	(1 507)	(1 452)
Odroczony podatek dochodowy z tytułu różnic przejściowych	127	774
Obciążenie podatkowe wykazane w innych dochodach całkowitych z tytułu różnic przejściowych	1 666	(258)
Razem	286	(936)

•        uzgodnienie efektywnej stopy podatkowej

UZGODNIENIE EFEKTYWNEJ STOPY PODATKOWEJ	2021	2020
Wynik finansowy brutto przed opodatkowaniem	5 976	(2 266)
Podatek według ustawowej stawki podatkowej obowiązującej w Polsce wynoszącej 19%	(1 135)	431
Wpływ trwałych różnic pomiędzy wynikiem finansowym brutto a dochodem do opodatkowania podatkiem dochodowym, w tym:	(250)	(1 115)
odpisy aktualizujące wartość inwestycji w jednostki podporządkowane niestanowiące kosztów uzyskania przychodów	-	(24)
odpisy na oczekiwane straty kredytowe od ekspozycji kredytowych i papierów wartościowych niestanowiące kosztów uzyskania przychodów	(41)	(47)
składka i wpłaty na BFG	(88)	(123)
podatek od instytucji finansowych	(187)	(182)
odpis w związku ze stwierdzoną utratą wartości goodwill Nordea Bank Polska SA	-	(22)
koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	(25)	(769)
podatek z tytułu różnic kursowych na terytorium Szwecji	(3)	4
3% zryczałtowany podatek dochodowy od odsetek na rzecz nierezydentów	(1)	-
przychody z tytułu dywidend	118	63
pozostałe różnice trwałe	(23)	(15)
Wpływ innych różnic pomiędzy wynikiem finansowym brutto a dochodem do opodatkowania podatkiem dochodowym, w tym darowizny	5	6
Podatek dochodowy wykazany w rachunku zysków i strat	(1 380)	(678)
Efektywna stopa podatkowa	23,09	(29,92)

•        aktywa z tytułu podatku odroczonego netto

REZERWA i AKTYWO Z TYTUŁU PODATKU ODROCZONEGO 2021	Wartość na początek okresu	RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT	INNE DOCHODY CAŁKOWITE	Wartość na koniec okresu
Odsetki naliczone od należności (kredytów)	243	(23)	-	220
Odsetki od papierów wartościowych	148	9	-	157
Wycena papierów wartościowych	286	6	(292)	-
Wycena pochodnych instrumentów finansowych	46	29	(74)	-
Różnica pomiędzy wartością bilansową i podatkową rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych	165	26	-	191
Przychód do opodatkowania z tytułu rozwiązania odpisu IBNR stanowiącego w przeszłości koszty uzyskania przychodów w związku z wdrożeniem MSSF 9	52	(13)	-	39
Rezerwa brutto z tytułu podatku odroczonego	940	34	(367)	607
Odsetki naliczone od zobowiązań	35	(9)	-	26
Wycena pochodnych instrumentów finansowych	-	80	868	948
Wycena papierów wartościowych	40	69	424	533
Rezerwa na świadczenia pracownicze	76	16	(2)	90
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	1 166	53	-	1 219
Wycena kredytów do wartości godziwej	136	15	9	160
Prowizje do rozliczenia w czasie metodą liniową i efektywną stopą procentową	749	31	-	780
Pozostała wartość ujemnych różnic przejściowych	37	35	-	72
Rezerwa na koszty do poniesienia	31	5	-	36
Wpływ ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	476	(134)	-	342
Aktywo brutto z tytułu podatku odroczonego	2 746	161	1 299	4 206
Łączny efekt różnic przejściowych	1 806	127	1 666	3 599
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego (prezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej)	1 806	127	1 666	3 599

Bank uwzględnił prawo do rozpoznania aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, w związku uprawnieniem do zastosowania preferencji podatkowej w odniesieniu do ugód objętych zakresem, obowiązującego do końca roku 2021 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Zgodnie z komunikatem Ministerstwa Finansów wydane będzie kolejne Rozporządzenie które przedłuża te rozwiązania na kolejny rok i obejmie także ugody zawarte od 1 stycznia 2022 roku. Tym samym nie przewiduje się przerwy w obowiązywaniu preferencji.

REZERWA i AKTYWO Z TYTUŁU PODATKU ODROCZONEGO   2020	Wartość na początek okresu	RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT	INNE DOCHODY CAŁKOWITE	Wartość na koniec okresu
Odsetki naliczone od należności (kredytów)	208	35	-	243
Odsetki skapitalizowane od kredytów mieszkaniowych w sytuacji normalnej	24	(24)	-	-
Odsetki od papierów wartościowych	114	34	-	148
Wycena papierów wartościowych	106	(12)	192	286
Wycena pochodnych instrumentów finansowych	12	(18)	52	46
Różnica pomiędzy wartością bilansową i podatkową rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych	197	(32)	-	165
Przychód do opodatkowania z tytułu rozwiązania odpisu IBNR stanowiącego w przeszłości koszty uzyskania przychodów w związku z wdrożeniem MSSF 9	65	(13)	-	52
Rezerwa brutto z tytułu podatku odroczonego	726	(30)	244	940
Odsetki naliczone od zobowiązań	74	(39)	-	35
Wycena papierów wartościowych	-	40	-	40
Rezerwa na świadczenia pracownicze	76	(1)	1	76
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	902	264	-	1 166
Wycena kredytów do wartości godziwej	138	13	(15)	136
Prowizje do rozliczenia w czasie metodą liniową i efektywną stopą procentową	760	(11)	-	749
Pozostała wartość ujemnych różnic przejściowych	32	5	-	37
Rezerwa na koszty do poniesienia	34	(3)	-	31
Wpływ ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	-	476	-	476
Aktywo brutto z tytułu podatku odroczonego	2 016	744	(14)	2 746
Łączny efekt różnic przejściowych	1 290	774	(258)	1 806
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego (prezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej)	1 290	774	(258)	1 806

•        Podatkowa grupa kapitałowa

Na podstawie umowy z 5 listopada 2018 roku PKO Bank Polski S.A. łącznie z dwoma spółkami zależnymi: PKO Bankiem Hipotecznym S.A. oraz PKO Leasing S.A. utworzył Podatkową Grupę Kapitałową Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego Spółki Akcyjnej („PGK PKO Banku Polskiego S.A.”). Umowa ta została zarejestrowana przez Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie.

Podatkowa grupa kapitałowa jest instytucją prawa podatkowego przewidzianą przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jej utworzenie oznacza konsolidację dochodów spółek wchodzących w jej skład dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym oraz umożliwia skorzystanie z innych zapewniających w szczególności ułatwienia operacyjne, przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, które dedykowane są podatkowym grupom kapitałowym.

PKO Bank Polski S.A. jest w PGK PKO Banku Polskiego S.A. spółką dominującą. PGK PKO Banku Polskiego S.A. została powołana na okres 3 lat podatkowych. Pierwszy rok podatkowy rozpoczął się 1 stycznia 2019 roku.

Na podstawie umowy z 3 listopada 2021 roku PKO Bank Polski S.A., PKO Bank Hipoteczny S.A. oraz PKO Leasing S.A. przedłużyły funkcjonowanie PGK PKO Banku Polskiego S.A. na kolejne 3 lata podatkowe (2022 - 2024).

•        Polityka podatkowa

Uchwałą Zarządu nr 392/C/2021 z dnia 5 października 2021 roku, zatwierdzoną uchwałą Rady Nadzorczej nr 154/2021 z dnia 14 października 2021 roku, Bank wprowadził Strategię podatkową. 17 grudnia 2021 roku Strategia została opublikowana pod adresem: https://www.pkobp.pl/grupa-pko-banku-polskiego/pko-bank-polski/strategia-podatkowa/. Celem wykonania ustawowego obowiązku wynikającego z art. 27c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych Podatkowa Grupa Kapitałowa Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego Spółki Akcyjnej przygotowała w 2021 roku Informację o realizowanej strategii podatkowej za rok 2020, która jest opublikowana pod adresem: https://www.pkobp.pl/grupa-pko-banku-polskiego/pko-bank-polski/strategia-podatkowa/ lub: https://www.pkobp.pl/informacja-o-realizowanej-strategii-podatkowej/. Bank 21 grudnia 2021 roku poinformował właściwego naczelnika urzędu skarbowego o adresie strony internetowej na której została zamieszczona Informacja.

Podatek dochodowy od osób prawnych zapłacony od dochodów osiągniętych przez PKO Bank Polski S.A. w latach 2021 i 2020 z tytułu prowadzenia działalności operacyjnej:

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH	2021	2020
PKO Bank Polski S.A	1 507	1 452
- Polska	1 507	1 452

 

29.            Kasa, środki w Banku Centralnym

Zasady rachunkowości

Pozycja „Kasa, środki w Banku Centralnym” obejmuje gotówkę ujmowaną w wartości nominalnej oraz środki na rachunku bieżącym i lokaty w Banku Centralnym wyceniane według zamortyzowanego kosztu, a w przypadku braku harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej również ewentualne odsetki od tych środków.

informacje finansowe

KASA, ŚRODKI W BANKU CENTRALNYM	31.12.2021	31.12.2020
Rachunek bieżący w Banku Centralnym	7 955	4 068
Gotówka	3 466	3 329
Razem	11 421	7 397

30.            Należności od banków

Zasady rachunkowości

Zasady klasyfikacji i wyceny opisane zostały w nocie „Opis ważniejszych zasad rachunkowości”. W przypadku należności, dla których nie można ustalić harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych, a więc także ustalić efektywnej stopy procentowej, należność wycenia się według kwoty wymaganej zapłaty.

informacje finansowe

NALEŻNOŚCI OD BANKÓW	31.12.2021	31.12.2020
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu	14 311	5 311
Lokaty w bankach	7 168	1 287
Rachunki bieżące	589	414
Udzielone kredyty i pożyczki	6 554	3 421
Należności od PKO Banku Hipotecznego SA z tytułu sprzedaży przez Bank kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipotecznie	-	189
Wartość brutto	14 311	5 311
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	(15)	(7)
Wartość netto	14 296	5 304

Na 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku wszystkie należności od banków znajdowały się w Fazie 1.

NALEŻNOŚCI OD BANKÓW ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	2021	2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość na początek okresu	5 311	7 957
Udzielone lub nabyte instrumenty finansowe	7 123	3 245
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	3 308	2 606
Spłaty	(1 432)	(8 564)
Inne zmiany	1	67
Wartość na koniec okresu	14 311	5 311

 

NALEŻNOŚCI OD BANKÓW - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	2021	2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość na początek okresu	(7)	(4)
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	-	(1)
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	(8)	(2)
Wartość na koniec okresu	(15)	(7)

 

NALEŻNOŚCI OD BANKÓW WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI	31.12.2021	31.12.2020
do 1 miesiąca	7 566	1 897
od 1 miesiąca do 3 miesięcy	140	-
od 3 miesięcy do 1 roku	921	1
od 1 roku do 5 lat	5 669	3 406
Razem	14 296	5 304

 

31.            Rachunkowość zabezpieczeń

strategia zarządzania ryzykiem

Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń do zabezpieczania ryzyka stopy procentowej i ryzyka walutowego. Transakcje zabezpieczające zawiera się w celu ograniczenia ryzyka poniesienia strat w wyniku niekorzystnych zmian kursów walut i stóp procentowych. Zabezpieczaniu podlegają przepływy pieniężne związane z zawartymi transakcjami oraz wartość godziwa posiadanych aktywów.

Ryzyko stopy procentowej obejmuje w szczególności:

•        ryzyko związane z niedopasowaniem częstotliwości i terminów zmiany oprocentowania (przeszacowania) aktywów i zobowiązań oraz pozycji pozabilansowych (ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania),

•        ryzyko wynikające ze zmian nachylenia i kształtu krzywej dochodowości (ryzyko krzywej dochodowości),

•        ryzyko wynikające z niedoskonałego dopasowania stawek referencyjnych stosowanych w produktach bankowych do zmian stóp rynkowych lub niedoskonałych mechanizmów transmisji zmian stóp rynkowych na oprocentowanie tych produktów (ryzyko bazowe),

•        ryzyko wynikające z opcji, w tym opcji wbudowanych dotyczących np. ograniczenia oprocentowania kredytów (ryzyko opcji).

Ryzyko walutowe w Banku powstaje w wyniku operacji przeprowadzanych w ramach:

•        podstawowej działalności biznesowej,

•        działalności handlowej,

•        zawieranych umów generujących ryzyko walutowe.

W Banku funkcjonuje system wartości progowych i limitów przypisanych poszczególnym rodzajom ryzyka stopy procentowej i ryzyka walutowego, których celem jest określenie maksymalnego, dopuszczalnego poziomu ryzyka, zapewniającego niedopuszczenie do przekroczenia strategicznych limitów tolerancji.

zasady rachunkowości

Bank podjął decyzję o dalszym stosowaniu przepisów MSR 39 i nie zastosował standardu MSSF 9 w zakresie rachunkowości zabezpieczeń.

•        Zabezpieczenie przepływów pieniężnych

Zmiany wartości godziwej pochodnego instrumentu zabezpieczającego wyznaczonego jako zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmowane są bezpośrednio w innych dochodach całkowitych w części stanowiącej efektywną część zabezpieczenia. Część nieefektywną zabezpieczenia ujmuje się w rachunku zysków i strat w pozycji „Wynik na instrumentach finansowych” lub „Wynik z pozycji wymiany”.

Kwoty odniesione bezpośrednio na inne dochody całkowite przenoszone są do rachunku zysków i strat w tym samym okresie lub okresach, w których zabezpieczana planowana transakcja wywiera wpływ na rachunek zysków i strat. Odsetki i różnice kursowe wykazywane są w rachunku zysków i strat odpowiednio w pozycjach „Wynik z tytułu odsetek” oraz „Wynik z pozycji wymiany”.

Testy efektywności obejmują wycenę transakcji zabezpieczających po pomniejszeniu o wartość odsetek naliczonych oraz różnice kursowe od nominału transakcji zabezpieczających (w przypadku transakcji CIRS).

Efektywność zabezpieczenia jest weryfikowana poprzez zastosowanie prospektywnych i retrospektywnych testów efektywności. Testy wykonywane są z częstotliwością miesięczną.

•        Zabezpieczenie wartości godziwej

Zmiany wartości godziwej pochodnego instrumentu zabezpieczającego wyznaczonego jako zabezpieczenie wartości godziwej ujmowane są w pozycji „Wynik na instrumentach finansowych” lub „Wynik z pozycji wymiany” z wyłączeniem komponentu odsetkowego. Komponent odsetkowy prezentuje się w tej samej linii, co przychody odsetkowe z tytułu pozycji zabezpieczanej, tj. w pozycji „Wynik z tytułu odsetek”.

Zmianę korekty wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej ujmuje się w pozycji „Wynik na instrumentach finansowych” lub „Wynik z pozycji wymiany”.

Część korekty wyceny do wartości godziwej niepodlegającą zabezpieczeniu rozpoznaje się:

•        w przypadku pozycji zabezpieczanej będącej składnikiem aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych, kwalifikowanych jako wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, ujmuje się w przychodach lub kosztach w wyniku z operacji finansowych;

•        w przypadku pozycji zabezpieczanej będącej składnikiem aktywów finansowych, wycenianym do wartości godziwej przez inne całkowite dochody, ujmuje się w innych dochodach całkowitych, gdzie prezentowana jest zmiana wartości godziwej instrumentów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody.

Testy efektywności obejmują wycenę transakcji zabezpieczających po pomniejszeniu o wartość odsetek naliczonych.

Efektywność zabezpieczenia jest weryfikowana poprzez zastosowanie prospektywnych i retrospektywnych testów efektywności. Testy wykonywane są z częstotliwością miesięczną.

rodzaje strategii zabezpieczających stosowanych przez bank

Na 31 grudnia 2021 roku Bank posiadał aktywne powiązania w ramach:

•        5 strategii zabezpieczających zmienność przepływów pieniężnych,

•        5 strategii zabezpieczających zmienność wartości godziwej.

W 2021 roku Bank w ramach strategii zabezpieczającej „Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów w EUR o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS” rozwiązał powiązania zabezpieczające:

•      na skutek niespełnienia testu prospektywnego w zakresie wystarczalności nominału. Wpływ zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń w ramach ww. powiązania na rachunek wyników wyniósł 0,4 miliona PLN;

•      na skutek zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń. Wpływ zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń w ramach ww. powiązania na rachunek wyników wyniósł 1,2 miliona PLN.

W 2021 roku Bank w ramach strategii zabezpieczającej „Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów w PLN o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS” rozwiązał, na skutek zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń, jedno powiązanie zabezpieczające. Wpływ zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń w ramach ww. powiązania na rachunek wyników wyniósł 7 milionów PLN.

W 2021 roku Bank w ramach strategii zabezpieczającej „Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej papieru wartościowego wycenianego do wartości godziwej przez inne dochody całkowite w PLN o stałym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS” rozwiązał, na skutek niespełnienia prospektywnego testu efektywności, dwa powiązania zabezpieczające. Wpływ zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń w ramach ww. powiązań na rachunek wyników wyniósł 0,7 miliona PLN.

W 2021 roku Bank wprowadził jedną strategię zabezpieczającą stanowiącą zabezpieczenie wartości godziwej:

•      „Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej udziałów w podmiocie zagranicznym, dla którego walutą funkcjonalną jest waluta obca, wycenianych w jednostkowych sprawozdaniach finansowych PKO Banku Polskiego SA metodą ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu utraty wartości, z tytułu ryzyka walutowego, materializującego się w momencie potencjalnej przyszłej sprzedaży udziałów, z wykorzystaniem transakcji Forward lub NDF”;

oraz dwie strategie zabezpieczające stanowiące zabezpieczenie przepływów pieniężnych:

•      „Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów w PLN o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych oraz zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych zobowiązań finansowych w walucie wymienialnej, wynikającej z ryzyka walutowego, z wykorzystaniem dwóch transakcji CIRS”,

•      „Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych depozytów w PLN, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS”.

W odniesieniu do pozostałych strategii nie wprowadzono zmian w 2021 roku.

W 2020 roku Bank wprowadził dwie nowe strategie zabezpieczające stanowiące zabezpieczenie wartości godziwej oraz zabezpieczenie przepływów pieniężnych.

W poniższych tabelach zaprezentowano podsumowanie rodzajów strategii stosowanych przez Bank.

Rodzaj strategii zabezpieczającej	Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych (Nr strategii: 1,2,3,4,5,6,7,8,9,15,16)
Zabezpieczane ryzyko	ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej	ryzyko stopy procentowej
Instrument zabezpieczający	transakcje CIRS float – float transakcje CIRS fixed - float	transakcje IRS fixed - float
Pozycja zabezpieczana	•        portfel kredytów o zmiennym oprocentowaniu w walutach obcych i •        portfel krótkoterminowych lokat negocjowanych, w PLN łącznie z ich odnawianiem w przyszłości. Bank desygnując pozycję zabezpieczaną zastosował rozwiązania MSR39 WS 99C w wersji przyjętej przez Unię Europejską lub •        zobowiązanie finansowe o stałym oprocentowaniu w walutach obcych lub •        portfel produktów bankowych regularnego oszczędzania o zmiennym oprocentowaniu w PLN lub zobowiązanie finansowe w walutach obcych	•        portfel kredytów w PLN lub innych walutach indeksowanych do stopy zmiennej •        portfel depozytów w PLN indeksowanych do stopy zmiennej
źródła nieefektywności zabezpieczenia	•        marża na instrumencie zabezpieczającym •        różnice w dyskoncie pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego •        korekta CVA/DVA instrumentu zabezpieczającego	•        zmiana parametrów rynkowych pomiędzy momentem zawarcia transakcji zabezpieczającej a zawiązaniem powiązania zabezpieczającego •        różnice w dyskoncie pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego •        korekta CVA/DVA instrumentu zabezpieczającego
	Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2022 – lipiec 2024	Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2022 – grudzień 2031

 

Rodzaj strategii zabezpieczającej	Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej (nr strategii: 10,11,12,13, 14)
Zabezpieczane ryzyko	ryzyko stopy procentowej	ryzyko walutowe
Instrument zabezpieczający	transakcje IRS fixed – float	transakcje Forward lub NDF
Pozycja zabezpieczana	komponent ryzyka stopy procentowej kredytu lub papieru wartościowego w walucie wymienialnej lub w PLN o stałym oprocentowaniu odpowiadający rynkowej stopie IRS	kwota udziałów w podmiocie zagranicznym równa lub mniejsza od całkowitej wartości bilansowej netto udziałów w podmiocie zagranicznym
źródła nieefektywności zabezpieczenia	•        zmiana parametrów rynkowych pomiędzy momentem ustalenia warunków pozycji zabezpieczanej a momentem zawarcia transakcji zabezpieczającej •        korekta CVA/DVA instrumentu zabezpieczającego •        różnica pomiędzy wartością bieżącą zmiennej nogi transakcji IRS a wartością bieżącą nominału papieru wartościowego	brak

 

POZYCJA ZABEZPIECZANA	WARTOŚĆ BILANSOWA POZYCJI ZABEZPIECZANEJ	POZYCJA W SPRAWOZDANIU Z SYTUACJI FINANSOWEJ	ZMIANA WARTOŚCI GODZIWEJ POZYCJI ZABEZPIECZANEJ	NR STRATEGII
31.12.2021
Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych
Kredyty w CHF	265	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	8	4
Zobowiązanie finansowe w USD	293	Zobowiązania wobec klientów
Kredyty w PLN	93 421	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	4 495	2
Kredyty w EUR	524	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	139	6
Lokaty negocjowane w PLN	2 263	Zobowiązania wobec klientów
Kredyty w EUR	139	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	1	3
Kredyty w PLN	3 393	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	(186)	15
Zobowiązanie finansowe w USD	875	Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych
Depozyty w PLN	200	Zobowiązania wobec klientów	(1)	16
Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej
Papier wartościowy w EUR	30	Papiery wartościowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu	-	11
Papier wartościowy w EUR	202	Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	(1)	12
Papier wartościowy w USD	130	Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	1	12
Kredyty w EUR	15	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	-	10
Kredyty w USD	75	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	-	10
Papier wartościowy w PLN	-	Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	(25)	13
Udziały w Kredobank S.A.	74	Inwestycje w jednostki zależne	5	14
Razem			4 436

 

POZYCJA ZABEZPIECZANA 31.12.2020	WARTOŚĆ BILANSOWA POZYCJI ZABEZPIECZANEJ	POZYCJA W SPRAWOZDANIU Z SYTUACJI FINANSOWEJ	ZMIANA WARTOŚCI GODZIWEJ POZYCJI ZABEZPIECZANEJ	STRATEGIA NR
Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych
Kredyty w CHF	525	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	280	1; 7
Lokaty negocjowane w PLN	1 939	Zobowiązania wobec klientów
Kredyty w CHF	400	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	(2)	3
Kredyty w PLN	66 304	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	(387)	2
Kredyty w EUR	599	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	139	5, 6
Lokaty negocjowane w PLN	2 591	Zobowiązania wobec klientów
Kredyty w EUR	704	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	(1)	3
Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej
Papier wartościowy w EUR	30	Papiery wartościowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu	1	11
Papier wartościowy w EUR	102	Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	1	12
Papier wartościowy w USD	158	Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	5	12
Kredyty w EUR	174	Kredyty i pożyczki udzielone klientom	1	10
Papier wartościowy w PLN	535	Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	17	13
Razem			54

 

Instrument pochodny zabezpieczający 31.12.2021		Wartość nominalna instrumentów pochodnych zabezpieczających	Średnia marża ważona nominałem / Średnia stała stopa procentowa ważona nominałem	Wartość bilansowa (wartość godziwa instrumentów zabezpieczających)		Nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych rozpoznana w rachunku zysków i strat / Korekta wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej	Zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego od momentu desygnacji	Numer strategii
				Aktywa	Zobowiązania
Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych
IRS PLN	PLN	93 621	1,1372%	56	4 400	(6)	(4 475)	2; 16
IRS CHF	CHF	-	-	-	-	(1)	-	3
IRS EUR	EUR	663	0,0865%	9	2	-	6	6
CIRS PLN/CHF	float PLN	3 393	0,0971%	252	-	3	230	15
	float CHF	818	0,0690%
CIRS CHF/USD	float CHF	1 083	-	-	56	-	(52)	4; 15
	fixed USD	1 168	1,8581%
CIRS-EP EUR/PLN	fixed EUR	524	2,8913%	-	154	(1)	(146)
	float PLN	2 263	-
Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej
IRS EUR	EUR	247	(0,2178)%	7	1	(3)	1	10; 11; 12
IRS USD	USD	205	0,9993%	2	8	3	(1)	10; 12
IRS PLN	PLN	-	-	-	-	(25)	-	13
FWD	PLN	74	-	1	3	5	(5)	14
FWD	UAH	544	-
Razem				327	4 624	(25)	(4 442)

 

Instrument pochodny zabezpieczający 31.12.2020		Wartość nominalna instrumentów pochodnych zabezpieczających	Średnia marża ważona nominałem / Średnia stała stopa procentowa ważona nominałem	Wartość bilansowa (wartość godziwa instrumentów zabezpieczających)		Nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych rozpoznana w rachunku zysków i strat/Korekta wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej	Zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego od momentu desygnacji	Numer strategii
				Aktywa	Zobowiązania
Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych
CIRS CHF/PLN	float CHF	525	(0,0507)%	-	293	(1)	(278)	1
	float PLN	1 939	0,0000%
IRS PLN	PLN	66 304	0,8196%	590	8	2	398	2
IRS CHF	Fixed-float CHF	400	(0,4425)%	6	-	-	1	3
IRS EUR	Fixed-float EUR	1 228	(0,1479)%	22	6	(1)	18	3; 6
CIRS CHF/EUR	float CHF	-	-	-	-	6	-	4; 7; 9; 14
	fixed EUR	-	-
CIRS EUR/PLN	float EUR	75	0,0000%	-	17	(1)	(14)	5
	float PLN	328	(0,0500)%
CIRS-EP EUR/PLN	fixed EUR	524	0,5719%	-	164	(14)	(140)	6
	float PLN	2 263	0,0000%
Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej
IRS EUR	Fixed-float EUR	306	(0,2837)%	-	13	13	(3)	10; 11; 12
IRS USD	Fixed-float USD	158	1,3735%	-	20	17	(5)	12
IRS PLN	Fixed-float PLN	535	1,2437%	-	21	17	(17)	13
Razem				618	542	38	(40)

informacje finansowe

WARTOŚĆ BILANSOWA INSTRUMENTÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH	31.12.2021		31.12.2020
	Aktywa	Zobowiązania	Aktywa	Zobowiązania
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych	317	4 612	618	489
ryzyka stopy procentowej - IRS	65	4 402	618	14
ryzyka walutowego i ryzyka stopy procentowej - CIRS	252	210	-	475
Zabezpieczenie wartości godziwej	10	12	-	54
ryzyka stopy procentowej - IRS	9	9	-	54
ryzyka walutowego - Forward	1	3	-	-
Razem	327	4 624	618	543

 

•        Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych

ZMIANA INNYCH DOCHODÓW CAŁKOWITYCH Z TYTUŁU ZABEZPIECZEŃ PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ORAZ NIEEFEKTYWNA CZĘŚĆ ZABEZPIECZENIA PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH	2021	2020
Inne dochody całkowite na początek okresu netto	319	95
Wpływ w okresie na inne dochody całkowite brutto	(4 964)	276
Zyski/straty odniesione na inne dochody całkowite w okresie	(3 998)	253
Kwota przeniesiona z innych dochodów całkowitych do rachunku zysków i strat:	(966)	23
- przychody odsetkowe	(425)	(797)
- wynik z pozycji wymiany	(541)	820
Efekt podatkowy	943	(52)
Inne dochody całkowite na koniec okresu netto	(3 702)	319
Nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych rozpoznana w rachunku zysków i strat, w tym kwota odniesiona na:	(6)	(10)
Wynik z pozycji wymiany	1	(11)
Wynik na operacjach finansowych	(7)	1

•        Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej

ZABEZPIECZENIE RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ I RYZYKA WALUTOWEGO	31.12.2021	31.12.2020
Wycena do wartości godziwej instrumentu pochodnego zabezpieczającego	(3)	(54)
Zabezpieczenie ryzyka stopy procentowej – IRS fixed - float	(1)	(54)
Zabezpieczenie ryzyka walutowego - forward	(2)	-
Korekta do wartości godziwej instrumentu zabezpieczanego z tytułu zabezpieczanego ryzyka	(21)	46
Zabezpieczenie ryzyka stopy procentowej	(25)	46
Papiery wartościowe	(2)	5
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	(1)	4
Korekta wartości godziwej ujęta w innych dochodach całkowitych	(22)	37
Zabezpieczenie ryzyka walutowego – udziały w podmiocie zagranicznym, dla którego walutą funkcjonalną jest waluta obca	4	-

 

WARTOŚĆ NOMINALNA INSTRUMENTÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH W PODZIALE NA TERMINY DO REALIZACJI (w walutach oryginalnych)	do 1 miesiąca	powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy	powyżej 3 miesięcy do 1 roku	powyżej 1 roku do 5 lat	Powyżej 5 lat	Razem
31.12.2021
Typ zabezpieczenia: Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Zabezpieczane ryzyko: ryzyka stopy procentowej
IRS PLN fixed - float	1 800	1 801	21 078	61 515	7 427	93 621
IRS EUR fixed - float	-	-	569	90	4	663
Zabezpieczane ryzyko: ryzyka walutowego i ryzyka stopy procentowej
CIRS float CHF/float PLN
float CHF	-	-	818	-	-	818
float PLN	-	-	3 393	-	-	3 393
CIRS fixed USD/float CHF
fixed USD	-	-	919	249	-	1 168
float CHF	-	-	858	225	-	1 083
CIRS float PLN/fixed EUR
float PLN	-	-	2 155	109	-	2 264
fixed EUR	-	-	499	25	-	524
Typ zabezpieczenia: Zabezpieczenie wartości godziwej
Zabezpieczane ryzyko: ryzyka stopy procentowej
IRS USD fixed - float	-	-	-	205	-	205
IRS EUR fixed - float	-	-	-	217	30	247
Zabezpieczane ryzyko: ryzyko walutowe
Forward PLN/UAH - zakup walut	-	27	46	-	-	73
Forward PLN/UAH - sprzedaż walut	-	186	358	-	-	544

 

WARTOŚĆ NOMINALNA INSTRUMENTÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH W PODZIALE NA TERMINY DO REALIZACJI (w walutach oryginalnych)	do 1 miesiąca	powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy	powyżej 3 miesięcy do 1 roku	powyżej 1 roku do 5 lat	Powyżej 5 lat	Razem
31.12.2020
Typ zabezpieczenia: Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Zabezpieczane ryzyko: ryzyka stopy procentowej
IRS PLN fixed - float	2 150	1 520	12 464	49 427	744	66 305
IRS EUR fixed - float	-	-	500	724	4	1 228
IRS CHF fixed - float	-	-	400	-	-	400
Zabezpieczane ryzyko: ryzyka walutowego i ryzyka stopy procentowej
CIRS float CHF/float PLN
float CHF	-	-	500	25	-	525
float PLN	-	-	1 843	97	-	1 940
CIRS float EUR/float PLN
float EUR	-	75	-	-	-	75
float PLN	-	328	-	-	-	328
CIRS float PLN/fixed EUR
float PLN	-	-	-	2 263	-	2 263
fixed EUR	-	-	-	524	-	524
Typ zabezpieczenia: Zabezpieczenie wartości godziwej
Zabezpieczane ryzyko: ryzyka stopy procentowej
IRS USD fixed - float	-	-	-	158	-	158
IRS EUR fixed - float	-	-	82	188	36	306
IRS PLN fixed - float	-	-	-	-	535	535

 

Kalkulacja szacunków

SZACUNKOWA ZMIANA WYCENY POCHODNYCH INSTRUMENTÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH PRZY PRZESUNIĘCIU RÓWNOLEGŁYM KRZYWYCH DOCHODOWOŚCI:	31.12.2021		31.12.2020
	scenariusz +50bp	scenariusz -50bp	scenariusz +50bp	scenariusz -50bp
IRS	(853)	868	(537)	543
CIRS	(15)	15	(29)	29
Razem	(868)	883	(566)	572

 

32.            Pozostałe instrumenty pochodne

Zasady rachunkowości

W ramach swojej działalności Bank wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe służące do celów zarządzania ryzykiem związanym z prowadzoną działalnością. Najczęściej wykorzystywanymi instrumentami pochodnymi w działalności Banku: IRS, CIRS, FX Swap, opcje, commodity swap, FRA, Forward i Futures. Pochodne instrumenty finansowe ujmowane są w wartości godziwej począwszy od dnia zawarcia transakcji. Instrument pochodny jest prezentowany w pozycji „Pozostałe instrumenty pochodne” jako aktywo, jeśli jego wartość godziwa jest dodatnia albo zobowiązanie jeżeli jego wartość godziwa jest ujemna.

Bank zalicza zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych niezakwalifikowanych do rachunkowości zabezpieczeń oraz wynik z rozliczenia tych instrumentów do wyniku na instrumentach finansowych albo do wyniku z pozycji wymiany, w zależności od rodzaju instrumentu.

Szacunki i oceny

Wartość godziwą nieopcyjnych instrumentów pochodnych wyznacza się stosując modele wyceny bazujące na zdyskontowanych przepływach pieniężnych możliwych do otrzymania z danego instrumentu finansowego. Stosowane przez Bank techniki wyceny nieopcyjnych instrumentów pochodnych opierają się na krzywych dochodowości konstruowanych na podstawie dostępnych danych rynkowych (stawki depozytów na rynku międzybankowym, kwotowania transakcji IRS). Opcje wyceniane są przy użyciu modeli wyceny opcji. Zmienne oraz założenia używane do wyceny obejmują, w miarę dostępności, dane pochodzące z możliwych do obserwacji rynków.

Wartość godziwa instrumentów pochodnych uwzględnia własne ryzyko kredytowe DVA (debit value adjustment), jak i ryzyko kredytowe kontrahenta CVA (credit value adjustment). Proces kalkulacji korekt CVA i DVA obejmuje wybór metody wyznaczenia spreadu na ryzyko kredytowe kontrahenta lub Banku (np. metoda ceny rynkowej oparta na płynnych notowaniach cen instrumentów dłużnych wyemitowanych przez kontrahenta, metoda spreadu implikowanego z kontraktów Credit Default Swap), oszacowanie prawdopodobieństwa niewypłacalności kontrahenta lub Banku oraz stopy odzysku, a także wyliczenie wysokości korekt CVA i DVA.

informacje finansowe

POZOSTAŁE INSTRUMENTY POCHODNE - RODZAJ KONTRAKTU	31.12.2021		31.12.2020
	Aktywa	Zobowiązania	Aktywa	Zobowiązania
IRS	4 640	4 791	3 192	3 405
CIRS	935	1 298	535	1 505
FX Swap	586	312	377	315
Opcje	520	665	260	383
Commodity swap1	2 812	2 807	411	409
FRA	43	44	2	2
Forward	321	497	313	293
Commodity Forward2	1 286	1 276	326	320
Inne	-	14	-	-
Razem	11 143	11 704	5 416	6 632

1  Pozycja obejmuje wycenę kontraktów na udział w rynku paliw gazowych w kwocie 2 574 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku 341 milionów PLN ) - Aktywa i w kwocie 2 574 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku 340 milionów PLN ) - Zobowiązania.

2  Pozycja obejmuje wycenę kontraktów z tytułu uprawnień do emisji CO2.

 

	31.12.2021	31.12.2020
wartość korekty z tytułu CVA i DVA	(11)	(15)

 

WARTOŚCI NOMINALNE INSTRUMENTÓW BAZOWYCH (RAZEM KUPNO I SPRZEDAŻ) pozostałe instrumenty pochodne
31.12.2021	do 1 miesiąca	powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy	powyżej 3 miesięcy do 1 roku	powyżej 1 roku do 5 lat	powyżej 5 lat	Razem
IRS	12 202	21 092	75 924	254 716	71 458	435 392
Zakup	6 101	10 546	37 962	127 358	35 729	217 696
Sprzedaż	6 101	10 546	37 962	127 358	35 729	217 696
CIRS	-	-	4 723	41 005	7 438	53 166
Zakup	-	-	2 345	20 321	3 718	26 384
Sprzedaż	-	-	2 378	20 684	3 720	26 782
FX Swap	35 950	25 888	18 396	24 898	-	105 132
Zakup walut	17 988	12 961	9 196	12 477	-	52 622
Sprzedaż walut	17 962	12 927	9 200	12 421	-	52 510
Opcje	27 076	27 666	58 663	29 268	1 203	143 876
Zakup	13 518	13 835	29 296	14 616	601	71 866
Sprzedaż	13 558	13 831	29 367	14 652	602	72 010
FRA	-	-	13 457	-	-	13 457
Zakup	-	-	6 126	-	-	6 126
Sprzedaż	-	-	7 331	-	-	7 331
Forward	12 810	11 284	19 075	20 892	-	64 061
Zakup walut	6 402	5 638	9 510	10 398	-	31 948
Sprzedaż walut	6 408	5 646	9 565	10 494	-	32 113
Inne, w tym Commodity swap i Futures (w tym na indeks giełdowy)	2 132	1 321	4 970	1 499	23	9 945
Zakup	1 067	668	2 481	750	9	4 975
Sprzedaż	1 065	653	2 489	749	14	4 970
Razem	90 170	87 251	195 208	372 278	80 122	825 029

 

WARTOŚCI NOMINALNE INSTRUMENTÓW BAZOWYCH (RAZEM KUPNO I SPRZEDAŻ) pozostałe instrumenty pochodne
31.12.2020	do 1 miesiąca	powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy	powyżej 3 miesięcy do 1 roku	powyżej 1 roku do 5 lat	powyżej 5 lat	Razem
IRS	13 198	14 716	77 620	233 752	39 712	378 998
Zakup	6 599	7 358	38 810	116 876	19 856	189 499
Sprzedaż	6 599	7 358	38 810	116 876	19 856	189 499
CIRS	-	-	17 936	48 460	7 564	73 960
Zakup	-	-	8 799	23 825	3 772	36 396
Sprzedaż	-	-	9 137	24 635	3 792	37 564
FX Swap	28 763	12 923	9 428	5 373	-	56 487
Zakup walut	14 458	6 459	4 674	2 697	-	28 288
Sprzedaż walut	14 305	6 464	4 754	2 676	-	28 199
Opcje	5 154	9 685	25 008	10 345	1	50 193
Zakup	2 589	4 838	12 435	5 170	-	25 032
Sprzedaż	2 565	4 847	12 573	5 175	1	25 161
FRA	-	-	17 832	834	-	18 666
Zakup	-	-	8 680	584	-	9 264
Sprzedaż	-	-	9 152	250	-	9 402
Forward	6 513	14 387	18 565	7 955	47	47 467
Zakup walut	3 271	7 168	9 281	3 985	23	23 728
Sprzedaż walut	3 242	7 219	9 284	3 970	24	23 739
Inne, w tym Commodity swap i Futures (w tym na indeks giełdowy)	701	1 299	3 661	1 133	434	7 228
Zakup	351	650	1 832	567	233	3 633
Sprzedaż	350	649	1 829	566	201	3 595
Razem	54 329	53 010	170 050	307 852	47 758	632 999

 

Kalkulacja szacunków

Bank przeprowadził symulację w celu ustalenia możliwego wpływu zmian krzywych dochodowości na wycenę transakcji.

SZACUNKOWA ZMIANA WYCENY INSTRUMENTÓW POCHODNYCH PRZY PRZESUNIĘCIU RÓWNOLEGŁYM KRZYWYCH DOCHODOWOŚCI O:	31.12.2021		31.12.2020
	scenariusz +50bp	scenariusz -50bp	scenariusz +50bp	scenariusz -50bp
IRS	(847)	862	(530)	536
CIRS	(15)	15	(29)	29
pozostałe instrumenty	(13)	13	(4)	4
Razem	(875)	890	(563)	569

33.            Papiery wartościowe

Zasady rachunkowości

Klasyfikacja i wycena papierów wartościowych do kategorii jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Opis ważniejszych zasad rachunkowości”.

W pozycji papiery wartościowe zaprezentowano również korektę z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej dla papierów wartościowych stanowiących pozycję zabezpieczaną (nota „Rachunkowość zabezpieczeń”).

informacje finansowe

PAPIERY WARTOŚCIOWE	przeznaczone do obrotu	nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	wyceniane według zamortyzowanego kosztu	Razem
31.12.2021
Dłużne papiery wartościowe	279	503	57 641	72 055	130 478
obligacje skarbowe PLN	69	-	37 371	50 787	88 227
obligacje skarbowe walutowe	2	350	2 007	-	2 359
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	4	-	9 894	12 092	21 990
obligacje komunalne PLN	15	-	4 127	5 022	9 164
obligacje korporacyjne PLN1	182	153	3 810	1 927	6 072
obligacje korporacyjne walutowe	-	-	432	2 227	2 659
hipoteczne listy zastawne	7	-	-	-	7
Kapitałowe papiery wartościowe	32	330	-	-	362
udziały i akcje w innych jednostkach – nienotowane na giełdach	-	308	-	-	308
akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach	31	22	-	-	53
jednostki uczestnictwa w fundusze inwestycyjne oraz certyfikaty inwestycyjne, prawa do akcji, prawa poboru	1	-	-	-	1
Razem (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	311	833	57 641	72 055	130 840
Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej	-	-	-	(2)	(2)
Razem	311	833	57 641	72 053	130 838

1 Pozycja obejmuje obligacje od międzynarodowych organizacji finansowych w kwocie 3 652 miliony PLN

PAPIERY WARTOŚCIOWE	przeznaczone do obrotu	nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	wyceniane według zamortyzowanego kosztu	Razem
31.12.2020
Dłużne papiery wartościowe	1 171	647	70 446	47 217	119 481
obligacje skarbowe PLN	685	119	50 654	29 617	81 075
obligacje skarbowe walutowe	4	367	2 090	-	2 461
bony skarbowe	349	-	500	-	849
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	3	-	8 704	9 887	18 594
obligacje komunalne PLN	15	-	4 640	5 060	9 715
obligacje korporacyjne PLN1	107	161	3 835	1 517	5 620
obligacje korporacyjne walutowe	-	-	23	1 136	1 159
hipoteczne listy zastawne	8	-	-	-	8
Kapitałowe papiery wartościowe	27	460	-	-	487
udziały i akcje w innych jednostkach – nienotowane na giełdach	-	443	-	-	443
akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach	25	17	-	-	42
jednostki uczestnictwa w fundusze inwestycyjne oraz certyfikaty inwestycyjne, prawa do akcji, prawa poboru	2	-	-	-	2
Razem (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	1 198	1 107	70 446	47 217	119 968
Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej	-	-	-	5	5
Razem	1 198	1 107	70 446	47 222	119 973

1 Pozycja obejmuje obligacje od międzynarodowych organizacji finansowych w kwocie 2 513 milionów PLN

W pozycji obligacje skarbowe PLN i walutowe ujmuje się obligacje Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej.

33.1. Papiery wartościowe - podział aktywów finansowych według faz

PAPIERY WARTOŚCIOWE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej) 31.12.2021	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Wartość brutto	57 252	44	397	57 693	380
obligacje skarbowe PLN	37 371	-	-	37 371	-
obligacje skarbowe walutowe	2 007	-	-	2 007	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	9 894	-	-	9 894	-
obligacje komunalne PLN	4 083	44	-	4 127	-
obligacje korporacyjne PLN	3 465	-	397	3 862	380
obligacje korporacyjne walutowe	432	-	-	432	-
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	-	-	(52)	(52)	(52)
obligacje korporacyjne PLN	-	-	(52)	(52)	(52)
Wartość netto	57 252	44	345	57 641	328
obligacje skarbowe PLN	37 371	-	-	37 371	-
obligacje skarbowe walutowe	2 007	-	-	2 007	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	9 894	-	-	9 894	-
obligacje komunalne PLN	4 083	44	-	4 127	-
obligacje korporacyjne PLN	3 465	-	345	3 810	328
obligacje korporacyjne walutowe	432	-	-	432	-
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość brutto	71 709	402	-	72 111	-
obligacje skarbowe PLN	50 787	-	-	50 787	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	12 097	-	-	12 097	-
obligacje komunalne PLN	4 982	57	-	5 039	-
obligacje korporacyjne PLN	1 740	207	-	1 947	-
obligacje korporacyjne walutowe	2 103	138	-	2 241	-
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	(30)	(26)	-	(56)	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	(5)	-	-	(5)	-
obligacje komunalne PLN	(16)	(1)	-	(17)	-
obligacje korporacyjne PLN	(3)	(17)	-	(20)	-
obligacje korporacyjne walutowe	(6)	(8)	-	(14)	-
Wartość netto	71 679	376	-	72 055	-
obligacje skarbowe PLN	50 787	-	-	50 787	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	12 092	-	-	12 092	-
obligacje komunalne PLN	4 966	56	-	5 022	-
obligacje korporacyjne PLN	1 737	190	-	1 927	-
obligacje korporacyjne walutowe	2 097	130	-	2 227	-
Papiery wartościowe razem
Wartość brutto	128 961	446	397	129 804	380
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	(30)	(26)	(52)	(108)	(52)
Wartość netto	128 931	420	345	129 696	328

 

PAPIERY WARTOŚCIOWE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej) 31.12.2020	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
Wycena:  do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Wartość brutto	69 935	68	457	70 460	438
obligacje skarbowe PLN	50 654	-	-	50 654	-
obligacje skarbowe walutowe	2 090	-	-	2 090	-
bony skarbowe	500	-	-	500	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	8 704	-	-	8 704	-
obligacje komunalne PLN	4 573	67	-	4 640	-
obligacje korporacyjne PLN	3 391	1	457	3 849	438
obligacje korporacyjne walutowe	23	-	-	23	-
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	-	-	(14)	(14)	(14)
obligacje korporacyjne PLN	-	-	(14)	(14)	(14)
Wartość netto	69 935	68	443	70 446	424
obligacje skarbowe PLN	50 654	-	-	50 654	-
obligacje skarbowe walutowe	2 090	-	-	2 090	-
bony skarbowe	500	-	-	500	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	8 704	-	-	8 704	-
obligacje komunalne PLN	4 573	67	-	4 640	-
obligacje korporacyjne PLN	3 391	1	443	3 835	424
obligacje korporacyjne walutowe	23	-	-	23	-
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość brutto	47 026	228	-	47 254	-
obligacje skarbowe PLN	29 617	-	-	29 617	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	9 889	-	-	9 889	-
obligacje komunalne PLN	5 052	24	-	5 076	-
obligacje korporacyjne PLN	1 330	204	-	1 534	-
obligacje korporacyjne walutowe	1 138	-	-	1 138	-
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	(21)	(16)	-	(37)	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	(2)	-	-	(2)	-
obligacje komunalne PLN	(16)	-	-	(16)	-
obligacje korporacyjne PLN	(1)	(16)	-	(17)	-
obligacje korporacyjne walutowe	(2)	-	-	(2)	-
Wartość netto	47 005	212	-	47 217	-
obligacje skarbowe PLN	29 617	-	-	29 617	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	9 887	-	-	9 887	-
obligacje komunalne PLN	5 036	24	-	5 060	-
obligacje korporacyjne PLN	1 329	188	-	1 517	-
obligacje korporacyjne walutowe	1 136	-	-	1 136	-
Papiery wartościowe razem
Wartość brutto	116 961	296	457	117 714	438
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	(21)	(16)	(14)	(51)	(14)
Wartość netto	116 940	280	443	117 663	424

33.2. Papiery wartościowe - Zmiany wartości bilansowej brutto w okresie

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	69 935	68	457	70 460	438
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	49	(49)	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(44)	44	-	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	43 203	-	-	43 203	-
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	90	1	-	91	-
Spłaty	(53 306)	(20)	(60)	(53 386)	(58)
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(3)	-	-	(3)	-
Inne zmiany*	(2 672)	-	-	(2 672)	-
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	57 252	44	397	57 693	380

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę, dyskonto i premię

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	47 026	228	-	47 254	-
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	25	(25)	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(216)	216	-	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	25 837	-	-	25 837	-
wykorzystanie limitu lub wypłata transz	108	1	-	109	-
Spłaty	(2 051)	(23)	-	(2 074)	-
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(1)	-	-	(1)	-
Inne zmiany*	981	5	-	986	-
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	71 709	402	-	72 111	-

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę, dyskonto i premię

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	60 613	59	463	61 135	463
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	8	(8)	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(14)	14	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(19)	-	19	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	66 211	4	-	66 215	-
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	953	-	1	954	1
Spłaty	(61 710)	(1)	(23)	(61 734)	(23)
Modyfikacje nieistotne	2	-	-	2	-
Zaprzestanie ujmowania instrumentów finansowych, w tym sprzedaż	(11)	-	-	(11)	-
Spisania	-	-	(2)	(2)	(2)
Inne zmiany*	3 902	-	(1)	3 901	(1)
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	69 935	68	457	70 460	438

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę, dyskonto i premię

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	13 356	20	-	13 376	-
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	12	(12)	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(105)	105	-	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	34 610	-	-	34 610	-
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	130	1	-	131	-
Spłaty	(1 859)	(6)	-	(1 865)	-
Inne zmiany*	882	120	-	1 002	-
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	47 026	228	-	47 254	-

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę, dyskonto i premię

33.3. Papiery wartościowe - Zmiany wartości odpisów na oczekiwane straty kredytowe w okresie

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Wartość na początek okresu	-	-	(14)	(14)	(14)
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	1	(1)	-	-	-
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(23)	-	-	(23)	-
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	15	-	(35)	(20)	(35)
Inne zmiany*	7	1	(3)	5	(3)
Wartość na koniec okresu	-	-	(52)	(52)	(52)

 

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość na początek okresu	(21)	(16)	-	(37)	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	10	(10)	-	-	-
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(13)	-	-	(13)	-
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	5	(9)	-	(4)	-
Inne zmiany	(11)	9	-	(2)	-
Wartość na koniec okresu	(30)	(26)	-	(56)	-

 

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Wartość na początek okresu	-	-	(5)	(5)	(5)
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(5)	-	-	(5)	-
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	3	-	(8)	(5)	(8)
Spisania	-	-	2	2	2
Inne zmiany w tym różnice kursowe	2	-	(3)	(1)	(3)
Wartość na koniec okresu	-	-	(14)	(14)	(14)

 

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość na początek okresu	(15)	-	-	(15)	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	4	(4)	-	-	-
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(6)	-	-	(6)	-
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	(1)	(15)	-	(16)	-
Inne zmiany	(3)	3	-	-	-
Wartość na koniec okresu	(21)	(16)	-	(37)	-

•        pozostałe informacje

	31.12.2021	31.12.2020
odpis nieobniżający wartości godziwej papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	24	19

 

PAPIERY WARTOŚCIOWE WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	przeznaczone do obrotu	nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	wyceniane według zamortyzowanego kosztu	Razem
31.12.2021
bez określonego terminu - kapitałowe papiery wartościowe	32	330	-	-	362
do 1 miesiąca	7	2	59	-	68
od 1 miesiąca do 3 miesięcy	3	-	122	9	134
od 3 miesięcy do 1 roku	127	-	1 091	5 824	7 042
od 1 roku do 5 lat	99	364	33 239	38 165	71 867
powyżej 5 lat	43	137	23 130	28 057	51 367
Razem	311	833	57 641	72 055	130 840

 

PAPIERY WARTOŚCIOWE WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	przeznaczone do obrotu	nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	wyceniane według zamortyzowanego kosztu	Razem
31.12.2020
bez określonego terminu - kapitałowe papiery wartościowe	27	461	-	-	488
do 1 miesiąca	1	2	4	7	14
od 1 miesiąca do 3 miesięcy	351	-	503	12	866
od 3 miesięcy do 1 roku	556	14	9 156	854	10 580
od 1 roku do 5 lat	187	423	41 984	34 309	76 903
powyżej 5 lat	76	207	18 799	12 035	31 117
Razem	1 198	1 107	70 446	47 217	119 968

 

34.            Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i sprzedaży

Zasady rachunkowości

Transakcje zakupu papierów wartościowych z przyrzeczeniem odsprzedaży są wyceniane według zamortyzowanego kosztu. Różnica między ceną zakupu i odkupu (sprzedaży) stanowi przychód odsetkowy i podlega rozliczaniu w czasie według efektywnej stopy procentowej przez okres trwania umowy.

Transakcje z przyrzeczenie odkupu są to transakcje sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu w umownym terminie i po określonej cenie. Papiery wartościowe będące składnikiem transakcji z przyrzeczeniem odkupu nie są wyłączane ze sprawozdania z sytuacji finansowej i podlegają wycenie według zasad określonych dla poszczególnych kategorii papierów wartościowych. Różnica między ceną sprzedaży i odkupu stanowi koszt odsetkowy i rozliczana jest w czasie trwania umowy z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej.

35.            Kredyty i pożyczki udzielone klientom

Zasady rachunkowości

Do pozycji kredyty i pożyczki udzielone klientom zalicza się należności z tytułu kredytów i pożyczek.

Do kategorii kredytów i pożyczek udzielonych klientom wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat zaklasyfikowano następujące produkty: pożyczka gotówkowa, karty kredytowe i kredyty odnawialne, które w zapisach umownych zawierały mnożnik w formule oprocentowania.

Klasyfikacja i wycena kredytów i pożyczek udzielonych klientom do poszczególnych kategorii wyceny jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Opis ważniejszych zasad rachunkowości”.

W pozycji kredyty i pożyczki udzielone klientom zaprezentowano również korektę z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej dla kredytów stanowiących pozycję zabezpieczaną (nota „Rachunkowość zabezpieczeń”).

Dodatkowo Bank ujmuje wpływ:

•      ryzyka prawnego dotyczącego potencjalnych spraw spornych dla portfela kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz istniejących spraw spornych dotyczących ekspozycji kredytowych ujętych na datę bilansową w sprawozdaniu z sytuacji finansowej

•      potencjalnych zwrotów kosztów dla klientów z tytułu przewidywanej przedterminowej spłaty w przyszłości czynnych kredytów konsumenckich i hipotecznych

korygując wartość bilansową brutto kredytów na nieruchomości oraz konsumenckich wycenianych według zamortyzowanego kosztu.

Informacje finansowe

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM 31.12.2021	nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	wyceniane wg zamortyzowanego kosztu	Razem
bankowości detalicznej i prywatnej	4 462	13 531	102 189	120 182
na nieruchomości	4	13 531	76 849	90 384
konsumpcyjne	4 458	-	25 340	29 798
firm i przedsiębiorstw	43	-	17 343	17 386
na nieruchomości	-	-	5 533	5 533
gospodarcze	43	-	11 810	11 853
korporacyjne	54	-	68 056	68 110
na nieruchomości	-	-	75	75
gospodarcze	54	-	67 981	68 035
Kredyty i pożyczki udzielone klientom (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	4 559	13 531	187 588	205 678
Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej	-	-	(1)	(1)
Razem	4 559	13 531	187 587	205 677

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM 31.12.2020	nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	wyceniane wg zamortyzowanego kosztu	Razem
bankowości detalicznej i prywatnej	5 895	14 054	93 748	113 697
na nieruchomości	7	14 054	71 363	85 424
konsumpcyjne	5 888	-	22 385	28 273
firm i przedsiębiorstw	46	-	16 835	16 881
na nieruchomości	-	-	5 673	5 673
gospodarcze	46	-	11 162	11 208
korporacyjne	68	-	62 413	62 481
na nieruchomości	-	-	292	292
gospodarcze	68	-	62 121	62 189
Kredyty i pożyczki udzielone klientom (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	6 009	14 054	172 996	193 059
Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej	-	-	4	4
Razem	6 009	14 054	173 000	193 063

35.1  Kredyty i pożyczki udzielone klientom - podział aktywów finansowych według faz

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej) 31.12.2021	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Wartość brutto	12 323	1 189	19	13 531	1
kredyty na nieruchomości	12 323	1 189	19	13 531	1
Wartość netto	12 323	1 189	19	13 531	1
kredyty na nieruchomości	12 323	1 189	19	13 531	1
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość brutto	158 334	28 933	7 977	195 244	169
kredyty na nieruchomości	70 656	11 822	1 892	84 370	79
kredyty gospodarcze	65 344	13 969	4 502	83 815	45
kredyty konsumpcyjne	22 334	3 142	1 583	27 059	45
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	(614)	(2 003)	(5 039)	(7 656)	(2)
kredyty na nieruchomości	(50)	(572)	(1 291)	(1 913)	(18)
kredyty gospodarcze	(346)	(911)	(2 767)	(4 024)	(12)
kredyty konsumpcyjne	(218)	(520)	(981)	(1 719)	28
Wartość netto	157 720	26 930	2 938	187 588	167
kredyty na nieruchomości	70 606	11 250	601	82 457	61
kredyty gospodarcze	64 998	13 058	1 735	79 791	33
kredyty konsumpcyjne	22 116	2 622	602	25 340	73
Kredyty i pożyczki udzielone klientom razem
Wartość brutto	170 657	30 122	7 996	208 775	170
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	(614)	(2 003)	(5 039)	(7 656)	(2)
Wartość netto	170 043	28 119	2 957	201 119	168

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej) 31.12.2020	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Wartość brutto	13 181	863	10	14 054	-
kredyty na nieruchomości	13 181	863	10	14 054	-
Wartość netto	13 181	863	10	14 054	-
kredyty na nieruchomości	13 181	863	10	14 054	-
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Wartość brutto	145 125	27 062	8 684	180 871	185
kredyty na nieruchomości	66 428	10 951	1 882	79 261	81
kredyty gospodarcze	58 985	13 271	5 423	77 679	51
kredyty konsumpcyjne	19 712	2 840	1 379	23 931	53
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	(537)	(1 863)	(5 475)	(7 875)	(34)
kredyty na nieruchomości	(42)	(522)	(1 369)	(1 933)	(26)
kredyty gospodarcze	(297)	(920)	(3 179)	(4 396)	(4)
kredyty konsumpcyjne	(198)	(421)	(927)	(1 546)	(4)
Wartość netto	144 588	25 199	3 209	172 996	151
kredyty na nieruchomości	66 386	10 429	513	77 328	55
kredyty gospodarcze	58 688	12 351	2 244	73 283	47
kredyty konsumpcyjne	19 514	2 419	452	22 385	49
Kredyty i pożyczki udzielone klientom razem
Wartość brutto	158 306	27 925	8 694	194 925	185
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	(537)	(1 863)	(5 475)	(7 875)	(34)
Wartość netto	157 769	26 062	3 219	187 050	151

35.2  kredyty i pożyczki udzielone klientom - zmiana wartości bilansowej brutto

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Kredyty na nieruchomości
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	13 181	863	10	14 054	-
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	105	(105)	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(511)	512	(1)	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(5)	(15)	20	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	82	4	-	86	-
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	648	9	-	657	-
Spłaty	(1 270)	(44)	(3)	(1 317)	-
Modyfikacje nieistotne	25	1	-	26	-
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(67)	(4)	-	(71)	-
Inne zmiany*	135	(32)	(7)	96	1
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	12 323	1 189	19	13 531	1

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty na nieruchomości
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	66 428	10 951	1 882	79 261	81
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	886	(881)	(5)	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(2 941)	2 997	(56)	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(75)	(351)	426	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	1 842	285	20	2 147	17
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	13 505	370	118	13 993	5
Spłaty	(8 449)	(995)	(223)	(9 667)	(9)
Modyfikacje nieistotne	47	2	-	49	-
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(899)	(174)	(21)	(1 094)	(19)
Spisanie	-	-	(266)	(266)	(6)
Inne zmiany*	312	(382)	17	(53)	10
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	70 656	11 822	1 892	84 370	79

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty gospodarcze
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	58 985	13 271	5 423	77 679	51
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	1 187	(1 182)	(5)	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(2 849)	2 921	(72)	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(116)	(454)	570	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	10 708	1 942	173	12 823	25
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	15 093	2 006	131	17 230	4
Spłaty	(20 859)	(1 488)	(693)	(23 040)	(37)
Modyfikacje nieistotne	(124)	(24)	(13)	(161)	(1)
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(257)	(13)	(140)	(410)	(137)
Spisania	-	-	(900)	(900)	-
Zmiana modelu biznesowego	-	-	(1)	(1)	-
Inne zmiany*	3 576	(3 010)	29	595	140
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	65 344	13 969	4 502	83 815	45

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty konsumpcyjne
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	19 712	2 840	1 379	23 931	53
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	487	(473)	(14)	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(1 245)	1 286	(41)	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(301)	(367)	668	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	10 385	382	91	10 858	12
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	1 183	180	117	1 480	2
Spłaty	(8 230)	(452)	(182)	(8 864)	(14)
Modyfikacje nieistotne	(5)	(3)	(4)	(12)	-
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(7)	(10)	(36)	(53)	(32)
Spisania	-	-	(462)	(462)	(15)
Zmiana modelu biznesowego	(3)	(11)	(24)	(38)	-
Inne zmiany*	358	(230)	91	219	39
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	22 334	3 142	1 583	27 059	45

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Kredyty na nieruchomości
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	9 438	177	8	9 623	-
Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1	69	(69)	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(713)	714	(1)	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(4)	(3)	7	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	356	12	-	368	-
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	3 426	76	-	3 502	-
Spłaty	(1 028)	(15)	(1)	(1 044)	-
Modyfikacje nieistotne	39	4	-	43	-
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(71)	(6)	-	(77)	-
Inne zmiany w tym różnice kursowe	1 669	(27)	(3)	1 639	-
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	13 181	863	10	14 054	-

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty na nieruchomości
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	77 480	5 281	2 052	84 813	91
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	979	(977)	(2)	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(8 220)	8 344	(124)	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(71)	(179)	250	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	751	68	35	854	-
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	5 777	48	65	5 890	1
Spłaty	(8 261)	(562)	(120)	(8 943)	(12)
Modyfikacje nieistotne	40	(5)	(2)	33	-
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(235)	(18)	(7)	(260)	(7)
Spisania	-	-	(28)	(28)	-
Inne zmiany	(1 812)	(1 049)	(237)	(3 098)	8
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	66 428	10 951	1 882	79 261	81

1 Obejmuje zmiany wartości bilansowej brutto wykazane w nocie 25 Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty gospodarcze
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	72 691	4 415	5 442	82 548	157
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	553	(531)	(22)	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(6 333)	6 619	(286)	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(369)	565	(196)	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	9 115	1 876	354	11 345	18
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	8 782	1 109	201	10 092	27
Spłaty	(25 176)	(1 435)	(685)	(27 296)	(153)
Modyfikacje nieistotne	50	(31)	(16)	3	-
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(124)	(22)	(29)	(175)	(29)
Spisania	-	-	(201)	(201)	-
Zmiana modelu biznesowego	-	(1)	(6)	(7)	-
Inne zmiany*	(204)	707	867	1 370	31
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	58 985	13 271	5 423	77 679	51

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty konsumpcyjne
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	19 135	1 713	1 189	22 037	40
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	507	(495)	(12)	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	(1 779)	1 815	(36)	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(317)	(222)	539	-	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	7 845	321	77	8 243	16
Wykorzystanie limitu lub wypłata transz	787	138	98	1 023	3
Spłaty	(6 900)	(282)	(101)	(7 283)	(5)
Modyfikacje nieistotne	(9)	(5)	(2)	(16)	-
Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaż	(6)	(2)	(47)	(55)	(39)
Spisania	-	-	(266)	(266)	(7)
Zmiana modelu biznesowego	(6)	(6)	(54)	(66)	-
Inne zmiany*	455	(135)	(6)	314	45
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	19 712	2 840	1 379	23 931	53

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

35.3  Kredyty i pożyczki udzielone klientom-- Zmiany wartości odpisów na oczekiwane straty kredytowe w okresie

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Kredyty na nieruchomości
Wartość na początek okresu	-	-	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	21	(21)	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	1	5	(6)	-	-
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	(1)	(7)	(6)	(14)	-
Inne zmiany	(21)	23	12	14	-
Wartość na koniec okresu	-	-	-	-	-

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty na nieruchomości
Wartość na początek okresu	(42)	(522)	(1 369)	(1 933)	(26)
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	(2)	2	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	100	(111)	11	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	23	143	(166)	-	-
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(3)	(6)	(9)	(18)	(1)
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	(80)	(76)	16	(140)	3
Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania	1	5	9	15	1
Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)	(2)	(2)	-	(4)	-
Spisania	-	-	266	266	6
Inne zmiany*	(45)	(5)	(49)	(99)	(1)
Wartość na koniec okresu	(50)	(572)	(1 291)	(1 913)	(18)

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty gospodarcze
Wartość na początek okresu	(297)	(920)	(3 179)	(4 396)	(4)
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	(10)	10	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	201	(205)	4	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	47	123	(170)	-	-
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(141)	(42)	(129)	(312)	(2)
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	(61)	119	(242)	(184)	(7)
Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania	2	3	99	104	1
Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)	(5)	8	(12)	(9)	-
Spisania	-	-	900	900	-
Inne zmiany*	(82)	(7)	(38)	(127)	-
Wartość na koniec okresu	(346)	(911)	(2 767)	(4 024)	(12)

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2021
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty konsumpcyjne
Wartość na początek okresu	(198)	(421)	(927)	(1 546)	(4)
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	(8)	8	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	227	(235)	8	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	162	211	(373)	-	-
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(91)	(14)	(39)	(144)	(1)
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	(291)	(100)	36	(355)	25
Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania	2	6	15	23	-
Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)	(9)	(4)	1	(12)	-
Aktualizacja stosowanej metody dokonywania oszacowań (netto)	2	12	5	19	-
Spisania	-	-	462	462	15
Inne zmiany*	(14)	17	(169)	(166)	(7)
Wartość na koniec okresu	(218)	(520)	(981)	(1 719)	28

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Kredyty na nieruchomości
Wartość na początek okresu	-	-	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	26	(26)	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	1	1	(2)	-	-
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	6	(26)	(2)	(22)	-
Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)	-	(2)	(1)	(3)	-
Inne zmiany*	(33)	53	5	25	-
Wartość na koniec okresu	-	-	-	-	-

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty na nieruchomości
Wartość na początek okresu	(41)	(479)	(1 352)	(1 872)	(32)
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	(2)	2	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	217	(240)	23	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	25	78	(103)	-	-
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(1)	(1)	-	(2)	-
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	(199)	80	212	93	5
Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania	-	1	10	11
Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)	(15)	(9)	(1)	(25)	-
Spisania	-	-	28	28	-
Inne zmiany*	(26)	46	(186)	(166)	1
Wartość na koniec okresu	(42)	(522)	(1 369)	(1 933)	(26)

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty gospodarcze
Wartość na początek okresu	(369)	(306)	(2 735)	(3 410)	3
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	(10)	10	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	397	(418)	21	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	119	125	(244)	-	-
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(80)	(34)	(71)	(185)	-
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	(307)	(285)	(177)	(769)	3
Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania	1	1	8	10	-
Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)	(16)	(9)	(25)	(50)	-
Aktualizacja stosowanej metody dokonywania oszacowań (netto)	(1)	-	-	(1)	-
Spisania	-	-	201	201	-
Inne zmiany*	(31)	(4)	(157)	(192)	(10)
Wartość na koniec okresu	(297)	(920)	(3 179)	(4 396)	(4)

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	Razem	w tym POCI
31.12.2020
Wycena: wg zamortyzowanego kosztu
Kredyty konsumpcyjne
Wartość na początek okresu	(148)	(226)	(788)	(1 162)	(26)
Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1	(7)	7	-	-	-
Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2	250	(256)	6	-	-
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	181	132	(313)	-	-
Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem	(63)	(8)	(26)	(97)	(1)
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	(387)	(80)	(62)	(529)	4
Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania	4	5	13	22	-
Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)	-	(2)	-	(2)	-
Aktualizacja stosowanej metody dokonywania oszacowań (netto)	-	-	(1)	(1)	-
Spisania	-	-	266	266	7
Inne zmiany*	(28)	7	(22)	(43)	12
Wartość na koniec okresu	(198)	(421)	(927)	(1 546)	(4)

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

•        pozostałe informacje

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	wyceniane według zamortyzowanego kosztu	Razem
31.12.2021
do 1 miesiąca	794	76	10 374	11 244
od 1 miesiąca do 3 miesięcy	554	81	6 138	6 773
od 3 miesięcy do 1 roku	2 110	367	27 284	29 761
od 1 roku do 5 lat	1 058	2 088	74 285	77 431
powyżej 5 lat	43	10 919	69 507	80 469
Razem	4 559	13 531	187 588	205 678

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	wyceniane według zamortyzowanego kosztu	Razem
31.12.2020
do 1 miesiąca	1 032	69	8 154	9 255
od 1 miesiąca do 3 miesięcy	674	80	6 728	7 482
od 3 miesięcy do 1 roku	2 572	379	22 493	25 444
od 1 roku do 5 lat	1 624	2 224	72 140	75 988
powyżej 5 lat	107	11 302	63 481	74 890
Razem	6 009	14 054	172 996	193 059

36.            Wartości niematerialne, rzeczowe aktywa trwałe

Zasady rachunkowości

Oprogramowanie - Nabyte licencje na oprogramowanie komputerowe są ujmowane w wysokości poniesionych kosztów nabycia i przygotowania do użytkowania, z uwzględnieniem umorzeń i odpisów z tytułu utraty wartości.

Wartość firmy - Bank ujmuje (od momentu fuzji prawnej z jednostką zależną) jako wartości niematerialne wartość firmy z tytułu przejęcia tego podmiotu. Wartość firmy została ujęta w kwocie nadwyżki przekazanej zapłaty nad wartością możliwych do zidentyfikowania nabytych aktywów i przejętych zobowiązań wycenionych według wartości godziwej na dzień nabycia. Po początkowym ujęciu wartość firmy jest wykazywana według wartości początkowej, pomniejszonej o wszelkie skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.

Relacje z klientami - W wyniku rozliczenia transakcji nabycia zidentyfikowane zostały relacje z klientami podlegające amortyzacji metodą degresywną opartą o tempo konsumowania korzyści ekonomicznych wynikających z ich użytkowania.

Pozostałe wartości niematerialne - Pozostałe wartości niematerialne nabywane przez Bank wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości.

Koszty prac rozwojowych - Koszty zakończonych prac rozwojowych zalicza się do wartości niematerialnych w związku z oczekiwanym uzyskaniem korzyści ekonomicznych oraz spełnieniem określonych warunków, tj. jeżeli istnieje możliwość i zamiar ukończenia oraz użytkowania wytwarzanego składnika, dostępne są stosowne środki techniczne i finansowe służące ukończeniu prac i użytkowania wytwarzanego składnika oraz istnieje możliwość wiarygodnego ustalenia wysokości nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować wytworzeniu składników wartości niematerialnych.

rzeczowe aktywa trwałe - Wyceniane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, po pomniejszeniu o umorzenie oraz odpisy z tytułu utraty wartości.

nieruchomości inwestycyjne - Wycenia się według zasad stosowanych do rzeczowych aktywów trwałych.

nakłady - Wartość bilansową rzeczowych aktywów trwałych powiększa się o dodatkowe nakłady poniesione w okresie ich użytkowania jeżeli spełnią kryteria rozpoznania jako środek trwały. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania wykazywane są w ramach tej samej pozycji, w ramach której przedstawione zostałyby odpowiednie bazowe składniki aktywów, gdyby były własnością Banku.

•      Odpisy amortyzacyjne

Rozpoczęcie amortyzacji rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych oraz nieruchomości inwestycyjnych następuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany środek przyjęto do użytkowania, z zastrzeżeniem aktywów z tytułu prawa do użytkowania, dla których rozpoczęcie amortyzacji następuje w tym samym miesiącu, w którym je przyjęto, a jej zakończenie nie później niż z chwilą:

•        zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową danego składnika aktywów, lub

•        zakończenia okresu leasingu, lub

•        przeznaczenia go do likwidacji, lub

•        sprzedaży, lub

•        stwierdzenia jego niedoboru, lub

•        ustalenia w wyniku weryfikacji, że przewidywana wartość końcowa składnika aktywa przewyższa jego wartość bilansową (netto) z uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji wartości końcowej składnika aktywów (wartości „rezydualnej”), tj. kwoty netto, którą Bank spodziewa się uzyskać na zakończenie okresu użytkowania, po odliczeniu oczekiwanych kosztów zbycia.

Dla niefinansowych aktywów trwałych przyjmuje się, że wartość końcowa wynosi zero, chyba że istnieje zobowiązanie strony trzeciej do ich odkupienia lub gdy będzie istniał pod koniec użytkowania składnika aktywny rynek i można określić jego wartość na tym rynku.

Koszty związane z nabyciem lub wytworzeniem budynków dzieli się na istotne części składowe tego budynku (komponenty) w przypadku, gdy części składowe posiadają różne okresy użytkowania lub gdy każda z nich dostarcza Bankowi korzyści w inny sposób. Każda część składowa budynku amortyzowana jest odrębnie. Nie amortyzuje się wartości niematerialnych o nieokreślonym okresie użytkowania, które podlegają corocznemu testowi na utratę wartości.

•      Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości niefinansowych aktywów trwałych oraz aktywów z tytułu prawa do użytkowania

Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości w przypadku ośrodków wypracowujących środki pieniężne w pierwszej kolejności redukują wartość firmy przypadającą na te ośrodki wypracowujące środki pieniężne (grupę ośrodków), a następnie obniżają proporcjonalnie wartość bilansową innych aktywów w ośrodku (grupie ośrodków).

Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości w odniesieniu do wartości firmy nie podlega odwróceniu. Dla pozostałych aktywów odpis podlega odwróceniu, jeżeli nastąpiła zmiana w szacunkach służących do określenia wartości możliwej do odzyskania. Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości może być odwrócony tylko do poziomu, przy którym wartość bilansowa aktywa nie przekracza wartości bilansowej, która pomniejszona o kwotę amortyzacji, zostałaby wyznaczona, jeżeli nie zostałby ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości.

W przypadku, gdy istnieją przesłanki, że nastąpiła utrata wartości majątku wspólnego, czyli aktywów, które nie wypracowują środków pieniężnych niezależnie od innych aktywów lub zespołów aktywów oraz nie można ustalić wartości odzyskiwalnej pojedynczego składnika aktywów zaliczanego do majątku wspólnego, Bank ustala wartość odzyskiwalną na poziomie ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego dany składnik należy.

Szacunki i oceny

•      Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych oraz nieruchomości inwestycyjnych

Przy szacowaniu długości okresu użytkowania poszczególnych rodzajów rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz nieruchomości inwestycyjnych uwzględniane są następujące czynniki:

•        oczekiwane zużycie fizyczne szacowane w oparciu o dotychczasowe przeciętne okresy użytkowania, odzwierciedlające tempo zużycia fizycznego, intensywność wykorzystania, itp.,

•        utrata przydatności z przyczyn technologicznych lub rynkowych,

•        prawne i inne ograniczenia dotyczące wykorzystania składnika aktywów,

•        oczekiwane wykorzystanie składnika aktywów,

•        kwestie związane z klimatem, tj. czynniki klimatyczne mające potencjalny wpływ na zmianę okresu użytkowania składnika aktywów (np. starzenie się, ograniczenia prawne lub niedostępność aktywów),

W przypadku, gdy okres korzystania ze składnika aktywów wynika z tytułów umownych, okres użytkowania odpowiada okresowi wynikającemu z tych tytułów umownych. W sytuacji, gdy szacowany okres użytkowania jest krótszy niż okres wynikający z tytułów umownych, przyjmuje się szacowany okres użytkowania. Co najmniej raz w roku weryfikowana jest przyjęta metoda amortyzacji oraz okresy użytkowania.

Okresy amortyzacyjne stosowane w Banku:

Środki trwałe	Okresy użytkowania
Budynki, lokale, spółdzielcze prawa do lokalu (w tym nieruchomości inwestycyjne)	od 25 do 60 lat
Ulepszenia w obcych środkach trwałych (budynkach, lokalach)	od 1 do 11 lat (lub okres najmu, jeśli jest krótszy)
Maszyny, urządzenia techniczne, narzędzia i przyrządy	od 2 do 15 lat
Zespoły komputerowe	od 2 do 10 lat
Środki transportu	od 3 do 5 lat
Wartości niematerialne	Okresy użytkowania
Oprogramowanie	od 1 do 20 lat
Pozostałe wartości niematerialne	od 2 do 20 lat

•      Odpisy z tytułu utraty wartości

Każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego Bank ocenia istnienie przesłanek, które wskazują, czy nastąpiła utrata wartości któregoś ze składników niefinansowych aktywów trwałych, aktywów z tytułu prawa do użytkowania (lub ośrodków wypracowujących środki pieniężne).

Do przesłanek mogących świadczyć o utracie wartości składnika aktywów trwałych należą:

1) utrata wartości rynkowej danego składnika aktywów odnotowana w ciągu przyjętego do oceny okresu jest znacznie wyższa od utraty wartości spowodowanej upływem czasu i zwykłym użytkowaniem,

2) wystąpienie niekorzystnych dla Banku zmian (które już nastąpiły w ciągu okresu lub nastąpią) spowodowanych czynnikami technologicznymi, rynkowymi, gospodarczymi lub prawnymi w otoczeniu lub na rynkach, na które dany składnik jest przeznaczony,

3) wzrost rynkowych stóp procentowych (który już nastąpił w ciągu okresu lub nastąpi) i prawdopodobne jest, że wzrost ten wpłynie na stopę dyskontową stosowaną do wliczenia wartości użytkowej danego składnika aktywów i istotnie obniży wartość odzyskiwalną składnika aktywów,

4) wystąpienie dowodów świadczących o utracie przydatności danego składnika aktywów w prowadzonej działalności lub jego fizycznym uszkodzeniu,

5) wystąpienie znacznych niekorzystnych zmian (lub prawdopodobieństwo ich wystąpienia w niedalekiej przyszłości) dotyczących zakresu lub sposobu używania danego składnika, np. plany zaniechania lub restrukturyzacja działalności, której dany składnik służy, plany jego wcześniejszej likwidacji, zmiana oceny czasu użytkowania danego składnika z nieokreślonego na określony,

6) wystąpienie dowodów świadczących o tym, że ekonomiczne wyniki danego składnika aktywów są lub w przyszłości będą gorsze od oczekiwanych,

7) wystąpienie niekorzystnych zmian klimatycznych wpływających na zmianę oczekiwań co do dalszego wykorzystania danego składnika,

8) inne kryteria wskazujące na możliwość utraty wartości.

W momencie rozpoznania takich przesłanek oraz corocznie w przypadku wartości niematerialnych niepodlegających amortyzacji i wartości firmy dokonuje się oszacowania wartości odzyskiwalnej, stanowiącej wyższą z dwóch kwot: wartość godziwą pomniejszoną o koszty sprzedaży lub wartość użytkową składnika aktywów trwałych (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne), a w przypadku gdy wartość bilansowa składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną, Bank ujmuje w rachunku zysków i strat odpis z tytułu utraty wartości. Oszacowanie powyższych wartości wymaga przyjęcia założeń dotyczących m.in. przyszłych prognozowanych przepływów pieniężnych, które Bank może uzyskać z tytułu dalszego użytkowania lub sprzedaży danego składnika aktywów trwałych (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne). Przyjęcie odmiennych założeń dotyczących wyceny przyszłych przepływów pieniężnych może mieć wpływ na wartość bilansową niektórych składników aktywów trwałych.

Informacje finansowe

36.1.                 Wartości niematerialne

WARTOŚCI NIEMATERIALNE	Oprogramowanie	Wartość firmy	Relacje z klientami	Inne, w tym nakłady	z tego na oprogramowanie	Ogółem
31.12.2021
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	5 907	871	86	463	406	7 327
Nabycie	-	-	-	506	506	506
Transfery z nakładów	371	-	-	(370)	-	1
Likwidacja i sprzedaż	(681)	-	-	(1)	-	(682)
Inne	14	1	1	44	(327)	60
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	5 611	872	87	642	585	7 212
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu	(4 329)	-	(78)	(52)	-	(4 459)
Amortyzacja okresu	(400)	-	(3)	(1)	-	(404)
Likwidacja i sprzedaż	681	-	-	1	-	682
Inne	-	-	(1)	-	-	(1)
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu	(4 048)	-	(82)	(52)	-	(4 182)
Odpisy aktualizujące na początek okresu	(15)	(116)	-	-	-	(131)
Utworzenie w okresie	-	-	-	(2)	(2)	(2)
Inne	-	(1)	-	-	-	(1)
Odpisy aktualizujące na koniec na koniec okresu	(15)	(117)	-	(2)	(2)	(134)
Wartość bilansowa netto na początek okresu	1 563	755	8	411	406	2 737
Wartość bilansowa netto na koniec okresu	1 548	755	5	588	583	2 896

 

WARTOŚCI NIEMATERIALNE	Oprogramowanie	Wartość firmy	Relacje z klientami	Inne, w tym nakłady	z tego na oprogramowanie	Ogółem
31.12.2020
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	5 366	871	86	384	330	6 707
Nabycie	-	-	-	557	557	557
Transfery z nakładów	525	-	-	(525)	(525)	-
Inne	16	-	-	47	44	63
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	5 907	871	86	463	406	7 327
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu	(3 955)	-	(74)	(49)	-	(4 078)
Amortyzacja okresu	(376)	-	(4)	(3)	-	(383)
Inne	2	-	-	-	-	2
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu	(4 329)	-	(78)	(52)	-	(4 459)
Odpisy aktualizujące na początek okresu	(15)	-	-	(8)	(8)	(23)
Utworzenie w okresie	-	(116)	-	-	-	(116)
Inne	-	-	-	8	8	8
Odpisy aktualizujące na koniec na koniec okresu	(15)	(116)	-	-	-	(131)
Wartość bilansowa netto na początek okresu	1 396	871	12	327	322	2 606
Wartość bilansowa netto na koniec okresu	1 563	755	8	411	406	2 737

 

 

Istotną wartością niematerialną z punktu widzenia Banku są nakłady poniesione na Zintegrowany System Informatyczny (ZSI). Łączna wartość nakładów poniesionych na ZSI w latach 2005–2021 wyniosła 1 462 miliony PLN.

Wartość bilansowa netto Zintegrowanego Systemu Informatycznego (ZSI) na 31 grudnia 2021 roku wynosiła 629 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku wynosiła 616 milionów PLN). Przewidywany okres eksploatacji systemu został określony na 24 lata. Na 31 grudnia 2021 roku pozostały okres użytkowania wynosi 9 lat.

•      Wartość firmy

Wartość firmy netto	31.12.2021	31.12.2020
Nordea Bank Polska SA	747	747
Aktywa przejęte od spółki CFP sp. z o.o.	8	8
RAZEM	755	755

 

Wartość firmy

Test na utratę wartości – metoda

Nordea Bank Polska SA

Test na utratę wartości przeprowadza się poprzez porównanie wartości bilansowej ośrodków wypracowujących środki pieniężne („CGU”) z ich wartością odzyskiwalną, Wyróżniono dwa CGU, do którego przypisano wartość firmy powstałą z nabycia Nordea Bank Polska SA – detaliczny i korporacyjny, pokrywające się z segmentami działalności. Wartość rezydualna CGU została skalkulowana poprzez ekstrapolację projekcji przepływów pieniężnych poza okres prognozy przy zastosowaniu stopy wzrostu przyjętej na poziomie 2,7%. Prognozy przepływów pieniężnych w teście na utratę wartości obejmują okres 10 lat i opierały się na założeniach zawartych w planach finansowych dla Banku na 2021 rok z uwzględnieniem wpływu COVID-19 i obniżek stóp procentowych na bieżącą i prognozowaną sytuację makroekonomiczną. Do dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych Bank zastosował stopę dyskonta w wysokości 8,13%, uwzględniającą stopę wolną od ryzyka oraz premię za ryzyko. Wartość firmy Nordea Bank Polska S.A w wysokości 747 milionów PLN dotyczy segmentu detalicznego. Na 31 grudnia 2021 roku Bank przeprowadził test na utratę wartości firmy powstałej z nabycia Nordea Bank Polska S.A. przypisanej do CGU detalicznego. Przeprowadzony test nie wskazał utraty wartości. 30 czerwca 2020 roku, w wyniku przeprowadzonego testu na utratę wartości firmy powstałej przy przejęciu Nordea Bank Polska SA, Bank dokonał odpisu dla CGU korporacyjnego w wysokości 117 milionów PLN. Głównymi czynnikami wpływającymi na dokonanie odpisu były wybuch pandemii COVID-19 oraz jej skutki (wzrost kosztów ryzyka kredytowego i oczekiwana niższa aktywność gospodarcza) i obniżki stóp procentowych w połączeniu z wysokim poziomem obciążeń regulacyjnych (podatek od niektórych instytucji finansowych i koszty opłat na rzecz BFG), które spowodowały istotne zmniejszenie przewidywanej dochodowości działalności bankowej.

36.2.                 Rzeczowe aktywa trwałe

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE	Grunty i budynki	Maszyny i urządzenia, w tym sprzęt informatyczny	Środki trwałe w budowie	Inne, w tym środki transportu	Ogółem	w tym aktywa z tytułu prawa użytkowania
2021
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	3 498	1 526	292	636	5 952	1 370
Nabycie	96	-	204	10	310	106
Transfery z nakładów	89	153	(275)	33	-	-
Likwidacja i sprzedaż	(53)	(118)	(1)	(35)	(207)	(1)
Inne	42	(1)	(3)	(3)	35	1
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	3 672	1 560	217	641	6 090	1 476
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu	(1 462)	(1 216)	-	(444)	(3 122)	(405)
Amortyzacja okresu	(293)	(118)	-	(53)	(464)	(217)
Likwidacja i sprzedaż	48	118	-	35	201	-
Inne	22	1	-	2	25	-
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu	(1 685)	(1 215)	-	(460)	(3 360)	(622)
Odpisy aktualizujące na początek okresu	(92)	(1)	-	-	(93)	(5)
Utworzenie w okresie	(1)	-	-	-	(1)	-
Inne	3	-	-	-	3	-
Odpisy aktualizujące na koniec okresu	(90)	(1)	-	-	(91)	(5)
Wartość bilansowa netto na początek okresu	1 944	309	292	192	2 737	960
Wartość bilansowa netto na koniec okresu	1 897	344	217	181	2 639	849

 

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE	Grunty i budynki	Maszyny i urządzenia, w tym sprzęt informatyczny	Środki trwałe w budowie	Inne, w tym środki transportu	Ogółem	w tym aktywa z tytułu prawa użytkowania
2020
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	3 275	1 458	221	634	5 588	1 008
Nabycie	358	1	280	5	644	363
Transfery z nakładów	58	117	(206)	31	-	-
Likwidacja i sprzedaż	(42)	(49)	-	(30)	(121)	(1)
Inne	(151)	(1)	(3)	(4)	(159)	-
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	3 498	1 526	292	636	5 952	1 370
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu	(1 240)	(1 145)	-	(423)	(2 808)	(195)
Amortyzacja okresu	(298)	(119)	-	(53)	(470)	(210)
Likwidacja i sprzedaż	39	49	-	30	118	-
Inne	37	(1)	-	2	38	-
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu	(1 462)	(1 216)	-	(444)	(3 122)	(405)
Odpisy aktualizujące na początek okresu	(41)	-	-	(1)	(42)	(1)
Utworzenie w okresie	(62)	(1)	-	-	(63)	(4)
Rozwiązania w okresie	5	-	-	-	5	-
Inne	6	-	-	1	7	-
Odpisy aktualizujące na koniec okresu	(92)	(1)	-	-	(93)	(5)
Wartość bilansowa netto na początek okresu	1 994	313	221	210	2 738	812
Wartość bilansowa netto na koniec okresu	1 944	309	292	192	2 737	960

 

rzeczowe aktywa trwałe z tytułu prawa do użytkowania

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE z tytułu prawa użytkowania	Grunty i budynki	Inne, w tym środki transportu	Ogółem
31.12.2021
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	1 326	44	1 370
Nabycie	96	10	106
Likwidacja i sprzedaż	(1)	-	(1)
Inne	1	-	1
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	1 422	54	1 476
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu	(383)	(22)	(405)
Amortyzacja okresu	(204)	(13)	(217)
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu	(587)	(35)	(622)
Odpisy aktualizujące na początek okresu	(5)	-	(5)
Odpisy aktualizujące na koniec okresu	(5)	-	(5)
Wartość bilansowa netto na początek okresu	938	22	960
Wartość bilansowa netto na koniec okresu	830	19	849

 

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE z tytułu prawa użytkowania	Grunty i budynki	Inne, w tym środki transportu	Ogółem
31.12.2020
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	970	38	1 008
Nabycie	357	6	363
Likwidacja i sprzedaż	(1)	-	(1)
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	1 326	44	1 370
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu	(185)	(10)	(195)
Amortyzacja okresu	(198)	(12)	(210)
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu	(383)	(22)	(405)
Odpisy aktualizujące na początek okresu	(1)	-	(1)
Utworzenie w okresie	(4)	-	(4)
Odpisy aktualizujące na koniec okresu	(5)	-	(5)
Wartość bilansowa netto na początek okresu	784	28	812
Wartość bilansowa netto na koniec okresu	938	22	960

kalkulacja szacunków

Wpływ zmiany długości okresu użytkowania dla składników majątkowych podlegających amortyzacji z grupy grunty i budynki przedstawia poniższa tabela:

ZMIANA DŁUGOŚCI OKRESU UŻYTKOWANIA DLA SKŁADNIKÓW MAJĄTKOWYCH PODLEGAJĄCYCH AMORTYZACJI Z GRUPY GRUNTY I BUDYNKI	31.12.2021		31.12.2020
	scenariusz +10 lat	scenariusz -10 lat	scenariusz +10 lat	scenariusz -10 lat
Koszty amortyzacji	(31)	179	(30)	203

37.            Aktywa przeznaczone do sprzedaży

Zasady rachunkowości

Jako przeznaczone do sprzedaży klasyfikowane są jedynie aktywa dostępne do natychmiastowej sprzedaży w bieżącym stanie, których sprzedaż jest wysoce prawdopodobna, tzn. zdecydowano o sprzedaży danego składnika aktywów, rozpoczęto aktywny program znalezienia nabywcy i zakończenia planu zbycia. Ponadto, taki składnik aktywów jest oferowany do sprzedaży po cenie, która jest racjonalna w odniesieniu do jego bieżącej wartości godziwej i oczekuje się, że sprzedaż zostanie zakończona w okresie jednego roku od dnia zaklasyfikowania składnika aktywów do tej kategorii.

Aktywa te ujmowane są w kwocie niższej z dwóch: wartości bilansowej lub wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia tych aktywów. Odpisy aktualizujące wartość aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży ujmowane są w rachunku zysków i strat za okres, w którym dokonano tych odpisów. W stosunku do aktywów zaklasyfikowanych do tej kategorii nie nalicza się amortyzacji.

Gdy kryteria klasyfikacji do tej grupy nie są dłużej spełnione, Bank dokonuje reklasyfikacji aktywów z aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży do odpowiedniej kategorii aktywów. Aktywa wycofane z aktywów przeznaczonych do sprzedaży wycenia się w niższej z dwóch wartości: 1) wartości bilansowej sprzed momentu zaklasyfikowania do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży, pomniejszonej o amortyzację, która zostałaby ujęta, gdyby składnik aktywów (lub grupa do zbycia) nie został zakwalifikowany jako przeznaczony do sprzedaży, 2) wartości odzyskiwalnej na dzień podjęcia decyzji o zaniechaniu sprzedaży.

AKTYWA PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY	31.12.2021	31.12.2020
Grunty i budynki	19	126
Inne	-	1
Razem brutto	19	127
Odpisy z tytułu utraty wartości	(1)	(3)
Razem	18	124

 

Aktywa przeznaczone do sprzedaży- ZMIANY DOTYCZĄCE ODPISÓW	31.12.2021	31.12.2020
Wartość na początek okresu	(3)	(1)
Utworzenie w okresie	(2)	(4)
Inne	4	2
Wartość na koniec okresu	(1)	(3)

 

38.            Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

zasady rachunkowości

Inwestycje dokonane w jednostkach zależnych, stowarzyszonych oraz wspólnych przedsięwzięciach wykazane są według ceny nabycia z uwzględnieniem odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości. W przypadku dokonania sprzedaży inwestycji w jednostkach zależnych, na skutek której następuje utrata kontroli, Bank dokonuje wyceny do wartości godziwej pozostałej inwestycji oraz przyjmuję tę wartość jako nowy koszt dla potrzeb późniejszej wyceny. Nadwyżka wartości godziwej inwestycji nad wartością bilansową ujmowana jest przez Bank w pozostałych przychodach operacyjnych.

Każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego Bank ocenia istnienie przesłanek, które wskazują, czy wystąpiła utrata wartości inwestycji dokonanych w jednostkach zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach. W przypadku istnienia takiej przesłanki Bank dokonuje oszacowania wartości użytkowej inwestycji lub wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży składnika aktywów, w zależności od tego, która z nich jest wyższa, a w przypadku gdy wartość bilansowa składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną, Bank ujmuje w rachunku zysków i strat odpis z tytułu utraty wartości. Oszacowanie wartości użytkowej wymaga przyjęcia założeń dotyczących m.in. przyszłych przepływów pieniężnych, które Bank może uzyskać z tytułu dywidend lub wpływów pieniężnych z tytułu ewentualnej sprzedaży inwestycji pomniejszonej o koszty sprzedaży.

Informacje finansowe

31.12.2021	Wartość brutto	Utrata wartości	Wartość netto
JEDNOSTKI ZALEŻNE
PKO Bank Hipoteczny S.A.	1 650	-	1 650
KREDOBANK S.A.	1 072	(793)	279
PKO Leasing S.A.	496	-	496
PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.	241	-	241
PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.	225	-	225
PKO VC – fizan1	200	-	200
PKO BP BANKOWY PTE S.A.	151	(37)	114
NEPTUN – fizan1	132	-	132
Merkury - fiz an1	120	-	120
PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA	110	-	110
PKO Finance AB	24	-	24
PKO BP Finat sp. z o.o.	21	-	21
WSPÓLNE PRZEDSIĘWZIĘCIA
Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.	197	-	197
Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.1	78	-	78
JEDNOSTKI STOWARZYSZONE
Bank Pocztowy S.A.	184	(184)	-
„Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych" sp. z o.o.	2	(2)	-
Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej	5	-	5
Razem	4 908	(1 016)	3 892

1 Bank posiada certyfikaty inwestycyjne funduszu umożliwiające, zgodnie z MSSF, sprawowanie kontroli nad funduszem.

31.12.2020	Wartość brutto	Utrata wartości	Wartość netto
JEDNOSTKI ZALEŻNE
PKO Bank Hipoteczny S.A.	1 650	-	1 650
KREDOBANK S.A.	1 072	(793)	279
PKO Leasing S.A.	496	-	496
PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.	241	-	241
PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.	225	-	225
PKO VC – fizan1	200	-	200
PKO BP BANKOWY PTE SA	151	(37)	114
NEPTUN – fizan1	132	-	132
Merkury - fiz an1	120	-	120
PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA	110	-	110
PKO Finance AB	24	-	24
PKO BP Finat sp. z o.o.	21	-	21
WSPÓLNE PRZEDSIĘWZIĘCIA
Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.	197	-	197
Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.1	60	-	60
JEDNOSTKI STOWARZYSZONE
Bank Pocztowy SA	184	(184)	-
„Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych" sp. z o.o.	2	(2)	-
Razem	4 885	(1 016)	3 869

1 Bank posiada certyfikaty inwestycyjne funduszu umożliwiające, zgodnie z MSSF, sprawowanie kontroli nad funduszem.

 

ODPISY Z TYTUŁU UTRATY WARTOŚCI - UZGODNIENIE RUCHU	31.12.2021	31.12.2020
Wartość na początek okresu	1 016	915
Utworzenie w okresie	-	124
Rozwiązanie w okresie	-	(23)
Wartość na koniec okresu	1 016	1 016

W 2021 roku Bank nie utworzył dodatkowych odpisów na utratę wartości inwestycji w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia.

Test na utratę wartości przeprowadzony na 31 grudnia 2021 roku nie wskazał na konieczność zmiany dotychczasowego pełnego odpisu aktualizacyjnego – utrzymując wartości Banku Pocztowego w księgach na 31 grudnia 2021 roku na dotychczasowym poziomie, tj. w kwocie 0 PLN.

39.            Inne aktywa

Zasady rachunkowości

Aktywa finansowe ujęte w tej pozycji wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, obejmującej również ewentualne odsetki od tych aktywów, z uwzględnieniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe. Aktywa niefinansowe wycenia się zgodnie z zasadami wyceny obowiązującymi dla poszczególnych kategorii aktywów ujętych w tej pozycji.

informacje finansowe

INNE AKTYWA	31.12.2021	31.12.2020
Inne aktywa finansowe	1 825	1 772
Rozrachunki z tytułu transakcji zrealizowanych przy użyciu kart	1 251	1 221
Rozliczenie instrumentów finansowych	109	155
Należności z tytułu rozliczeń gotówkowych	233	159
Należności i rozliczenia z tytułu obrotu papierami wartościowymi	14	9
Należności z tytułu dywidend do otrzymania i dopłat od spółek zależnych	99	21
Rozliczenia z tytułu sprzedaży walutowych znaków pieniężnych	4	8
Należności od odbiorców	94	84
Pozostałe	21	115
Inne aktywa niefinansowe	212	211
Zapasy	10	17
Należności od jednostek zależnych wchodzących w skład PGK	5	12
Aktywa do zbycia	27	28
Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów	58	71
Pozostałe	112	83
Razem	2 037	1 983

 

INNE AKTYWA FINANSOWE	Faza 1	Faza 3	Razem
31.12.2021
Wartość brutto	1 824	135	1 959
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	-	(134)	(134)
Wartość netto	1 824	1	1 825

 

INNE AKTYWA FINANSOWE	Faza 1	Faza 3	Razem
31.12.2020
Wartość brutto	1 772	136	1 908
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe	-	(136)	(136)
Wartość netto	1 772	-	1 772

 

INNE AKTYWA FINANSOWE- ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 3	Razem
2021
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	1 772	136	1 908
Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3	(1)	1	-
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	1 825	-	1 825
Spłaty	(1 771)	(3)	(1 774)
Inne zmiany	(1)	1	-
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	1 824	135	1 959

 

INNE AKTYWA FINANSOWE- ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE	Faza 1	Faza 3	Razem
2020
Wartość bilansowa brutto na początek okresu	1 691	82	1 773
Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych	1 772	2	1 774
Spłaty	(1 691)	(2)	(1 693)
Inne zmiany	-	54	54
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu	1 772	136	1 908

 

INNE AKTYWA FINANSOWE- ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 3	Razem
2021
Wartość na początek okresu	-	(136)	(136)
Zmiany ryzyka kredytowego (netto)	-	(2)	(2)
Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania	-	3	3
Inne korekty	-	1	1
Wartość na koniec okresu	-	(134)	(134)

 

INNE AKTYWA FINANSOWE- ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE	Faza 1	Faza 3	Razem
2020
Wartość na początek okresu	-	(82)	(82)
Inne korekty	-	(54)	(54)
Wartość na koniec okresu	-	(136)	(136)

 

INNE AKTYWA NIEFINANSOWE	31.12.2021	31.12.2020
Wartość brutto	476	375
Odpisy	(264)	(164)
Wartość netto	212	211

 

Inne aktywa niefinansowe- ZMIANY DOTYCZĄCE ODPISÓW	2021	2020
Wartość na początek okresu	(164)	(127)
Utworzenie w okresie	(81)	(69)
Spisania aktywów i rozliczenia	-	11
Rozwiązanie w okresie	31	-
Inne	(50)	21
Wartość na koniec okresu	(264)	(164)

•      Zarządzanie majątkiem przejętym za wierzytelności – pozycja „aktywa do zbycia”

Przejęty w toku działań restrukturyzacyjnych lub windykacyjnych majątek przeznaczany jest do sprzedaży lub na potrzeby Banku. Informacja o przejętych składnikach majątkowych analizowana jest pod kątem możliwości wykorzystania majątku na wewnętrzne potrzeby Banku. W latach zakończonych odpowiednio 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku majątek przejęty w toku działań restrukturyzacyjnych i windykacyjnych w całości przeznaczony został do sprzedaży. Podejmowane przez Bank działania mają na celu sprzedaż aktywów w możliwie najkrótszym czasie. Podstawowym trybem postępowania przy sprzedaży majątku jest przetarg nieograniczony, w uzasadnionych przypadkach sprzedaż następuje w innym trybie uzależnionym od specyfiki sprzedawanego majątku.

40.            Zobowiązania wobec banków

Zasady rachunkowości

Zasady klasyfikacji i wyceny opisane zostały w nocie „Opis ważniejszych zasad rachunkowości”.

informacje finansowe

ZOBOWIĄZANIA WOBEC BANKÓW	31.12.2021	31.12.2020
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu	3 762	2 583
Depozyty banków	2 813	1 384
Rachunki bieżące	937	1 134
Inne depozyty z rynku pieniężnego	12	65
Razem	3 762	2 583

 

ZOBOWIĄZANIA WOBEC BANKÓW WEDŁUG OKRESÓW SPŁATY	31.12.2021	31.12.2020
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu:	3 762	2 583
do 1 miesiąca	3 702	2 582
od 1 miesiąca do 3 miesięcy	20	-
od 3 miesięcy do 1 roku	40	1
Razem	3 762	2 583

 

41.            Zobowiązania wobec klientów

zasady rachunkowości

Zasady klasyfikacji i wyceny opisane zostały w nocie „Opis ważniejszych zasad rachunkowości”.

Informacje finansowe

ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW	Zobowiązania wobec gospodarstw domowych	Zobowiązania wobec podmiotów gospodarczych	Zobowiązania wobec jednostek budżetowych	Razem
31.12.2021
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu	242 522	55 680	19 830	318 032
Środki na rachunkach bieżących i depozyty O/N, w tym:	203 299	45 442	19 731	268 472
rachunki oszczędnościowe i inne środki oprocentowane	57 147	16 055	13 301	86 503
Depozyty terminowe	38 506	9 529	76	48 111
Pozostałe zobowiązania	717	709	23	1 449
Razem	242 522	55 680	19 830	318 032

 

ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW	Zobowiązania wobec gospodarstw domowych	Zobowiązania wobec podmiotów gospodarczych	Zobowiązania wobec jednostek budżetowych	Razem
31.12.2020
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu	221 988	43 162	13 744	278 894
Środki na rachunkach bieżących i depozyty O/N, w tym:	173 732	41 850	13 706	229 288
rachunki oszczędnościowe i inne środki oprocentowane	53 569	15 935	7 322	76 826
Depozyty terminowe	47 780	629	18	48 427
Pozostałe zobowiązania	476	683	20	1 179
Razem	221 988	43 162	13 744	278 894

 

ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW WEDŁUG OKRESÓW SPŁATY	31.12.2021	31.12.2020
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu:	318 032	278 894
do 1 miesiąca	283 800	239 471
od 1 miesiąca do 3 miesięcy	12 334	10 913
od 3 miesięcy do 1 roku	10 675	17 587
od 1 roku do 5 lat	5 757	3 254
powyżej 5 lat	5 466	7 669
Razem	318 032	278 894

 

ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW WEDŁUG SEGMENTU KLIENTA	31.12.2021	31.12.2020
bankowości detalicznej i prywatnej	213 529	195 985
korporacyjne	58 137	41 171
firm i przedsiębiorstw	46 366	41 738
Razem	318 032	278 894

 

42.            Otrzymane finansowanie

zasady rachunkowości

Zasady klasyfikacji i wyceny opisane zostały w nocie „Opis ważniejszych zasad rachunkowości”.

Informacje finansowe

OTRZYMANE FINANSOWANIE	31.12.2021	31.12.2020
Otrzymane kredyty i pożyczki od:	5 142	4 906
banków	13	14
międzynarodowych instytucji finansowych	786	855
innych instytucji finansowych	4 343	4 037
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych, obligacje wyemitowane przez PKO Bank Polski SA	-	4 020
Zobowiązania podporządkowane	2 716	2 716
Razem	7 858	11 642

 

42.1.                 Otrzymane kredyty i pożyczki

Kredyty i pożyczki otrzymane od banków

Data otrzymania*pożyczki przez Bank	Wartość nominalna	Waluta	Termin zapadalności	Wartość bilansowa na 31.12.2021	Wartość bilansowa na 31.12.2020
31.12.2020	14	PLN	31.12.2020	-	14
31.12.2021	13	PLN	31.12.2021	13	-
Razem				13	14

*kredyt bieżący od Narodowego Banku Polskiego - przekroczenie na rachunku NOSTRO

Kredyty i pożyczki otrzymane od Międzynarodowych Organizacji Finansowych

Data otrzymania kredytu i pożyczki przez Bank	Wartość nominalna	Waluta	Termin zapadalności	Wartość bilansowa na 31.12.2021	Wartość bilansowa na 31.12.2020
25.09.2013	75	EUR	25.09.2023	138	208
23.10.2018	646	PLN	23.10.2023	648	647
Razem				786	855

 

Kredyty i pożyczki otrzymane od innych instytucji finansowych

Data otrzymania pożyczki przez Bank	Wartość nominalna	Waluta	Termin zapadalności	Wartość bilansowa na 31.12.2021	Wartość bilansowa na 31.12.2020
25.07.2012	50	EUR	25.07.2022	234	234
26.09.2012	1 000	USD	26.09.2022	4 109	3 803
Razem				4 343	4 037

42.2.                 Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych

ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU EMISJI WEDŁUG OKRESÓW SPŁATY	31.12.2021	31.12.2020
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu:
od 3 miesięcy do 1 roku	-	4 020
Razem	-	4 020

 

Obligacje wyemitowane przez PKO Bank Polski S.A.

Data emisji	Rodzaj oprocentowania		Oprocentowanie		Wartość nominalna	Waluta		Termin zapadalności		Wartość bilansowa na 31.12.2021	Wartość bilansowa na 31.12.2020
25.07.2017	stałe	0,75		500			EUR		25.07.2021	-	2 314
02.11.2017	stałe	0,30		400			CHF		02.11.2021	-	1 706
Razem										-	4 020

 

42.3.                 Zobowiązania podporządkowane

Rodzaj zobowiązania	Rodzaj oprocentowania	Wartość nominalna	Waluta	Okres	Wartość bilansowa
					31.12.2021	31.12.2020
Obligacje podporządkowane	WIBOR 6M+0,0155	1 700	PLN	28.08.2017 - 28.08.2027	1 710	1 710
Obligacje podporządkowane	WIBOR 6M+0,0150	1 000	PLN	05.03.2018 - 06.03.2028	1 006	1 006
RAZEM					2 716	2 716

 

Obligacje podporządkowane zostały za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego przeznaczone na podwyższenie funduszy uzupełniających Banku 

43.            Pozostałe zobowiązania

Zasady rachunkowości

Zobowiązania ujęte w tej pozycji wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej ewentualne odsetki od tych zobowiązań, natomiast rozliczenia międzyokresowe dotyczące przyszłych płatności w uzasadnionej wiarygodnie oszacowanej wartości niezbędnej do wypełnienia obecnego obowiązku na koniec okresu sprawozdawczego. Zobowiązania niefinansowe wycenia się zgodnie z zasadami wyceny obowiązującymi dla poszczególnych kategorii zobowiązań ujętych w tej pozycji.

informacje finansowe

POZOSTAŁE ZOBOWIĄZANIA	31.12.2021	31.12.2020
Inne zobowiązania finansowe	3 322	2 983
Koszty do zapłacenia	475	387
Rozliczenia międzybankowe	377	272
Zobowiązania w zakresie działalności inwestycyjnej i gospodarki własnej	176	379
Zobowiązania wobec dostawców	142	49
Zobowiązania i rozliczenia z tytułu obrotu papierami wartościowymi	294	246
Rozliczenia instrumentów finansowych	47	38
Zobowiązania z tytułu działalności dewizowej	329	245
Koszty z tytułu dofinansowania spółki zależnej	295	284
Zobowiązania z tytułu kart płatniczych	243	30
Zobowiązania z tytułu leasingu	904	1 023
Pozostałe	40	30
Inne zobowiązania niefinansowe	1 768	1 481
Przychody pobierane z góry	602	622
Zobowiązanie od jednostek zależnych wchodzących w skład PGK	27	-
Zobowiązanie z tytułu podatku od niektórych instytucji finansowych	92	79
Zobowiązania z tytułu składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny, utrzymywane w formie zobowiązań do zapłaty	704	576
na fundusz przymusowej restrukturyzacji	353	294
na fundusz gwarancyjny banków	351	282
Rozliczenia publiczno-prawne	242	66
Pozostałe	101	138
Razem	5 090	4 464

 

W pozycji „Zobowiązania z tytułu składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny” zawarte zostały zobowiązania do zapłaty z tytułu składek wnoszonych na rzecz BFG (patrz nota „Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań oraz przeniesione aktywa finansowe”).

Na 31 grudnia 2021 roku oraz na 31 grudnia 2020 roku Bank nie posiadał zobowiązań w przypadku których nie wywiązywałaby się z płatności wynikających z zawartych umów.

44.            Rezerwy

Zasady rachunkowości oraz szacunki i oceny

•      rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

Rezerwę na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne tworzy się w wysokości oczekiwanych strat kredytowych (szczegóły patrz nota „Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe”).

W analizie portfelowej przy ustalaniu rezerwy wykorzystuje się parametry portfelowe oszacowane z wykorzystaniem metod statystycznych na bazie historycznych obserwacji ekspozycji o takiej samej charakterystyce, określające marginalne prawdopodobieństwo wystąpienia przesłanki utraty wartości, średni poziom wykorzystania zobowiązania pozabilansowego oraz poziom oczekiwanej straty w przypadku wystąpienia przesłanki utraty wartości w kolejnych miesiącach z przedziału czasowego od daty sprawozdawczej do horyzontu w kalkulacji oczekiwanej straty.

W odniesieniu do ekspozycji indywidualnie znaczących podlegających ocenie metodą zindywidualizowaną rezerwę ustala się indywidualnie - jako różnicę pomiędzy oczekiwaną wartością bilansowej ekspozycji kredytowej, która powstanie z udzielonego zobowiązania pozabilansowego w dacie wystąpienia zadłużenia przeterminowanego uznawanego za przesłankę utraty wartości, a wartością bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych uzyskanych z tej ekspozycji.

•      rezerwy na nierozstrzygnięte sprawy sporne, z wyłączeniem spraw spornych dotyczących kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Rezerwy na sprawy sporne obejmują sprawy sporne z kontrahentami, klientami oraz instytucjami zewnętrznymi (np. UOKiK), które tworzone są na podstawie oceny prawdopodobieństwa przegrania przez Bank sprawy sądowej i spodziewanej kwoty wypłaty (sprawy sporne szczegółowo zostały opisane w nocie „Sprawy sporne”). 

Rezerwy na sprawy sporne tworzone są w wysokości oczekiwanych wypływów korzyści ekonomicznych.

•      Rezerwy na potencjalne sprawy sporne przeciwko bankowi dotyczące kredytów hipotecznych w walucie wymienialnej

Rezerwy opisane zostały w nocie „Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych”.

•      Rezerwy na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich

Na wartość rezerw na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich wpływa wskaźnik przedpłacanych kredytów konsumenckich, oczekiwana liczba reklamacji klientów w zakresie zwrotu kosztów dla kredytów przedpłaconych przed datą bilansową oraz średnia wartość zwrotu. Oczekiwana liczba reklamacji oraz średnia wartość zwrotu opierają się na historycznych danych dotyczących liczby złożonych reklamacji i średnich kwot zwrotu dla klientów.

•      rezerwa na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia

Rezerwa na wynikające z Kodeksu pracy odprawy emerytalne i rentowe tworzona jest indywidualnie dla każdego pracownika na podstawie wyceny aktuarialnej. Podstawę do wyznaczania wartości rezerw na świadczenia pracownicze stanowią przepisy wewnętrzne Banku.

Wycena rezerw na świadczenia pracownicze dokonywana jest z zastosowaniem technik i założeń aktuarialnych. W kalkulacji rezerwy uwzględniono wszystkie odprawy emerytalne i rentowe, które mogą być w przyszłości wypłacone. Rezerwę utworzono na podstawie listy osób zawierającej wszystkie niezbędne dane o pracownikach, ze szczególnym uwzględnieniem stażu pracy, wieku oraz płci. Naliczone rezerwy są równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia.

•      rezerwy na niewykorzystane urlopy

Rezerwa na niewykorzystane urlopy tworzona jest w wysokości oczekiwanego wypływu środków, bez uwzględniania dyskontowania, na podstawie pozostających do wykorzystania zaległych dni urlopów wypoczynkowych przysługujących pracownikom Banku oraz średniego miesięcznego wynagrodzenia.

•      inne rezerwy

Inne rezerwy obejmują głównie rezerwy na potencjalne roszczenia z tytułu sprzedaży wierzytelności, które opisano w nocie „Informacje o pakietowej sprzedaży wierzytelności”.

Rezerwy na przyszłe płatności są wyceniane w uzasadnionej wiarygodnie oszacowanej wartości niezbędnej do wypełnienia obecnego obowiązku na koniec okresu sprawozdawczego. Wszystkie rezerwy tworzone są w ciężar rachunku zysków i strat, oprócz zysków i strat aktuarialnych odnoszonych do innych dochodów całkowitych.

W przypadku gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wielkość rezerwy jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej przed opodatkowaniem, która odzwierciedla aktualne oceny rynkowe co do wartości pieniądza w czasie oraz ewentualnego ryzyka związanego z danym zobowiązaniem.

Informacje finansowe

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31.12.2021	Rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne	Rezerwy na nierozstrzygnięte sprawy sporne, z wyłączeniem spraw spornych dotyczących spłaconych kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	Rezerwy na sprawy sporne przeciwko bankowi dotyczące kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	Rezerwy na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych	Rezerwy na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia	Restrukturyzacja	Rezerwa na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe	Inne rezerwy, w tym rezerwy na sprawy sporne pracownicze	Razem
Wartość na początek okresu	626	96	426	23	61	38	77	120	1 467
Zwiększenia, w tym zwiększenia istniejących rezerw	46	7	189	27	7	19	29	34	358
Wykorzystane kwoty	-	(2)	(20)	(34)	(3)	(10)	(7)	(7)	(83)
Niewykorzystane kwoty rozwiązane w okresie	-	(2)	-	-	(10)	-	(8)	(5)	(25)
Inne zmiany i reklasyfikacje	-	-	-	(1)	-	-	-	(100)	(101)
Wartość na koniec okresu	672	99	595	15	55	47	91	42	1 616
Rezerwa krótkoterminowa	568	-	-	15	8	47	91	-	729
Rezerwa długoterminowa	104	99	595	-	47	-	-	42	887

 

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31.12.2020	Rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne	Rezerwy na nierozstrzygnięte sprawy sporne, z wyłączeniem spraw spornych dotyczących kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	Rezerwy na sprawy sporne przeciwko bankowi dotyczące kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych	Rezerwy na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych	Rezerwy na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia	Restrukturyzacja	Rezerwa na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe	Inne rezerwy, w tym rezerwy na sprawy sporne pracownicze	Razem
Wartość na początek okresu	268	50	29	104	55	41	80	26	653
Zwiększenia, w tym zwiększenia istniejących rezerw	354	55	398	106	13	16	15	117	1 074
Wykorzystane kwoty	-	(4)	-	(187)	(1)	(5)	-	(4)	(201)
Niewykorzystane kwoty rozwiązane w okresie	-	(5)	-	-	(7)	(13)	(18)	-	(43)
Inne zmiany i reklasyfikacje	4	-	(1)	-	1	(1)	-	(19)	(16)
Wartość na koniec okresu	626	96	426	23	61	38	77	120	1 467
Rezerwa krótkoterminowa	535	-	-	23	7	38	77	-	680
Rezerwa długoterminowa	91	96	426	-	54	-	-	120	787

kalkulacja szacunków

Bank dokonał aktualizacji szacunków rezerwy na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia na 31 grudnia 2020 roku wykorzystując kalkulacje przeprowadzone przez zewnętrznego niezależnego aktuariusza. Naliczone rezerwy są równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia.

ELEMENTY WPŁYWAJĄCE NA WYSOKOŚĆ REZERWY:	31.12.2021	31.12.2020
przyjęta stopa dyskonta finansowego	3,60	1,20
średni ważony współczynnik mobilności pracowniczej	9,26	9,19
średni pozostały okres zatrudnienia w latach	7,60	7,68
dziesięcioletni średni zakładany roczny wzrost podstaw kalkulacji odpraw emerytalno-rentowych	2,66	2,53

 

Wpływ zwiększenia/zmniejszenia stopy dyskonta finansowego oraz planowanych wzrostów podstawy rezerwy o 1 p.p. na zmniejszenie/zwiększenie wartości rezerwy na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia na 31 grudnia 2021 roku oraz na 31 grudnia 2020 roku przedstawiają poniższe tabele: 

SZACUNKOWA ZMIANA REZERWY na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia	31.12.2021			31.12.2020
	scenariusz +1pp		scenariusz -1pp	scenariusz +1pp		scenariusz -1pp
Stopa dyskonta finansowego	(4)	4		(5)	6
Planowane wzrosty podstaw	5	(4)		6	(5)

 

Bank dokonał analizy wrażliwości szacunków rezerwy na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych przed datą bilansową na 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku na zmiany liczby reklamacji oraz średniej kwoty zwrotów dla klienta.

SZACUNKOWA ZMIANA REZERWY	Zmiana liczby reklamacji		Zmiana średniej kwoty zwrotu
	-10%	10%	-10%	10%
31.12.2021
Rezerwa na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych	(1)	1	(1)	1

 

SZACUNKOWA ZMIANA REZERWY	Zmiana liczby reklamacji		Zmiana średniej kwoty zwrotu
	-10%	10%	-10%	10%
31.12.2020
Rezerwa na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych	(2)	2	(2)	2

 

45.            Kapitał własny i akcjonariat Banku

Zasady rachunkowości

Kapitały własne stanowią kapitały i fundusze tworzone zgodnie z przepisami prawa.

Podział na poszczególne pozycje opisane poniżej wynika z Kodeksu spółek handlowych, ustawy Prawo bankowe oraz wymogów MSR 1.7, MSR 1.78.e, MSR 1.54.q-r i MSR 1.79.b.

Składniki kapitałów własnych:

•        Kapitał zakładowy wykazany jest w wysokości zgodnej ze statutem oraz wpisem do rejestru przedsiębiorców według wartości nominalnej.

•        Kapitał zapasowy tworzony jest zgodnie ze statutem z corocznych odpisów z zysku netto, dokonywanych dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego i przeznaczony jest na pokrycie strat bilansowych, jakie mogą wyniknąć w związku z działalnością Banku. Kapitał zapasowy może być także przeznaczony na inne cele, w szczególności na podwyższenie kapitału zakładowego.

•        Fundusz ogólnego ryzyka bankowego tworzony jest zgodnie z ustawą Prawo bankowe z odpisów z zysku netto i przeznaczony jest na niezidentyfikowane ryzyka działalności Banku.

•        Kapitały rezerwowe są tworzone z odpisów z zysku netto. Kapitały rezerwowe przeznaczone są na pokrycie mogących powstać strat bilansowych lub na nabycie akcji własnych w celu umorzenia.

•        Skumulowane inne dochody całkowite obejmują skutki wyceny aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite z uwzględnieniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe od tych aktywów, efektywną część zabezpieczenia przepływów pieniężnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń, jak również zyski i straty aktuarialne. Od powyższych pozycji w innych dochodach całkowitych rozpoznana jest wartość podatku odroczonego.

Informacje finansowe

•        Akcjonariat Banku

Według informacji posiadanych na 31 grudnia 2021 roku akcjonariat Banku jest następujący:

NAZWA PODMIOTU	liczba akcji	liczba głosów %	Wartość nominalna 1 akcji	Udział w kapitale podstawowym %
Na 31 grudnia 2021 roku
Skarb Państwa	367 918 980	29,43	1 zł	29,43
Nationale Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny1	103 500 000	8,28	1 zł	8,28
Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny1	90 810 319	7,26	1 zł	7,26
Pozostali akcjonariusze2	687 770 701	55,03	1 zł	55,03
Razem	1 250 000 000	100	---	100
Na 31 grudnia 2020
Skarb Państwa	367 918 980	29,43	1 zł	29,43
Nationale Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny1	107 198 023	8,58	1 zł	8,58
Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny1	93 610 319	7,49	1 zł	7,49
Pozostali akcjonariusze2	681 272 678	54,50	1 zł	54,50
Razem	1 250 000 000	100	---	100

 

1  Wyliczenia według stanów posiadania akcji na koniec danego okresu publikowanych przez PTE w informacjach półrocznych lub rocznych o strukturze aktywów funduszu i kursu z Biuletynu Statystycznego GPW.

2   W tym Bank Gospodarstwa Krajowego, który na dzień 31.12.2021 roku i na 31.12.2020 roku posiadał 24.487.297 akcji, co stanowi 1,96% udziału w liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu

Ze wszystkich akcji PKO Banku Polskiego SA wynikają te same prawa i obowiązki. Żadna z akcji nie jest uprzywilejowana (z 1 akcji wynika 1 głos), w szczególności w zakresie prawa głosu czy dywidendy. Statut PKO Banku Polskiego SA ogranicza prawa głosu przysługujące akcjonariuszom dysponującym powyżej 10% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu i zakazuje wykonywania więcej niż 10% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu przez takich akcjonariuszy. Powyższe ograniczenie nie dotyczy:

•               akcjonariuszy, którzy w dniu podjęcia uchwały Walnego Zgromadzenia wprowadzającej ograniczenie prawa głosu byli uprawnieni z akcji reprezentujących więcej niż 10% ogólnej liczby głosów w Banku (tj. Skarb Państwa i BGK),

•               akcjonariuszy, którzy są uprawnieni z akcji imiennych serii A (Skarb Państwa) oraz

•               akcjonariuszy działających wspólnie z akcjonariuszami, o których mowa w tiret drugim na podstawie porozumienia dotyczącego wspólnego wykonywania prawa głosu z akcji. Ponadto, ograniczenie praw głosu wygasa, kiedy udział Skarbu Państwa w kapitale zakładowym Banku spadnie poniżej 5%.

Zgodnie z § 6 ust. 2 Statutu PKO Banku Polskiego SA zamiana akcji imiennych serii A na akcje na okaziciela oraz przeniesienie tych akcji wymaga zgody wyrażonej w uchwale Rady Ministrów. Zamiana na akcje na okaziciela lub przeniesienie akcji imiennych serii A po uzyskaniu powyższej zgody powoduje wygaśnięcie ograniczeń przewidzianych w zdaniu poprzednim w stosunku do akcji będących przedmiotem zamiany na akcje na okaziciela lub przeniesienia, w zakresie w jakim zgoda została udzielona.

Zgodnie z treścią art. 13 ust.1 pkt 26 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 roku o zasadach zarządzania mieniem państwowym (poza ustawowo przewidzianymi wyjątkami) nie mogą być zbyte akcje PKO Banku Polskiego SA należące do Skarbu Państwa.  

Akcje Banku są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

•        Struktura kapitału akcyjnego PKO Banku Polskiego SA:

Seria	Rodzaj akcji	Ilość akcji	Wartość nominalna 1 akcji	Wartość serii według wartości nominalnej
Seria A	akcje zwykłe imienne	312 500 000	1 zł	312 500 000
Seria A	akcje zwykłe na okaziciela	197 500 000	1 zł	197 500 000
Seria B	akcje zwykłe na okaziciela	105 000 000	1 zł	105 000 000
Seria C	akcje zwykłe na okaziciela	385 000 000	1 zł	385 000 000
Seria D	akcje zwykłe na okaziciela	250 000 000	1 zł	250 000 000
Razem	- - -	1 250 000 000	- - -	1 250 000 000

W 2021 roku i w 2020 roku nie wystąpiły zmiany w wysokości kapitału zakładowego PKO Banku Polskiego SA. Wyemitowane akcje PKO Banku Polskiego SA nie są uprzywilejowane i są w pełni opłacone.

46.            Pokrycie straty za 2021 rok, podział niepodzielonego zysku z lat ubiegłych oraz Dywidendy 

•        Pokrycie straty za 2020 rok oraz podział niepodzielonego zysku z lat ubiegłych

7 czerwca 2021 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku podjęło uchwały o:

1)      pokryciu straty Banku za rok 2020 w wysokości 2 943 792 603,05 PLN z funduszu specjalnego utworzonego uchwałą Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku z dnia 23 kwietnia 2021 roku z przeznaczeniem na pokrycie szczególnych strat bilansowych, które powstaną w następstwie rozpoznania skutków finansowych ugód z konsumentami, którzy zawarli z Bankiem umowy kredytu lub pożyczki zabezpieczone hipotecznie indeksowane do walut obcych lub denominowane w walutach obcych;

2)      pozostawieniu niepodzielonego zysku PKO Banku Polskiego S.A. z lat poprzednich w kwocie 5 500 000 000 PLN, zyskiem niepodzielonym.

•        Zaliczenie zysku

W dniu 10 września 2021 roku Komisja Nadzoru Finansowego wydała zezwolenia na zaliczenie do kapitału podstawowego Tier I zysku netto Banku oraz zysku Grupy Kapitałowej Banku w ujęciu konsolidacji ostrożnościowej, osiągniętego za okres od 1 stycznia 2021 roku do 30 czerwca 2021 roku, pomniejszonego o wszelkie możliwe do przewidzenia obciążenia i dywidendy, zweryfikowanego przez podmiot odpowiedzialny za badanie sprawozdań finansowych Banku. Powyższa zgoda wpłynęła na wzrost wartości funduszy własnych kalkulowanych dla potrzeb adekwatności kapitałowej Grupy Kapitałowej o 1 975 milionów PLN oraz Banku o 2 073 milionów PLN.

•        Polityka dywidendowa

W marcu 2021 roku Rada Nadzorcza Banku przyjęła „Politykę dywidendową PKO Banku Polskiego S.A. i Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A.” (dalej „Polityka Dywidendowa”). Polityka Dywidendowa zakłada intencję stabilnego realizowania przez Bank w długim terminie wypłat dywidendy, z zachowaniem zasady ostrożnego zarządzania Bankiem i Grupą Kapitałową Banku zgodnie z wymogami przepisów prawa oraz stanowisk KNF w sprawie założeń polityki dywidendowej banków komercyjnych. Celem polityki dywidendowej jest optymalne kształtowanie struktury kapitałowej Banku i Grupy Kapitałowej Banku z uwzględnieniem zwrotu z kapitału i jego kosztu oraz potrzeb kapitałowych związanych z rozwojem, przy jednoczesnej konieczności zapewnienia odpowiedniego poziomu współczynników adekwatności kapitałowej. Według przyjętej Polityki dywidendowej dodatkowym narzędziem redystrybucji kapitałów jest skup akcji własnych w celu ich umorzenia, przy czym skup akcji może być realizowany w sytuacji, gdy wartość księgowa akcji jest wyższa niż ich aktualna cena rynkowa, po uzyskaniu wymaganej zgody KNF.

•        Zalecenia KNF w zakresie wypłaty dywidendy w 2021 roku

W pierwszej połowie 2021 roku KNF uznała za konieczne wstrzymanie wypłaty dywidendy przez banki komercyjne oraz niepodejmowanie innych działań, w szczególności pozostających poza zakresem ich bieżącej działalności biznesowej i operacyjnej, mogących skutkować obniżeniem bazy kapitałowej (bez uprzedniej konsultacji z organem nadzoru), co znalazło odzwierciedlenie w ogłoszonym stanowisku KNF z 16 grudnia 2020 roku oraz indywidualnym zaleceniu KNF dla Banku z 13 stycznia 2021 roku. Zarząd Banku oraz Rada Nadzorcza Banku podjęły uchwały, iż w granicach swoich kompetencji będą sprawowały nadzór nad realizacją powyższego zalecenia KNF.

24 czerwca 2021 roku KNF przyjęła stanowisko w sprawie polityki dywidendowej banków komercyjnych na II półrocze 2021 roku, które umożliwia wypłatę dywidendy z zysku za rok 2020 po spełnieniu warunków określonych w wyżej wymienionym stanowisku. KNF podtrzymała zalecenie niepodejmowania (bez uprzedniej konsultacji z organem nadzoru) innych działań, mogących skutkować obniżeniem bazy kapitałowej, w tym ewentualnych wypłat dywidend z niepodzielonego zysku z lat ubiegłych oraz wykupów akcji własnych. Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w pismach KNF z 30 czerwca 2021 oraz z 16 lipca 2021 roku.  

W grudniu 2021 roku KNF przyjęła stanowisko w sprawie polityki dywidendowej w 2022 roku instytucji nadzorowanych, które następnie zostało potwierdzone pismem z 25 stycznia 2022 roku. Wskazane w stanowiskach KNF kryteria wypłaty dywidendy dla banków komercyjnych są następujące:

1.       kwotę do wysokości 50% zysku za 2021 rok mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie poniższe kryteria:

•        nierealizujące programu naprawczego,

•        pozytywnie ocenione w ramach procesu badania i oceny nadzorczej (BION) - ocena końcowa BION nie gorsza niż 2,5,

•        wykazujące poziom dźwigni finansowej (LR) na poziomie wyższym niż 5%,

•        posiadające współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) nie niższy niż wymagane minimum: 4,5% +56%*wymóg P2R + wymóg połączonego bufora (z uwzględnieniem 3% bufora ryzyka systemowego),

•        posiadające współczynnik kapitału Tier 1 (T1) nie niższy niż wymagane minimum podwyższone o 1,5 p.p.: 6% +75%*wymóg P2R + wymóg połączonego bufora (z uwzględnieniem 3% bufora ryzyka systemowego),

•        posiadające łączny współczynnik kapitałowy (TCR) nie niższy niż wymagane minimum podwyższone o 1,5 p.p.: 8% + wymóg P2R + wymóg połączonego bufora (z uwzględnieniem 3% bufora ryzyka systemowego),

2.       kwotę do wysokości 75% zysku za 2021 rok mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie kryteria do wypłaty 50% z uwzględnieniem, w ramach kryteriów kapitałowych, wrażliwości banku na niekorzystny scenariusz makroekonomiczny,

3.       kwotę do wysokości 100% zysku za 2021 rok mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie kryteria do wypłaty 75% z uwzględnieniem, w ramach kryteriów kapitałowych, wrażliwości banku na specyficzny niekorzystny scenariusz makroekonomiczny dotyczący wzrostu stóp procentowych i jego wpływu na ryzyko kredytowe.

Kryteria określone w punktach 1-3 bank powinien spełniać zarówno na poziomie jednostkowym, jak i skonsolidowanym.

Zgodnie z pismem KNF, Bank otrzyma indywidualne zalecenie dotyczące zarówno możliwości wypłaty dywidendy, jak i innych działań mogących skutkować obniżeniem bazy kapitałowej, w tym poziom narzutu kapitałowego zalecanego w ramach filara II (P2G). Więcej informacji na ten temat jest w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. za 2021 rok sporządzonego łącznie ze sprawozdaniem Zarządu z działalności PKO Banku Polskiego S.A. w rozdziale 7 „Kapitały własne i miary adekwatności”.

Intencją Banku jest wypłata dywidendy w 2022 roku z zysku netto 2021 roku.

Zgodnie z art. 395 § 2 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych decyzja dotycząca podziału zysku pozostaje w kompetencjach Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku.

47.            Leasing

Zasady rachunkowości

Do umów leasingu lub umów zawierających leasing Bank kwalifikuje umowy, zgodnie z którymi:

•        uzyskuje prawo do używania zidentyfikowanego składnika aktywów, a prawo dostawcy do podstawienia alternatywnego składnika aktywów nie jest znaczące, oraz

•        posiada prawo do uzyskania zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych z użytkowania prawa przez cały okres użytkowania, oraz

•        posiada prawo do kierowania użytkowaniem zidentyfikowanego składnika aktywów przez cały okres użytkowania, gdy:

•        Bank posiada prawo do kierowania tym, w jaki sposób i w jakim celu wykorzystuje się składnik aktywów przez cały okres użytkowania, lub

•        podjęto wcześniej odpowiednie decyzje dotyczącego tego, w jaki sposób i w jakim celu wykorzystuje się składnik aktywów.

Bank stosuje wyłączenia i nie ujmuje aktywów z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązań w odniesieniu do:

•        leasingów krótkoterminowych, do których Bank zalicza umowy bez możliwości zakupu składnika aktywów, zawarte na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy od momentu rozpoczęcia umowy, w szczególności umowy zawarte na czas nieokreślony z krótkim (do 12 miesięcy) terminem wypowiedzenia, bez znaczących kar, przez które rozumie się w szczególności poniesione nakłady z tytułu inwestycji w obcym środku trwałym oraz koszty zmiany lokalizacji,

•        leasingów niskocennych (składnik aktywów ma wartość mniejszą niż 20 000 PLN, ustalaną w oparciu o wartość nowego składnika aktywów bez względu na wiek składnika aktywów objętego leasingiem), z wyłączeniem umów najmu powierzchni.

Zobowiązanie z tytułu leasingu Bank wycenia początkowo w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie.

Na wartość zobowiązania z tytułu leasingu wpływają:

•        stałe opłaty pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe,

•        zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem indeksu lub stawki obowiązujących na datę rozpoczęcia,

•        kwoty, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej,

•        cena wykonania opcji kupna, jeżeli istnieje prawdopodobieństwo powyżej 50%, że Bank skorzysta z opcji kupna,

•        kary pieniężne z tytułu wypowiedzenia umowy leasingu, jeżeli umowa leasingu przewiduje opcję wypowiedzenia przez Bank jako leasingobiorcę.

Bank do opłat leasingowych nie zalicza zmiennych opłaty uzależnionych od czynników zewnętrznych.

Po początkowym ujęciu Bank wycenia zobowiązania z tytułu leasingu w zamortyzowanym koszcie.

Aktualizację wyceny zobowiązania z tytułu leasingu Bank ujmuje jako korektę składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania. W przypadku gdy w wyniku aktualizacji wyceny wartość bilansowa składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania została zmniejszona do zera i ma miejsce dalsze zmniejszenie wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, pozostałą kwotę aktualizacji wyceny Bank ujmuje jako zysk lub stratę.

Składniki aktywów z tytułu prawa do użytkowania podlegają przez Bank początkowej wycenie według kosztu, który obejmuje:

•        kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu,

•        wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe,

•        wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez Bank.

Po początkowym ujęciu Bank wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania pomniejszając jego wartość początkową o odpisy amortyzacyjne (umorzenie metodą liniową) i odpis z tytułu utraty wartości oraz koryguje z tytułu aktualizacji wyceny zobowiązania z tytułu leasingu.

Bank do zdyskontowania przyszłych płatności leasingowych stosuje stopy dyskonta:

•        skalkulowane na bazie krzywych rentowności odzwierciedlających koszt finansowania w danej walucie,

•        pokrywające tenor najdłuższej umowy leasingowej podlegającej wycenie i odzwierciedlające – dla danej waluty – stałą rynkową stopę procentową oraz koszt finansowania (tenory umów leasingowych mieszczą się w przedziale od 1 roku do 99 lat),

•        odczytane z krzywej dla terminu zapadalności odpowiadającego połowie terminu zapadalności umowy leasingowej.

Wartość krańcowej stopy pożyczkowej dla umów leasingowych Bank aktualizuje w okresach kwartalnych.

Bank stosuje te same stopy dyskontowe do portfela umów leasingu samochodów oraz nieruchomości, w tym praw wieczystego użytkowania gruntów z uwzględnieniem wpływu zabezpieczenia umowy leasingowej na stosowaną stawkę dyskontową.

Opłaty leasingowe w odniesieniu do umów leasingu krótkoterminowego i niskocennego Bank ujmuje jako koszt metodą liniową w trakcie okresu leasingu. Różnice pomiędzy kwotami zapłaconymi i wynikającymi z liniowego rozliczenia kosztów ujmowane są jako czynne lub bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

informacje finansowe:

LEASINGOBIORCA - KWOTY DOTYCZĄCE LEASINGU UJĘTE W RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT	2021	2020
Koszty związane z krótkoterminowymi umowami leasingowymi	(6)	(5)
Koszty związane z umowami leasingowymi aktywów o niskiej wartości, które nie są umowami krótkoterminowymi, koszty z tytułu podatku od towarów i usług niepodlegającego odliczeniu oraz koszty opłat eksploatacyjnych	(81)	(77)
Razem	(87)	(82)

 

48.            Zobowiązania warunkowe oraz pozabilansowe zobowiązania otrzymane i udzielone

Zasady rachunkowości

W momencie początkowego ujęcia umowę gwarancji finansowej wycenia się w wartości godziwej. W kolejnych okresach, na dzień bilansowy gwarancje finansowe wyceniane są w kwocie wyższej z dwóch:

•        kwocie odpisu na oczekiwane straty kredytowe, lub

•        kwocie rozpoznanej w momencie początkowym prowizji, amortyzowanej w czasie zgodnie z MSSF 15.

Informacje finansowe

•           Programy papierów wartościowych objęte subemisją (maksymalne zobowiązanie Banku do objęcia papierów wartościowych)

Na 31 grudnia 2021 roku oraz na 31 grudnia 2020 roku nie zostały zawarte umowy objęte subemisją.

Zobowiązania umowne

WARTOŚĆ ZOBOWIĄZAŃ UMOWNYCH DOTYCZĄCYCH	31.12.2021	31.12.2020
wartości niematerialnych	15	24
rzeczowych aktywów trwałych	20	15
Razem	35	39

•           Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

UDZIELONE ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE I GWARANCYJNE 31.12.2021	FAZA 1		FAZA 2		FAZA 3		Razem	Rezerwy   według MSSF 9	Wartość netto
	Wartość nominalna	Rezerwa	Wartość nominalna	Rezerwa	Wartość nominalna	Rezerwa
Linie i limity kredytowe	59 496	(122)	8 572	(262)	98	(28)	68 166	(412)	67 754
na nieruchomości	5 073	(12)	131	(5)	4	(2)	5 208	(19)	5 189
gospodarcze	45 466	(95)	6 945	(187)	71	(20)	52 482	(302)	52 180
konsumpcyjne	8 957	(15)	1 496	(70)	23	(6)	10 476	(91)	10 385
Pozostałe	2 670	-	-	-	-	-	2 670	-	2 670
Razem udzielone zobowiązania finansowe, w tym:	62 166	(122)	8 572	(262)	98	(28)	70 836	(412)	70 424
zobowiązania nieodwołalne	23 910	(47)	4 401	(129)	56	(14)	28 367	(190)	28 177
POCI	-	-	-	-	14	(1)	14	(1)	13
gwarancje w obrocie krajowym i zagranicznym	9 645	(9)	1 838	(56)	469	(191)	11 952	(256)	11 696
dla podmiotów finansowych	4 201	-	-	-	-	-	4 201	-	4 201
dla podmiotów niefinansowych	5 418	(9)	1 838	(56)	469	(191)	7 725	(256)	7 469
dla podmiotów budżetowych	26	-	-	-	-	-	26	-	26
obligacje korporacyjne krajowe	2 000	-	-	-	-	-	2 000	-	2 000
dla podmiotów finansowych	2 000	-	-	-	-	-	2 000	-	2 000
obligacje komunalne krajowe (podmioty budżetowe)	408	-	-	-	-	-	408	-	408
akredytywy	1 172	-	65	(4)	1	-	1 238	(4)	1 234
dla podmiotów niefinansowych	1 172	-	65	(4)	1	-	1 238	(4)	1 234
gwarancja zapłaty dla podmiotów finansowych	80	-	-	-	-	-	80	-	80
Razem udzielone gwarancje i poręczenia, w tym:	13 305	(9)	1 903	(60)	470	(191)	15 678	(260)	15 418
zobowiązania nieodwołalne	6 681	(8)	1 834	(56)	469	(191)	8 984	(255)	8 729
gwarancje dobrego wykonania umowy	1 200	(2)	1 948	(38)	241	(163)	3 389	(203)	3 186
POCI	-	-	-	-	45	(2)	45	(2)	43
Razem udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne	75 471	(131)	10 475	(322)	568	(219)	86 514	(672)	85 842

 

UDZIELONE ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE I GWARANCYJNE 31.12.2020	FAZA 1		FAZA 2		FAZA 3		Razem	Rezerwy   według MSSF 9	Wartość netto
	Wartość nominalna	Rezerwa	Wartość nominalna	Rezerwa	Wartość nominalna	Rezerwa
Linie i limity kredytowe	58 227	(79)	6 590	(228)	118	(30)	64 935	(337)	64 598
na nieruchomości	4 166	(9)	147	(5)	3	(2)	4 316	(16)	4 300
gospodarcze	45 287	(56)	5 029	(186)	105	(25)	50 421	(267)	50 154
konsumpcyjne	8 774	(14)	1 414	(37)	10	(3)	10 198	(54)	10 144
Pozostałe	3 002	(29)	-	-	-	-	3 002	(29)	2 973
Razem udzielone zobowiązania finansowe, w tym:	61 229	(108)	6 590	(228)	118	(30)	67 937	(366)	67 571
zobowiązania nieodwołalne	30 121	(46)	2 883	(94)	42	(10)	33 046	(150)	32 896
POCI	-	-	-	-	20	-	20	-	20
gwarancje w obrocie krajowym i zagranicznym	8 592	(4)	1 635	(88)	336	(162)	10 563	(254)	10 309
dla podmiotów finansowych	3 297	-	-	-	-	-	3 297	-	3 297
dla podmiotów niefinansowych	5 247	(4)	1 635	(88)	336	(162)	7 218	(254)	6 964
dla podmiotów budżetowych	48	-	-	-	-	-	48	-	48
obligacje korporacyjne krajowe	2 000	-	-	-	-	-	2 000	-	2 000
dla podmiotów finansowych	2 000	-	-	-	-	-	2 000	-	2 000
obligacje komunalne krajowe (podmioty budżetowe)	166	-	-	-	-	-	166	-	166
akredytywy	1 427	(1)	77	(4)	13	(1)	1 517	(6)	1 511
dla podmiotów finansowych	201	-	-	-	-	-	201	-	201
dla podmiotów niefinansowych	1 226	(1)	77	(4)	13	(1)	1 316	(6)	1 310
gwarancja zapłaty dla podmiotów finansowych	83	-	-	-	-	-	83	-	83
Razem udzielone gwarancje i poręczenia, w tym:	12 268	(5)	1 712	(92)	349	(163)	14 329	(260)	14 069
zobowiązania nieodwołalne	8 668	(4)	1 635	(88)	336	(162)	10 639	(254)	10 385
gwarancje dobrego wykonania umowy	1 681	(1)	998	(54)	182	(135)	2 861	(190)	2 671
POCI	-	-	-	-	1	-	1	-	1
Razem udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne	73 497	(113)	8 302	(320)	467	(193)	82 266	(626)	81 640

 

•           zobowiązania udzielone w wartości nominalnej według terminów wymagalności

ZOBOWIĄZANIA UDZIELONE WEDŁUG TERMINÓW WYMAGALNOŚCI NA 31.12.2021	do 1 miesiąca łącznie	Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie	Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Razem
zobowiązania udzielone - finansowe	11 623	6 464	24 667	17 992	10 090	70 836
zobowiązania udzielone - gwarancje i poręczenia	463	1 855	3 343	6 308	3 709	15 678
Razem	12 086	8 319	28 010	24 300	13 799	86 514

 

ZOBOWIĄZANIA UDZIELONE WEDŁUG TERMINÓW WYMAGALNOŚCI NA 31.12.2020	do 1 miesiąca łącznie	Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie	Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Razem
zobowiązania udzielone - finansowe	10 669	5 835	17 622	25 437	8 374	67 937
zobowiązania udzielone - gwarancje i poręczenia	496	1 128	4 121	5 632	2 952	14 329
Razem	11 165	6 963	21 743	31 069	11 326	82 266

 

•           Pozabilansowe zobowiązania otrzymane

POZABILANSOWE ZOBOWIĄZANIA OTRZYMANE WEDŁUG WARTOŚCI NOMINALNEJ	31.12.2021	31.12.2020
Finansowe	107	147
Gwarancyjne	6 692	4 025
Razem	6 799	4 172

49.            Sprawy sporne

Na 31 grudnia 2021 roku łączna wartość przedmiotu sporu w postępowaniach sądowych (procesach) w toku, w których Bank jest pozwanym, wynosiła 4 302 miliony PLN (na 31 grudnia 2020 roku: 2 028 miliony PLN), a łączna wartość przedmiotu sporu w postępowaniach sądowych (procesach) w toku z powództwa Banku na 31 grudnia 2021 roku wynosiła 2 038 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku: 2 230 milionów PLN).

•        postępowania sądowe przeciwko bankowi dotyczące kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Na 31 grudnia 2021 roku przeciwko Bankowi toczyło się 12 349 postępowań sądowych (na 31 grudnia 2020 roku: 5 372) dotyczących kredytów hipotecznych udzielonych w ubiegłych latach w walucie obcej o łącznej wartości przedmiotu sporu 3 855 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku: 1 404 miliony PLN), w tym jedno postępowanie grupowe, w którym liczba umów kredytowych wynosi 72. Przedmiotem wystąpień klientów Banku są przede wszystkim roszczenia o stwierdzenie nieważności całości lub części umowy lub o zapłatę z tytułu zwrotu rzekomo nienależnego świadczenia w związku z abuzywnym charakterem klauzul walutowych. Żadna z klauzul stosowanych przez Bank w umowach nie została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych. Na liczbę pozwów wnoszonych przez klientów przeciwko Bankowi istotny wpływ ma intensywna kampania reklamowa kancelarii prawnych, która zachęca kredytobiorców do zlecania im - za wynagrodzeniem - usług prowadzenia spraw przeciwko bankom.

Bank monitoruje na bieżąco stan orzecznictwa sądowego w sprawach kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty obcej pod kątem kształtowania się i ewentualnych zmian linii orzeczniczych.

Do 31 grudnia 2021 roku w sprawach przeciwko Bankowi sądy wydały 207 prawomocnych orzeczeń (w tym 165 orzeczeń po 3 października 2019 roku). 67 z tych orzeczeń (w tym w 29 orzeczeń wydanych po 3 października 2019 roku) jest dla Banku korzystnych. Bank wnosi skargi kasacyjne do Sądu Najwyższego od prawomocnych orzeczeń niekorzystnych dla Banku.

29 stycznia 2021 roku, w związku z rozbieżnościami w wykładni przepisów prawa w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych i aby zapewnić jednolitość orzecznictwa, Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego, przedstawiła wniosek o rozstrzygnięcie przez skład całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego następujących zagadnień prawnych dotyczących tematyki kredytów denominowanych i indeksowanych w walutach obcych (podstawa prawna art. 83 § 1 ustawy z 8 grudnia 2017 roku o Sądzie Najwyższym):

1.         Czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów?

W razie odpowiedzi przeczącej na powyższe pytanie:

2.         Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego do  takiej waluty umowa może wiązać strony w pozostałym zakresie?

3.         Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu denominowanego w walucie obcej umowa ta może wiązać strony w pozostałym zakresie?

Niezależnie od treści odpowiedzi na pytania 1-3:

4.         Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej, w wykonaniu której bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron, czy też powstaje jedynie jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łączne świadczenie miało wyższą wysokość?

5.         Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej z powodu niedozwolonego charakteru niektórych jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się od chwili ich wypłaty?

6.         Czy, jeżeli w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej którejkolwiek ze stron przysługuje roszczenie o zwrot świadczenia spełnionego w wykonaniu takiej umowy, strona ta może również żądać wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych przez drugą stronę?

Posiedzenie pełnego składu Izby Cywilnej dla rozpoznania ww. wniosku odbyło się 11 maja 2021 roku. Sąd Najwyższy zdecydował o pozyskaniu przed wydaniem uchwały opinii 5 instytucji publicznych. Opinie te zostały sporządzone i przesłane do Sądu Najwyższego. W dniu 2 września 2021 roku Sąd Najwyższy zdecydował o zwróceniu się do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi, które dotyczą regulacji ustrojowych sądownictwa i nie dotykają bezpośrednio zagadnienia kredytów walutowych.

W 2021 roku zapadły dwie istotne z punktu widzenia roszczeń kredytobiorców frankowych uchwały Sądu Najwyższego oraz orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 7 maja 2021 roku Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów Izby Cywilnej podjął uchwałę w sprawie III CZP 6/21 o treści:

1)         Niedozwolone postanowienie umowne (art. 3851 § 1 k.c.) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

2)         Jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.

Uchwale nadano moc zasady prawnej, co oznacza, że zwykły skład Sądu Najwyższego nie może odstąpić od interpretacji przedstawionej we wcześniejszej uchwale, która posiada moc zasady prawnej. Jeżeli jakikolwiek skład Sądu Najwyższego zamierza odstąpić od zasady prawnej, musi przedstawić powstałe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia pełnemu składowi Izby. Uzasadniając ww. uchwałę Sąd Najwyższy przychylił się do wcześniej wyrażanego w orzecznictwie (uchwała III CZP 11/20 z 16 lutego 2021 roku) poglądu, zgodnie z którym bieg terminu przedawnienia roszczeń wynikających z nieważnej, na skutek usunięcia postanowień abuzywnych, umowy kredytu rozpoczyna się dopiero po  wyrażeniu przez konsumenta świadomej woli niezwiązania go postanowieniami abuzywnymi. Sąd Najwyższy uznał, że skoro konsument jest uprawniony, aby sanować wadliwą (abuzywną) klauzulę umowną i wyrazić wolę bycia nią związanym, to do czasu podjęcia tej decyzji kredytodawca pozostaje w niepewności co do obowiązywania umowy, a sama umowa znajduje się w stanie bezskuteczności zawieszonej. Dopiero wraz z ustaniem tego stanu, co następuje co do zasady na skutek oświadczenia kredytobiorcy, mogą powstać roszczenia kredytodawcy i tym samym rozpocznie się bieg ich przedawnienia.

Mając na uwadze treść uchwały Sądu Najwyższego III CZP 6/21 oraz zapadające na jej tle niejednolite orzeczenia sądów powszechnych, Bank skierował pozwy przeciwko klientom, których umowy zostały prawomocnie unieważnione, albo których pozwy zostały Bankowi doręczone przed 31 grudnia 2018 roku, o zwrot wypłaconego kapitału oraz kosztu korzystania z kapitału.

•      DZIAŁANIA BANKU PODEJMOWANE W ZWIĄZKU Z PROPOZYCJĄ PRZEWODNICZĄCEGO KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO ORAZ OCZEKIWANYM POSIEDZENIEM SĄDU NAJWYŻSZEGO W ZAKRESIE KREDYTÓW UDZIELANYCH W WALUTACH OBCYCH. 

W grudniu 2020 roku Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego (dalej: Przewodniczący KNF) przedstawił propozycję, która zmierza do systemowego rozwiązania problemu kredytów mieszkaniowych we frankach szwajcarskich. Rozwiązanie to zakłada, że banki dobrowolnie zaoferują klientom możliwość zawierania ugód, na mocy których klienci rozliczaliby się z bankiem tak, jak gdyby ich kredyty od początku były kredytami złotowymi oprocentowanymi według stawki referencyjnej WIBOR powiększonej o stosowaną historycznie dla takich kredytów marżę.

Bank przeanalizował korzyści i ryzyka związane z możliwymi wariantami postępowania w sprawie walutowych kredytów mieszkaniowych. W ocenie Banku osiągnięcie kompromisu i zawarcie ugody jest zarówno dla Banku, jak i dla jego klientów, korzystniejsze niż angażowanie się w długotrwałe procesy sądowe z  niepewnym rozstrzygnięciem.

23 kwietnia 2021 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy zaakceptowało możliwość oferowania Klientom ugód. Następnie, uchwałą z dnia 27 maja 2021 roku Rada Nadzorcza zaakceptowała warunki oferowania ugód na zasadach zaproponowanych przez Przewodniczącego KNF. Proces ugodowego kończenia sporów dotyczących ważności umów kredytów mieszkaniowych został uruchomiony 4 października 2021 roku. Ugody są proponowane w  toku postępowań mediacyjnych prowadzonych przez Centrum Mediacji przy Sądzie Polubownym przy KNF, w toku postępowań sądowych i postępowań wywołanych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej. Według stanu na 31 grudnia 2021 roku zawarto 5 673 ugody w postępowaniu mediacyjnym oraz 133 ugody w toku postępowań sądowych.

•        Postępowania prowadzone przed Prezesem urzędu ochrony konkurencji i konsumentów (UOKiK)

Przed Prezesem UOKiK prowadzone są dwa postępowania wszczęte z urzędu przez Prezesa UOKiK:

•        Postępowanie wszczęte z urzędu 26 lipca 2017 roku w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Zarzucane Bankowi naruszenie polega na pobieraniu od konsumentów wyższych rat kredytów oraz  pożyczek denominowanych do walut obcych niż wynikające z informacji o ryzyku kursowym przedstawianych konsumentom przed zawarciem umów oraz przerzuceniu na konsumenta możliwego ryzyka walutowego. Bank ustosunkował się do zarzutów w piśmie z 23 września 2017 roku. Pismem z 14 marca 2019 roku Prezes UOKiK wezwał Bank do udzielenia odpowiedzi na 16 szczegółowych pytań w celu ustalenia okoliczności niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy, na które Bank udzielił odpowiedzi pismem z 10 maja 2019 roku. Pismem z dnia 9 czerwca 2021 r. Prezes UOKiK poinformował o przedłużeniu terminu zakończenia postępowania do 30 września 2021 roku, a następnie postanowieniem z 18 listopada 2021 roku Prezes UOKiK wezwał Bank do przedstawienia dalszych informacji, przedłużając termin zakończenia postępowania do 31 grudnia 2021 roku. Wezwanie Prezesa UOKiK zostało wykonane 6 grudnia 2021 roku. Na 31 grudnia 2021 roku Bank nie utworzył rezerwy na to postępowanie.

•        Postępowanie wszczęte z urzędu 12 marca 2019 roku o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Postępowanie dotyczy klauzul modyfikacyjnych wskazujących okoliczności, w których Bank jest uprawniony do zmiany warunków umownych, w tym wysokości opłat i prowizji. W ocenie Prezesa UOKiK stosowane przez Bank klauzule modyfikacyjne umożliwiają Bankowi jednostronną, nieograniczoną i dowolną możliwość zmiany sposobu wykonania umowy. W konsekwencji Prezes UOKiK stoi na stanowisku, że klauzule stosowane przez Bank kształtują prawa i obowiązki konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają ich interesy, co uzasadnia stwierdzenie ich abuzywności. Pismem z 31 maja 2019 roku Bank ustosunkował się do zarzutów Prezesa UOKiK. Pismem z 30 grudnia 2021 roku Prezes UOKiK przedłużył termin zakończenia postępowania do 31 marca 2022 roku. Na 31 grudnia 2021 roku Bank nie utworzył rezerwy na to postępowanie

•        Postępowanie prowadzone przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów dotyczące klauzul spreadowych

Postępowanie zostało zainicjowane odwołaniem Banku (złożonym w dniu 13 listopada 2020 roku) od decyzji Prezesa UOKiK z dnia 16 października 2020 roku. Przedmiotową decyzją Prezes UOKiK uznał postanowienia wzorca umowy „Aneks do umowy kredytu mieszkaniowego/pożyczki hipotecznej” w części „Załącznik do aneksu Zasady ustalania spreadu walutowego w PKO BP S.A.” za postanowienia niedozwolone i zakazał ich wykorzystywania. Dodatkowo Prezes UOKiK nakazał poinformować wszystkich konsumentów będących stronami ocenianych aneksów o uznaniu ich za  niedozwolone i skutkach z tego wynikających, najpóźniej w terminie dziewięciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji oraz nakazał złożyć oświadczenie, o treści wskazanej w decyzji, w terminie najpóźniej 1 miesiąca od uprawomocnienia się decyzji, utrzymywanego na stronie internetowej przez okres 4 miesięcy. Ponadto Prezes UOKiK nałożył na Bank karę w wysokości 41 milionów PLN, płatną na rzecz Funduszu Edukacji Finansowej.

W odwołaniu od wskazanej decyzji Bank wniósł o jej zmianę poprzez uznanie, że nie doszło do naruszenia zakazu stosowania niedozwolonych klauzul umownych, względnie poprzez umorzenie postępowania. Wniesiono również o uchylenie decyzji lub jej zmianę poprzez odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub jej znaczące obniżenie. W odwołaniu podniesiono szereg zarzutów materialnych i procesowych. Zasadnicze argumenty Banku sprowadzają się do zwrócenia uwagi, że decyzja Prezesa UOKiK stanowi przejaw niezgodnej z prawem i pozbawionej podstaw ingerencji w politykę cenową Banku, wskazania na brak merytorycznych podstaw do ingerencji Prezesa UOKiK, to jest brak podstaw do uznania, iż Bank stosował niedozwolone postanowienia umowne oraz wskazania, że nałożona na Bank kara jest rażąco wysoka. W odpowiedzi na odwołanie Prezes UOKiK podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Aktualnie Bank oczekuje na wyznaczenie terminu rozprawy.

•        Postępowanie dotyczące stosowania praktyk ograniczających konkurencję na rynku płatności za pomocą kart płatniczych w Polsce

Bank jest stroną postępowania wszczętego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) postanowieniem z 23 kwietnia 2001 roku na wniosek Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji – Związek Pracodawców przeciwko operatorom systemu płatniczego Visa, Europay oraz bankom – emitentom kart Visa oraz Europay/Eurocard/Mastercard.

Postępowanie dotyczy praktyk ograniczających konkurencję na rynku płatności za pomocą kart płatniczych w Polsce, mających polegać na wspólnym ustalaniu opłaty „interchange” za transakcje dokonane kartami systemu Visa oraz Europay/Eurocard/Mastercard, a także ograniczaniu dostępu do rynku podmiotom zewnętrznym. 29 grudnia 2006 roku UOKiK uznał praktyki polegające na wspólnym ustalaniu opłaty „interchange” za ograniczające konkurencję oraz nakazał ich zaniechania, jednocześnie nakładając m.in. na Bank karę pieniężną w kwocie 16,6 miliona PLN. Bank odwołał się od wyżej wymienionej decyzji Prezesa UOKiK do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK). Wyrokiem z 21 listopada 2013 roku SOKiK zmniejszył karę wymierzoną Bankowi do kwoty 10,4 miliona PLN. Strony postępowania wniosły apelacje. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 6 października 2015 roku przywrócił pierwotną wysokość nałożonych kar pieniężnych określonych w decyzji UOKiK, tj. karę w kwocie 16,6 miliona PLN (kara nałożona na PKO Bank Polski S.A.) i karę w kwocie 4,8 miliona PLN (kara nałożona na Nordea Bank Polska SA. której PKO Bank Polski S.A. jest następcą prawnym w drodze połączenia w trybie art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych). Kara została zapłacona przez Bank w październiku 2015 roku. Na skutek wniesionej przez Bank skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy wyrokiem z 25 października 2017 roku uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Kara zapłacona przez Bank została zwrócona Bankowi 21 marca 2018 roku. 23 listopada 2020 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał wyrok, w którym uchylił do ponownego rozpoznania wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 21 listopada 2013 roku. Na 31 grudnia 2021 roku Bank ujął rezerwę na  to  postępowanie w wysokości 21 milionów PLN.

•        Roszczenia odszkodowawcze związane z opłatą interchange

Bankowi doręczono osiem wezwań do wzięcia udziału w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanej w sprawach dotyczących opłaty interchange. Po stronie pozwanej występują inne banki. Roszczenia wobec pozwanych banków opiewają na łączną kwotę 903 milionów PLN i dochodzone są tytułem odszkodowania za różnice w wysokości opłat interchange wynikających z zastosowania praktyk ograniczających konkurencję. Ponieważ postępowania te nie toczą się przeciwko Bankowi, ich wartość nie została uwzględniona w łącznej wartości przedmiotu sporu spraw przeciwko Bankowi.

Konsekwencją uznania przez sądy roszczeń za zasadne może być wystąpienie przez pozwanych w odrębnym procesie z roszczeniami regresowymi m.in. przeciwko innym bankom, w tym PKO Bankowi Polskiemu S.A. Na 31 grudnia 2021 roku Bank wstąpił do siedmiu postępowań w charakterze interwenienta ubocznego. W dwóch z tych postępowań zapadły korzystne dla banków nieprawomocne wyroki oddalające roszczenia powodów.

•        Roszczenia reprywatyzacyjne w stosunku do nieruchomości użytkowanych przez Bank

Na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego prowadzone są dwa postępowania, których przedmiotem są roszczenia reprywatyzacyjne. W jednym postępowaniu zakończonym prawomocnym wyrokiem korzystnym dla Banku, strona przeciwna wniosła skargę kasacyjną, a Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w części i przekazał tę sprawę temu sądowi do ponownego rozpoznania; drugie postępowanie, którego przedmiotem jest stwierdzenie nieważności decyzji odmawiającej wnioskodawcy przyznania prawa własności czasowej do nieruchomości Banku, toczy się na etapie skargi strony przeciwnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zarząd PKO Banku Polskiego S.A. uważa, że prawdopodobieństwo zaistnienia poważnych roszczeń wobec Banku z tytułu powyższych postępowań jest niewielkie.

50.            Informacje uzupełniające do sprawozdania z przepływów pieniężnych

•           Środki pieniężne oraz ekwiwalenty środków pieniężnych

Na środki pieniężne oraz ekwiwalenty środków pieniężnych składają się gotówka w kasie oraz środki pieniężne na rachunku nostro i lokata w Narodowym Banku Polskim, a także należności od banków w rachunku bieżącym oraz inne środki pieniężne o terminie wymagalności do 3 miesięcy licząc od daty nabycia.

ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY	2021	2020
Gotówka, rachunek bieżący w Banku Centralnym	11 421	7 397
Bieżące należności od banków	7 683	1 700
Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania, w tym	25	29
- kredyty i pożyczki udzielone klientom	25	29
Razem	19 129	9 126

 

•           Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania

Środki pieniężne w kwocie 25 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku 29 milionów PLN) stanowiące zabezpieczenia wykonywanych przez Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego (Biuro Maklerskie PKO BP) operacji papierami wartościowymi są zdeponowane w KDPW_CCP w ramach Funduszu Gwarantowania Rozliczeń Transakcji Giełdowych. Każdy uczestnik bezpośredni, który posiada status uczestnika rozliczającego zobowiązany jest do dokonania wpłaty do funduszu rozliczeniowego gwarantującego rozliczanie transakcji giełdowych objętych tym funduszem. Wysokość wpłat uzależniona jest od wartości obrotu danego uczestnika i jest codziennie aktualizowana przez KDPW_CCP.

•           Przepływy pieniężne z tytułu odsetek i dywidend otrzymanych i wypłaconych

PRZYCHODY Z TYTUŁU ODSETEK OTRZYMANE OD:	2021	2020
kredytów i innych należności od banków	70	138
pochodnych instrumentów zabezpieczających	419	670
dłużnych papierów wartościowych:	2 222	1 839
kredytów i pożyczek udzielonych klientom	5 869	6 616
Razem	8 580	9 263

 

KOSZTY Z TYTUŁU ODSETEK - ZAPŁACONE:	2021	2020
zobowiązań wobec banków	(22)	(18)
zobowiązań wobec klientów	(208)	(930)
kredytów i pożyczek otrzymanych	(193)	(209)
Leasingu	(8)	(15)
dłużnych papierów wartościowych	(293)	(38)
emisji papierów wartościowych	(26)	(29)
zobowiązań podporządkowanych	(48)	(90)
Razem	(798)	(1 329)

 

PRZYCHODY Z TYTUŁU DYWIDEND - OTRZYMANE	2021	2020
od jednostek zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć	533	295
instrumentów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	11	15
Razem	544	310

Powyższe kwoty odsetek otrzymanych nie uwzględniają wartości prowizji rozliczanych w czasie z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej, ujmowanych jako przychody odsetkowe.  

•           Przepływy z działalności operacyjnej – inne korekty

INNE KOREKTY	2021	2020
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych	(4 964)	276
Zyski i straty aktuarialne	9	(6)
Wycena dotycząca udziałów w jednostkach podporządkowanych i inne zmiany	(5)	29
Likwidacja rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych	(156)	19
Inne	(34)	(20)
Razem	(5 150)	298

•           Objaśnienie przyczyn różnic pomiędzy zmianami stanu pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej oraz zmianami stanu tych pozycji wykazywanymi w działalności operacyjnej sprawozdania z przepływów pieniężnych

(ZYSK) STRATA Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ	2021	2020
Zyski ze sprzedaży i likwidacji rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych oraz aktywów do zbycia	(29)	(17)
Straty na sprzedaży i likwidacji rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych oraz aktywów do zbycia	3	2
Razem	(26)	(15)

 

ODSETKI I DYWIDENDY	2021	2020
Wykazywane w działalności inwestycyjnej:	(2 744)	(2 120)
dywidendy otrzymane od jednostek zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć	(533)	(295)
dywidendy otrzymane od papierów wartościowych nieprzeznaczonych do obrotu wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	(11)	(15)
odsetki otrzymane od papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	(1 238)	(1 331)
odsetki otrzymane od papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu	(962)	(479)
Wykazywane w działalności finansowej:	267	328
odsetki zapłacone z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych	26	29
odsetki zapłacone od zobowiązań podporządkowanych	48	90
odsetki zapłacone od kredytów i pożyczek otrzymanych	193	209
Razem	(2 477)	(1 792)

 

ZMIANA STANU NALEŻNOŚCI OD BANKÓW	2021	2020
Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych	(8 992)	2 649
Zmiany odpisów na oczekiwane straty kredytowe	(8)	(3)
Wyłączenie zmiany stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów	5 982	(1 678)
Razem	(3 018)	968

 

ZMIANA STANU PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH	2021	2020
Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych	(10 865)	(43 551)
Zmiany odpisów na oczekiwane straty kredytowe	(57)	(31)
Wartość godziwa aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	(3 811)	1 097
Ujęcie nabycia / zbycia papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite w działalności inwestycyjnej	(10 092)	6 766
Ujęcie nabycia / zbycia papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu w działalności inwestycyjnej	23 872	33 355
Inne wpływy z działalności inwestycyjnej	(138)
Razem	(1 091)	(2 364)

 

ZMIANA STANU KREDYTÓW I POŻYCZEK UDZIELONYCH KLIENTOM	2021	2020
Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych	(12 613)	7 804
Zmiany odpisów na oczekiwane straty kredytowe	219	(1 352)
Wyłączenie zmiany stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów	(4)	17
Razem	(12 398)	6 469

 

ZMIANA STANU AKTYWÓW TRWAŁYCH PRZEZNACZONYCH DO SPRZEDAŻY	2021	2020
Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych	106	(115)
Zmiany odpisów na aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży	2	(2)
Razem	108	(117)

 

ZMIANA STANU INNYCH AKTYWÓW	2021	2020
Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych	(54)	41
Zmiany odpisów  na inne aktywa	(98)	(91)
Razem	(152)	(50)

 

ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ  Z TYTUŁU OTRZYMANYCH KREDYTÓW I POŻYCZEK	2021	2020
Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych	236	(120)
Ujęcie zaciągnięcia /spłaty kredytów i pożyczek długoterminowych w działalności finansowej, w tym odsetek	69	131
Razem	305	11

 

ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ Z TYTUŁU EMISJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH	2021	2020
Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych	(4 020)	(749)
Ujęcie zaciągnięcia /spłaty zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych w działalności finansowej	4 038	1 129
Razem	18	380

 

ZMIANA STANU SKUMULOWANYCH ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE ORAZ ODPISÓW Z TYTUŁU UTRATY WARTOŚCI AKTYWÓW NIEFINANSOWYCH I INNYCH	2021	2020
Zmiana skumulowanych odpisów i rezerw na oczekiwane straty kredytowe	(110)	1 798
na należności od banków	8	3
na kredyty i pożyczki udzielone klientom	(219)	1 352
na papiery wartościowe	57	31
na inne aktywa finansowe	(2)	54
rezerw na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje	46	358
Zmiana skumulowanych odpisów z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych i innych rezerw	202	755
na aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży	(2)	2
na rzeczowe aktywa trwałe	(2)	51
na wartości niematerialne	3	108
na inwestycje w jednostki podporządkowane	-	101
na inne aktywa niefinansowe	100	37
pozostałych rezerwy	103	456
Razem	92	2 553

 

ZMIANA STANU POZOSTAŁYCH ZOBOWIĄZAŃ	2021	2020
Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych	626	(53)
Ujęcie płatności z tytułu leasingu w działalności finansowej	213	216
Razem	839	163

 

ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ TYTUŁU LEASINGU	2021	2020
Bilans otwarcia	1 023	819
Zmiany ujęte w działalności operacyjnej:	94	420
- nowe umowy	32	289
- modyfikacje	56	97
- odsetki	8	15
- różnice kursowe	(2)	19
Ujęcie płatności z tytułu leasingu w działalności finansowej	(213)	(216)
Bilans zamknięcia	904	1 023

•           Uzgodnienie pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej z działalnością finansową sprawozdania z przepływów pieniężnych

2021	Wartość na początek okresu	Ujęte w działalności finansowej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych		Ujęte w działalności operacyjnej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych	Wartość na koniec okresu
		Zaciągnięcie	Spłata	Inne zmiany
Otrzymane kredyty i pożyczki	4 906	-	(69)	305	5 142
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych	4 020	-	(4 038)	18	-
Zobowiązania podporządkowane -obligacje podporządkowane	2 716	-	-	-	2 716
Płatności zobowiązań z tytułu leasingu	1 023	-	(213)	94	904
	x	x	x	x	x
Razem	12 665	-	(4 320)	417	8 762

 

2020	Wartość na początek okresu	Ujęte w działalności finansowej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych		Ujęte w działalności operacyjnej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych	Wartość na koniec okresu
		Zaciągnięcie	Spłata	Inne zmiany
Otrzymane kredyty i pożyczki	5 026	-	(131)	11	4 906
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych	4 769	-	(1 129)	380	4 020
Zobowiązania podporządkowane -obligacje podporządkowane	2 730	-	-	(14)	2 716
Płatności zobowiązań z tytułu leasingu	819	-	(216)	420	1 023
	x	x	x	x	x
Razem	13 344	-	(1 476)	797	12 665

51.            Transakcje ze Skarbem Państwa i jednostkami powiązanymi

•        Transakcje ze Skarbem Państwa

Skarb Państwa posiada 29,43% udziału w kapitale zakładowym Banku.

Na mocy ustawy z 30 listopada 1995 roku o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw, PKO Bank Polski SA otrzymuje środki z budżetu państwa tytułem wykupu odsetek od kredytów mieszkaniowych.

TRANSAKCJE ZE SKARBEM PAŃSTWA	2021	2020
Przychody memoriałowe	73	78
Przychody otrzymane kasowo	19	64
Przychody z tytułu przejściowego wykupu przez budżet państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych „starego” portfela	54	14

Od 1 stycznia 2018 roku w oparciu o przepisy ustawy z 30 listopada 1995 roku o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych, kredytobiorcy nabyli prawo do umorzenia w ciężar budżetu państwa pozostałego zadłużenia, co skutkować będzie sukcesywnym (do 2026 roku) całkowitym rozliczaniem zadłużenia z tytułu kredytów mieszkaniowych tzw. „starego” portfela. Bank prowadzi rozliczenia związane z wykupem odsetek od kredytów mieszkaniowych przez Budżet Państwa i z tego tytułu w 2021 roku i w 2020 roku Bank otrzymał prowizję z tego tytułu poniżej 1 miliona PLN.

Od 1 stycznia 1996 roku Bank jest generalnym dystrybutorem znaków wartościowych, z którego tytułu otrzymuje prowizje od Budżetu Państwa – w 2021 roku i w 2020 roku Bank otrzymał prowizję z tego tytułu poniżej 1 miliona PLN.

Biuro Maklerskie PKO BP pełni funkcję agenta emisji skarbowych obligacji detalicznych na podstawie umowy zawartej 11 lutego 2003 roku z Ministrem Finansów. Biuro Maklerskie PKO BP na podstawie tej umowy otrzymuje wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji agenta emisji - w 2021 roku wynosiło ono 144 miliony PLN, a w 2020 roku wynosiło 128 milionów PLN.

•        Istotne transakcje z jednostkami powiązanymi ze Skarbem Państwa

Poniżej zaprezentowano zaangażowanie Banku oraz wartość zobowiązań Banku w stosunku do 10 jednostek powiązanych ze Skarbem Państwa o największym zaangażowaniu łącznym.

ISTOTNE TRANSAKCJE Z JEDNOSTKAMI POWIĄZANYMI ZE SKARBEM PAŃSTWA	ZAANGAŻOWANIE BILANSOWE, W TYM Z TYTUŁU KREDYTÓW I  INSTRUMENTÓW DŁUŻNYCH		ZAANGAŻOWANIE POZABILANSOWE		ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU DEPOZYTÓW
	31.12.2021	31.12.2020	31.12.2021	31.12.2020	31.12.2021	31.12.2020
kontrahent 1	-	-	2 453	2 453	2 870	793
kontrahent 2	16 337	16 845	30	30	1 068	737
kontrahent 3	3 392	644	4 438	950	71	46
kontrahent 4	697	623	1 976	1 693	54	63
kontrahent 5	277	1 617	2 111	714	86	48
kontrahent 6	575	46	1 410	1 191	-	114
kontrahent 7	247	465	1 598	2 036	453	98
kontrahent 8	887	129	662	2 046	145	41
kontrahent 9	717	999	820	1 156	874	11
kontrahent 10	95	313	813	706	-	-

 

	2021	2020
Przychody z tytułu odsetek i prowizji	119	206
Koszty z tytułu odsetek i prowizji	(7)	(16)

 

Odpowiednio na 31 grudnia 2021 roku oraz na 31 grudnia 2020 roku na powyższe należności nie zostały utworzone odpisy na oczekiwane straty kredytowe metodą zindywidualizowaną.

Wszystkie transakcje z jednostkami powiązanymi ze Skarbem Państwa zdaniem Banku zawierane są na warunkach rynkowych.

•        Transakcje z jednostkami powiązanymi kapitałowo

Transakcje Banku jako jednostki dominującej z jednostkami zależnymi, stowarzyszonymi i wspólnymi przedsięwzięciami zostały przedstawione w tabeli poniżej. Wszystkie opisane poniżej transakcje zostały zawarte na warunkach nieodbiegających od warunków rynkowych. Terminy spłat transakcji mieszczą się w przedziale od jednego miesiąca do siedemnastu lat.

31.12.2021 Nazwa spółki	Należności	w tym kredyty	Zobowiązania	Udzielone zobowiązania pozabilansowe
KREDOBANK SA i jego spółka zależna	19	-	29	325
Merkury - fiz an i jego spółki zależne	-	-	-	-
NEPTUN - fizan i jego spółki zależne	130	130	31	-
PKO Bank Hipoteczny SA	6 597	6 545	842	4 665
PKO BP BANKOWY PTE SA	-	-	10	-
PKO BP Finat sp. z o.o.	-	-	36	10
PKO Finance AB	802	-	4 637	-
PKO Leasing SA i jego spółki zależne	19 018	19 018	212	4 940
PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA	-	-	194	-
PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA	-	-	40	-
PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA i jego spółka zależna	-	-	342	-
Razem	26 566	25 693	6 373	9 940
Za okres zakończony 31.12.2021 Nazwa spółki	Przychody ogółem	w tym z tytułu odsetek i prowizji	Koszty ogółem	w tym z tytułu odsetek i prowizji
KREDOBANK SA i jego spółka zależna	3	3	-	-
Merkury - fiz an i jego spółki zależne	2	2	-	-
NEPTUN - fizan i jego spółki zależne	2	2	-	-
PKO Bank Hipoteczny SA	99	79	5	5
PKO BP BANKOWY PTE SA	1	1	-	-
PKO BP Finat sp. z o.o.	30	-	7	-
PKO Finance AB	35	35	190	190
PKO Leasing SA i jego spółki zależne	477	193	-	-
PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA	207	6	-	-
PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA	76	76	-	-
PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA i jego spółka zależna	97	44	8	8
Razem	1 029	441	210	233

 

31.12.2020 Nazwa spółki	Należności	w tym kredyty	Zobowiązania	Udzielone zobowiązania pozabilansowe
KREDOBANK SA i jego spółka zależna	11	-	19	296
Merkury - fiz an i jego spółki zależne	-	-	25	-
NEPTUN - fizan i jego spółki zależne	156	156	34	-
PKO Bank Hipoteczny SA	3 439	3 215	1 155	7 078
PKO BP BANKOWY PTE SA	-	-	13	-
PKO BP Finat sp. z o.o.	-	-	9	10
PKO Finance AB	742	-	4 343	-
PKO Leasing SA i jego spółki zależne	16 753	16 753	16	5 708
PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA	21	-	164	-
PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA	-	-	14	-
PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA i jego spółka zależna	-	-	494	-
Razem	21 122	20 124	6 286	13 092
za okres zakończony 31.12.2020 Nazwa spółki	Przychody ogółem	w tym z tytułu odsetek i prowizji	Koszty ogółem	w tym z tytułu odsetek i prowizji
KREDOBANK SA i jego spółka zależna	1	1	-	-
Merkury - fiz an i jego spółki zależne	-	-	-	-
NEPTUN - fizan i jego spółki zależne	2	2	-	-
PKO Bank Hipoteczny SA	234	207	5	4
PKO BP BANKOWY PTE SA	9	1	-	-
PKO BP Finat sp. z o.o.	45	-	6	-
PKO Finance AB	24	24	192	192
PKO Leasing SA i jego spółki zależne	236	233	-	-
PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA	236	6	1	1
PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA	55	54	-	-
PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA i jego spółka zależna	36	36	10	10
Razem	878	564	214	207

 

31.12.2021 Nazwa spółki	Należności	w tym kredyty	Zobowiązania	Udzielone zobowiązania pozabilansowe
Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.	83	28	133	33
„Centrum Obsługi Biznesu" sp. z o.o.	17	17	5	-
Bank Pocztowy SA	-	-	-	1
„Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych" sp. z o.o.	-	-	1	-
Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.	-	-	12	852
Razem	100	45	151	886
Za okres zakończony 31.12.2021 Nazwa spółki	Przychody ogółem	w tym z tytułu odsetek i prowizji	Koszty ogółem	w tym z tytułu odsetek i prowizji
Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.	698	588	106	105
Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.	-	-	24	-
Razem	698	588	130	105

 

31.12.2020 Nazwa spółki	Należności	w tym kredyty	Zobowiązania	Udzielone zobowiązania pozabilansowe
Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.	54	6	168	54
„Centrum Obsługi Biznesu" sp. z o.o.	17	17	4	-
Bank Pocztowy SA	-	-	-	1
„Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych" sp. z o.o.	-	-	22	-
Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.	-	-	18	767
Razem	71	23	212	822
Za okres zakończony 31.12.2020 Nazwa spółki	Przychody ogółem	w tym z tytułu odsetek i prowizji	Koszty ogółem	w tym z tytułu odsetek i prowizji
Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.	543	517	92	91
Razem	543	517	92	91

 

•        Transakcje z jednostkami powiązanymi osobowo

Na 31 grudnia 2021 roku jednostką powiązaną z Bankiem poprzez kluczowy personel kierowniczy PKO Banku Polskiego S.A. bądź bliskich członków rodziny kluczowego personelu kierowniczego pozostawało trzynaście podmiotów. Na 31 grudnia 2020 roku było to siedem podmiotów. W roku 2021 i 2020 w Banku nie wystąpiły transakcje wzajemne z tymi podmiotami.

52.            Świadczenia dla kluczowego personelu kierowniczego PKO Banku Polskiego SA

Zasady rachunkowości

Jako krótkoterminowe świadczenie pracownicze obok wynagrodzenia zasadniczego ujęta została nieodroczona część składnika zmiennego wynagrodzenia w formie gotówkowej.

Jako pozostałe świadczenie długoterminowe ujęta została odroczona część zmiennego składnika wynagrodzeń przyznawana w formie gotówkowej.

Jako płatności na bazie akcji rozliczane w środkach pieniężnych ujmowany jest nieodroczony i odroczony składnik wynagrodzeń przyznawany w formie instrumentu finansowego, tj. akcji fantomowych (których przeliczenie na gotówkę jest dokonywane po dodatkowym okresie retencyjnym) zgodnie z zasadami opisanymi poniżej.

•        Zmienne składniki wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku

Zmienne składniki wynagrodzeń przyznawane są w formie: nieodroczonej (w pierwszym roku po roku kalendarzowym stanowiącym okres oceny) i odroczonej (na kolejne trzy lata po pierwszym roku po okresie oceny), przy czym zarówno wynagrodzenie nieodroczone, jak i odroczone jest przyznawane w równych częściach w formie gotówkowej oraz w formie instrumentu finansowego, tj. akcji fantomowych (których przeliczenie na gotówkę jest dokonywane po dodatkowym okresie retencyjnym).

Składnik wynagrodzenia w formie instrumentu finansowego jest przeliczany na akcje fantomowe po przyznaniu danego składnika – z uwzględnieniem mediany średniodziennych cen akcji (Volume Weighted Average Price) Banku na Giełdzie Papierów Wartościowych SA w Warszawie, publikowanych w systemie informacyjnym Thomson Reuters albo Bloomberg - z IV kwartału okresu oceny. Następnie, po okresie retencyjnym i okresie odroczenia, akcje są przeliczane na gotówkę - z uwzględnieniem mediany średniodziennych cen akcji (Volume Weighted Average Price) Banku na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie z III kwartału roku kalendarzowego poprzedzającego wypłatę (Zarząd) oraz III kwartału roku kalendarzowego, w którym dokonywana jest wypłata (pozostałe osoby na stanowiskach kierowniczych), publikowanych w systemie informacyjnym Thomson Reuters albo Bloomberg.

Wynagrodzenie odroczone może podlegać redukcji w przypadku pogorszenia wyników finansowych Banku, straty Banku lub pogorszenia innych zmiennych związanych z efektami pracy w okresie oceny osób zajmujących stanowiska kierownicze oraz wynikami nadzorowanych lub kierowanych przez te osoby jednostek/komórek organizacyjnych, które ujawniły się po okresie oceny.

Informacje finansowe

KOSZTY WYNAGRODZEŃ ZARZĄDU I RADY NADZORCZEJ BANKU (w tysiącach PLN)	2021	2020
Zarząd Banku
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze	9 644	9 162
Świadczenia długoterminowe	957	1 484
Płatności na bazie akcji rozliczane w środkach pieniężnych1	11 040	3 711
Świadczenia z tytułu rozwiązania umów dla członków Zarządu Banku, którzy przestali pełnić swoje funkcje	2 654	-
Razem	24 295	14 357
Rada Nadzorcza Banku
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze	1 532	1 388
Razem	1 532	1 388

1  Wzrost kosztów wynagrodzeń Zarządu Banku w linii „Świadczenia na bazie akcji rozliczane w środkach pieniężnych” w 2021 roku w stosunku do okresu porównywalnego wynika z aktualizacji wyceny rezerw na zmienne składniki wynagrodzeń w oparciu o wysokość bieżącej ceny akcji Banku.

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE PRZEZ BANK NA RZECZ CZŁONKÓW ZARZĄDU I RADY NADZORCZEJ BANKU PEŁNIĄCYCH SWOJE FUNKCJE NA DATY RAPORTOWE (w tysiącach PLN)	31.12.2021	31.12.2020
Rada Nadzorcza Banku	2 214	902
Zarząd Banku	89	769
Razem	2 303	1 671

W trakcie roku 2021 nie udzielono nowych kredytów i pożyczek członkom Zarządu i Rady Nadzorczej.

Warunki oprocentowania i terminy spłaty należności nie odbiegają od warunków rynkowych i terminów spłaty dla podobnych produktów bankowych.

Bank świadczy na rzecz kluczowego personelu kierowniczego Banku, członków Rady Nadzorczej oraz bliskich członków rodzin tych osób standardowe usługi finansowe obejmujące między innymi prowadzenie rachunków bankowych, przyjmowanie depozytów, udzielanie kredytów i inne usługi finansowe. Warunki tych transakcji nie odbiegają od warunków rynkowych.

•        zmienne składniki wynagrodzeń

REZERWA NA ZMIENNE SKŁADNIKI WYNAGRODZEŃ	31.12.2021	31.12.2020
	(za lata 2017-2021)	(za lata 2016-2020)
Zarząd Banku (w tym członkowie Zarządu Banku, którzy przestali pełnić swoje funkcje)	26	18
Pozostali Risk Takers (osoby zajmujące stanowiska kierownicze bez Zarządu Banku)	74	63
Razem rezerwa	100	81
Wynagrodzenie wypłacone w roku	2021	2020
	(za lata 2016-2020)	(za lata 2015-2019)
- przyznane w formie gotówki	16	13
Zarząd Banku (w tym członkowie Zarządu Banku, którzy przestali pełnić swoje funkcje)	3	3
Pozostali Risk Takers (osoby zajmujące stanowiska kierownicze bez Zarządu Banku)	13	10
- przyznane w formie instrumentu finansowego	26	4
Zarząd Banku (w tym członkowie Zarządu Banku, którzy przestali pełnić swoje funkcje)	5	4
Pozostali Risk Takers (osoby zajmujące stanowiska kierownicze bez Zarządu Banku)	21	-
Razem wypłacone	42	17

53.            Hierarchia wartości godziwej

Zasady rachunkowości oraz szacunki i oceny

W zależności od kategorii klasyfikacji aktywów i zobowiązań finansowych do danego poziomu hierarchii stosuje się różnorodne metody ustalania ich wartości godziwej.

•        Poziom 1: Ceny kwotowane na aktywnych rynkach

Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest bezpośrednio w oparciu o ceny notowane (nieskorygowane) z aktywnych rynków dla identycznych aktywów lub zobowiązań. Do tej kategorii Bank klasyfikuje instrumenty finansowe dla których istnieje aktywny rynek i dla których wartość godziwa ustalana jest w oparciu o wartość rynkową będącą ceną kupna:

•        dłużne papiery wartościowe wyceniane do fixingu z platformy Bondspot lub serwisów informacyjnych Bloomberg oraz Reuters,

•        dłużne i kapitałowe papiery wartościowe będące przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, w tym w portfelu Biura Maklerskiego PKO BP,

•        instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu na rynku regulowanym.

•        Poziom 2: techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych

Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest za pomocą modeli wyceny, w przypadku których wszystkie znaczące dane wejściowe są obserwowalne na rynku w sposób bezpośredni (jako ceny) lub pośrednio (bazujące na cenach). Do tej kategorii Bank klasyfikuje instrumenty finansowe dla których brak jest aktywnego rynku:

Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej	Metoda (technika) wyceny	Obserwowalne dane wejściowe
Pochodne instrumenty finansowe – CIRS, IRS, FRA	Model zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych w oparciu o krzywe rentowności.	Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego, rynku transakcji FRA, IRS, basis swap.
Pochodne instrumenty finansowe – opcje walutowe, opcje na stopę procentową, egzotyczne opcje Equity, transakcje FX forward, FX swap	Model wyceny dla danego typu opcji walutowej. Model zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych w oparciu o krzywe rentowności dla transakcji FX forward, FX swap. Ceny egzotycznych opcji equity wbudowanych w produkty strukturyzowane pozyskiwane z rynku (ceny rynkowe).	Krzywe rentowności budowane w oparciu o stawki rynku pieniężnego, rynkowe stawki punktów swapowych, płaszczyzny zmienności dla określonych par walutowych, walutowe kursy fixingowe NBP. W celu wyceny egzotycznych opcji equity wbudowanych w produkty strukturyzowane pozyskiwane są ceny rynkowe tych opcji.
Obligacje komunalne PLN	Model krzywej rentowności oraz marży ryzyka.	Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego, rynku transakcji IRS.
Obligacje korporacyjne	Model krzywej rentowności oraz marży ryzyka.	Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego, rynku transakcji IRS.
Transakcje commodity swap	Model krzywej cen towarowych.	Krzywe cen towarowych, krzywe rentowności budowane w oparciu o stawki rynku pieniężnego, rynkowe stawki punktów swapowych.

•        Poziom 3: Pozostałe techniki wyceny

Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest za pomocą modeli wyceny, w przypadku których dane wejściowe nie są oparte na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych (dane wejściowe nieobserwowalne). Do tej kategorii Bank zaklasyfikował instrumenty finansowe, które są wyceniane według wewnętrznych modeli wyceny.

Wartość godziwą papierów wartościowych kapitałowych i dłużnych zaliczonych do aktywów finansowych ustalają zarządzające nimi komórki organizacyjne Centrali, w tym Departament Produktów Skarbowych oraz Dom Maklerski. W projektowanych przez siebie przepisach wewnętrznych określają szczegółowy sposób dokonywania wyceny, w tym określenie źródeł danych pozyskiwanych do wyceny i sposobu jej wyliczenia.

Założenia modelu wartości godziwej dla aktywów finansowych wynikających z udzielonego kredytów, pożyczek lub innych umów o finansowanie będących substytutem kredytu opracowuje Departament Ryzyka Kredytowego. Model wartości godziwej dla ekspozycji kredytowych zatwierdza Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami.

Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej	Metoda (technika) wyceny	czynnik nieobserwowalny
Instrumenty finansowe nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych.	Efektywna marża kredytowa.
Akcje Visa Inc. serii C uprzywilejowane	Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość rynkową notowanych akcji zwykłych Visa Inc. z uwzględnieniem dyskonta biorącego pod uwagę ograniczoną płynność akcji serii C oraz warunki zamiany akcji serii C na akcje zwykłe.	Dyskonto uwzględniające ograniczoną płynność akcji serii C oraz warunki zamiany akcji serii C na akcje zwykłe.
Obligacje korporacyjne	Model krzywej rentowności oraz marż ryzyka. Krzywa rentowności zbudowana jest w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego oraz rynku transakcji IRS.	Spread kredytowy (marże kredytowe wyznaczane w oparciu o marże pierwotne zmodyfikowane przez kwotowania indeksów kredytowych przypisanych do emitentów na podstawie ich ratingów oraz sektorów działalności).
Akcje Biura Informacji Kredytowej SA	Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość prognozowanych wyników spółki	Prognozowane wyniki spółki. Stopa dyskontowa.
Udziały w Polskim Standardzie Płatności sp. z o.o.	Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość prognozowanych wyników spółki.	Prognozowane wyniki spółki. Stopa dyskontowa.
Udziały w Society For Worldwide Interbank Financial Telecommunication	Wartość rynkowa udziałów oszacowana przez spółkę.	Wartość rynkowa oszacowana przez spółkę. Stopa dyskontowa.
Akcje Krajowej Izby Rozliczeniowej SA	Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość prognozowanych wyników spółki.	Prognozowane wyniki spółki. Stopa dyskontowa.
Udziały w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej „Invest-Park” sp z o.o.	Ustalenie wartości godziwej przez rzeczoznawcę majątkowego metodą skorygowanych aktywów netto.	Wartość aktywów netto spółki.
Akcje Wielkopolskiej Gildii Rolno-Ogrodniczej SA	Ustalenie wartości godziwej przez rzeczoznawcę majątkowego metodą skorygowanych aktywów netto.	Wartość aktywów netto spółki.
Instrumenty finansowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Obligacje korporacyjne	Model krzywej rentowności oraz marż ryzyka. Krzywa rentowności zbudowana jest w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego oraz rynku transakcji IRS.	Spread kredytowy (marże kredytowe wyznaczane w oparciu o marże pierwotne zmodyfikowane przez kwotowania indeksów kredytowych przypisanych do emitentów na podstawie ich ratingów oraz sektorów działalności).
kredyty i pożyczki udzielone klientom	Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych.	Efektywna marża kredytowa.

 

Informacje finansowe

AKTYWA WYCENIANE W WARTOŚCI GODZIWEJ 31.12.2021	Wartość bilansowa	Poziom 1	Poziom 2	Poziom 3
		Ceny kwotowane na aktywnych rynkach	Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych	Pozostałe techniki wyceny
Pochodne instrumenty zabezpieczające	327	-	327	-
Pozostałe instrumenty pochodne	11 143	-	11 143	-
Papiery wartościowe	58 785	44 748	12 912	1 125
przeznaczone do obrotu	311	254	-	57
dłużne papiery wartościowe	279	222	-	57
akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach	31	31	-	-
jednostki uczestnictwa w fundusze inwestycyjne oraz certyfikaty inwestycyjne, prawa do akcji, prawa poboru	1	1	-	-
nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	833	373	1	459
dłużne papiery wartościowe	503	351	-	152
akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach	22	22	-	-
udziały i akcje w innych jednostkach – nienotowane na giełdach	308	-	1	307
wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	57 641	44 121	12 911	609
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	18 090	-	-	18 090
nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	4 559	-	-	4 559
kredyty na nieruchomości	4	-	-	4
kredyty gospodarcze	97	-	-	97
kredyty konsumpcyjne	4 458	-	-	4 458
wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	13 531	-	-	13 531
kredyty na nieruchomości	13 531	-	-	13 531
Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej razem	88 345	44 748	24 382	19 215

 

ZOBOWIĄZANIA WYCENIANE W WARTOŚCI GODZIWEJ	Wartość bilansowa	Poziom 1	Poziom 2	Poziom 3
31.12.2021		Ceny kwotowane na aktywnych rynkach	Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych	Pozostałe techniki wyceny
Pochodne instrumenty zabezpieczające	4 624	-	4 624	-
Pozostałe instrumenty pochodne	11 704	-	11 704	-
Zobowiązania finansowe wyceniane do wartości godziwej razem	16 328	-	16 328	-

 

AKTYWA WYCENIANE W WARTOŚCI GODZIWEJ 31.12.2020	Wartość bilansowa	Poziom 1	Poziom 2	Poziom 3
		Ceny kwotowane na aktywnych rynkach	Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych	Pozostałe techniki wyceny
Pochodne instrumenty zabezpieczające	618	-	618	-
Pozostałe instrumenty pochodne	5 416	-	5 416	-
Papiery wartościowe	72 751	64 285	7 147	1 319
przeznaczone do obrotu	1 198	844	354	-
dłużne papiery wartościowe	1 171	817	354	-
akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach	25	25	-	-
jednostki uczestnictwa w fundusze inwestycyjne oraz certyfikaty inwestycyjne, prawa do akcji, prawa poboru	2	2	-	-
nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	1 107	506	1	600
dłużne papiery wartościowe	647	489	-	158
akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach	17	17	-	-
udziały i akcje w innych jednostkach – nienotowane na giełdach	443	-	1	442
wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	70 446	62 935	6 792	719
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	20 063	-	-	20 063
nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	6 009	-	-	6 009
kredyty na nieruchomości	7	-	-	7
kredyty gospodarcze	114	-	-	114
kredyty konsumpcyjne	5 888	-	-	5 888
wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	14 054	-	-	14 054
kredyty na nieruchomości	14 054	-	-	14 054
Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej razem	98 848	64 285	13 181	21 382

 

ZOBOWIĄZANIA WYCENIANE W WARTOŚCI GODZIWEJ	Wartość bilansowa	Poziom 1	Poziom 2	Poziom 3
31.12.2020		Ceny kwotowane na aktywnych rynkach	Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych	Pozostałe techniki wyceny
Pochodne instrumenty zabezpieczające	543	-	543	-
Pozostałe instrumenty pochodne	6 632	-	6 632	-
Zobowiązania finansowe wyceniane do wartości godziwej razem	7 175	-	7 175	-

 

WPŁYW PARAMETRÓW ESTYMOWANYCH NA WYCENĘ DO WARTOŚCI GODZIWEJ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH NA POZIOMIE 3	31.12.2021		31.12.2020
	Wartość godziwa według		Wartość godziwa według
	scenariusza pozytywnego	scenariusza negatywnego	scenariusza pozytywnego	scenariusza negatywnego
Akcje Visa Inc.1	128	113	255	244
Pozostałe inwestycje kapitałowe2	191	173	200	181
Obligacje korporacyjne3	762	760	879	876
Kredyty i pożyczki udzielone klientom4	18 307	17 576	20 303	19 529

 

1   scenariusz zakładający współczynnik z tytułu dyskonta dotyczącego przyszłych warunków zamiany akcj serii C na akcje zwykłe na poziomie odpowiednio 0%/100%

2 scenariusz zakładający zmianę wartości wyceny o +/-5%

3 scenariusz zakładający zmianę spreadu kredytowego o +/- 10%

4 scenariusz zakładający zmianę stopy dyskontowej o +/- 0,5 p.p.

 

Poniższa tabela prezentuje uzgodnienie zmian w okresie wartości godziwej instrumentów finansowych na poziomie 3.

UZGODNIENIE ZMIAN W TRAKCIE OKRESÓW WARTOŚCI GODZIWEJ NA POZIOMIE 3 HIERARCHII WARTOŚCI GODZIWEJ	2021	2020
Bilans otwarcia na początek okresu	21 382	20 729
Zwiększenie zaangażowania w instrumenty kapitałowe	7	-
Zmniejszenie zaangażowania w instrumenty kapitałowe	(152)	-
Zwiększenie zaangażowania w obligacje korporacyjne	57	31
Zmniejszenie zaangażowania w obligacje korporacyjne	(9)	(596)
Zwiększenie zaangażowania w kredyty i pożyczki udzielone klientom	1 594	4 713
Zmniejszenie zaangażowania w kredyty i pożyczki udzielone klientom	(3 463)	(3 891)
Przeniesienie z poziomu 2,1 do poziomu 3	-	154
Przeniesienie z poziomu 3 do poziomu 21	-	(1 063)
Reklasyfikacja z kategorii wycenianych według zamortyzowanego kosztu do wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	39	73
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	56	(172)
Zmiana wyceny ujęta w innych dochodach całkowitych	(148)	68
Różnice kursowe	9	-
Inne	(157)	1 336
Stan na koniec okresu	19 215	21 382

1 na skutek zmiany sposobu wyliczania marży ryzyka.

54.            Aktywa i zobowiązania finansowe, które w sprawozdaniu z sytuacji finansowej nie są prezentowane w wartości godziwej

Bank jest w posiadaniu instrumentów finansowych, które w sprawozdaniu z sytuacji finansowej nie są prezentowane w wartości godziwej.

Dla wielu instrumentów finansowych wartości rynkowe są niedostępne, stąd wartości godziwe są oszacowane przy zastosowaniu szeregu technik wyceny.

Wszystkie wyliczenia modelowe zawierają pewne uproszczenia i są wrażliwe na przyjmowane założenia. W przypadku pewnych grup instrumentów finansowych, ze względu na brak oczekiwanych istotnych różnic pomiędzy wartością bilansową a wartością godziwą wynikających z charakterystyki tych grup (np. krótkoterminowy charakter, wysoka korelacja z parametrami rynkowymi, unikalność instrumentu) przyjęto, że wartość bilansowa jest w przybliżeniu zgodna z wartością godziwą.

POZYCJA	GŁÓWNE METODY I ZAŁOŻENIA WYKORZYSTYWANE PODCZAS SZACOWANIA WARTOŚCI GODZIWYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH NIEWYCENIANYCH DO WARTOŚCI GODZIWEJ
NALEŻNOŚCI I ZOBOWIĄZANIA OD BANKÓW	•        lokaty i depozyty międzybankowe – model oczekiwanych przepływów pieniężnych zdyskontowanych bieżącymi stopami rynku międzybankowego, •        depozyty i lokaty międzybankowe o terminie zapadalności do 7 dni lub o zmiennym oprocentowaniu, kredyty lub pożyczki udzielone i zaciągnięte na rynku międzybankowym o zmiennym oprocentowaniu (zmiana oprocentowania maksymalnie co 3 miesiące) wartość godziwa jest równa wartości bilansowej.
PAPIERY WARTOŚCIOWE	•        obligacje skarbowe – kwotowania rynkowe •        obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa - metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, liczona przy wykorzystaniu krzywych rentowności, ceny udostępniane w serwisach informacyjnych Bloomberg (BVAL - Bloomberg Valuation Service) oraz Refinitiv Eikon •        obligacje korporacyjne i komunalne – metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, liczona przy wykorzystaniu krzywych rentowności i marż kredytowych
KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM	•        bez rozpoznanej utraty wartości: model oparty o szacowanie wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych poprzez zdyskontowanie przepływów pieniężnych przy zastosowaniu bieżących stóp procentowych uwzględniających wysokość marży na ryzyko kredytowe oraz urealnione terminy spłaty wynikające z umów kredytowych. Bieżący poziom marż został wyznaczony dla transakcji zawartych w ostatnim kwartale zakończonym dniem bilansowym na instrumentach o podobnym ryzyku kredytowym. W przypadku kredytów walutowych zastosowano bieżącą marżę dla kredytów w PLN skorygowaną o koszt pozyskania waluty w transakcjach basis-swap. •        z rozpoznaną utratą wartości: wartość bilansowa jest przybliżeniem wartości godziwej, •        kredyty i pożyczki udzielone klientom: część portfela kredytów mieszkaniowych („stary” portfel kredytów mieszkaniowych), kredyty z brakiem określonego harmonogramu spłaty, kredyty wymagalne na moment wyceny - wartość godziwa jest równa wartości bilansowej.
ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW	•        depozyty oraz inne zobowiązania wobec klientów innych niż banki o ustalonym terminie wymagalności, model oczekiwanych przepływów pieniężnych zdyskontowanych bieżącymi stopami procentowymi właściwymi dla poszczególnych produktów depozytowych. Wartość godziwa obliczana jest dla każdego depozytu oraz zobowiązania, następnie wartości godziwe dla całego portfela depozytowego grupowane są według rodzaju produktu oraz segmentu klienta. •        zobowiązania wobec klientów: zobowiązania bez określonego harmonogramu spłaty, inne specyficzne produkty, dla których nie można mówić o istnieniu rynku - wartość godziwa równa się ich wartości bilansowej.
ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU EMISJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH	Model oczekiwanych przepływów pieniężnych zdyskontowanych bieżącymi stopami rynku międzybankowego albo kwotowania rynkowego
ZOBOWIĄZANIA PODPORZĄDKOWANE	Model oczekiwanych przepływów pieniężnych zdyskontowanych w oparciu o krzywą rentowności.
KASA I ŚRODKI W BANKU CENTRALNYM ORAZ ZOBOWIĄZANIA WOBEC BANKU CENTRALNEGO	Wartość godziwa równa się ich wartości bilansowej.
INNE AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE	Wartość godziwa równa się ich wartości bilansowej.

 

31.12.2021	wartość bilansowa	Poziom 1	Poziom 2	Poziom 3
Kasa, środki w Banku Centralnym	11 421	11 421	-	-
Należności od banków	14 296	-	14 295	-
Papiery wartościowe (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	72 055	57 899	7 320	1 770
obligacje skarbowe PLN	50 787	46 836	-	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	12 092	11 063	-	-
obligacje komunalne PLN	5 022	-	5 075	-
obligacje komunalne walutowe	-	-	-	-
obligacje korporacyjne PLN	1 927	-	-	1 770
obligacje korporacyjne walutowe	2 227	-	2 245	-
Kredyty i pożyczki udzielone klientom (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	187 588	-	-	189 672
kredyty na nieruchomości	82 457	-	-	82 131
kredyty gospodarcze	79 791	-	-	81 664
kredyty konsumpcyjne	25 340	-	-	25 877
Inne aktywa finansowe	1 825	-	-	1 825
Zobowiązania wobec Banku Centralnego	8	-	8	-
Zobowiązania wobec banków	3 762	-	3 762	-
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	49	-	49	-
Zobowiązania wobec klientów	318 032	-	-	318 015
zobowiązania wobec gospodarstw domowych	242 522	-	-	242 506
zobowiązania wobec podmiotów gospodarczych	55 680	-	-	55 679
zobowiązania wobec jednostek budżetowych	19 830	-	-	19 830
Otrzymane kredyty i pożyczki	5 142	-	-	5 262
Zobowiązania podporządkowane	2 716	-	2 719	-
Inne zobowiązania finansowe	3 322	-	-	3 322

 

31.12.2020	wartość bilansowa	Poziom 1	Poziom 2	Poziom 3
Kasa, środki w Banku Centralnym	7 397	-	-	-
Należności od banków	5 304	-	5 304	-
Papiery wartościowe (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	47 217	40 663	6 218	1 539
obligacje skarbowe PLN	29 617	30 648	-	-
obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa	9 887	10 015	-	-
obligacje komunalne PLN	5 060	-	5 056	-
obligacje korporacyjne PLN	1 517	-	-	1 539
obligacje korporacyjne walutowe	1 136	-	1 162	-
Kredyty i pożyczki udzielone klientom (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)	172 996	-	-	174 176
kredyty na nieruchomości	77 328	-	-	76 895
kredyty gospodarcze	73 283	-	-	74 455
kredyty konsumpcyjne	22 385	-	-	22 826
Inne aktywa finansowe	1 772	-	-	1 772
Zobowiązania wobec banków	2 583	-	2 583	-
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	47	-	47	-
Zobowiązania wobec klientów	278 894	-	-	278 892
zobowiązania wobec gospodarstw domowych	221 988	-	-	221 986
zobowiązania wobec podmiotów gospodarczych	43 162	-	-	43 162
zobowiązania wobec jednostek budżetowych	13 744	-	-	13 744
Otrzymane kredyty i pożyczki	4 906	-	-	5 153
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych	4 020	-	4 035	-
Zobowiązania podporządkowane	2 716	-	2 768	-
Inne zobowiązania finansowe	2 983	-	-	2 983

 

55.            Kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych

Bank zawiera porozumienia dotyczące kompensowania, czyli umowy ISDA (International Swaps and Derivatives Association Master Agreements) oraz GMRA (Global Master Repurchase Agreement), które umożliwiają kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych (końcowe potrącenie i rozliczenie transakcji, tzw. close out netting) w przypadku zaistnienia przypadku naruszenia w stosunku do którejś ze stron umowy. Umowy te mają szczególne znaczenie dla ograniczania ryzyka związanego z instrumentami pochodnymi, gdyż umożliwiają kompensowanie zarówno wymagalnych (redukcja ryzyka rozliczeniowego), jak i niewymagalnych zobowiązań stron (redukcja ryzyka przedrozliczeniowego). Umowy te nie spełniają jednak wymogów określonych w MSR 32, gdyż tytuł kompensaty uwarunkowany jest wystąpieniem określonego zdarzenia w przyszłości (przypadki naruszenia).

Dodatkowym zabezpieczeniem ekspozycji wynikającej z instrumentów pochodnych są depozyty zabezpieczające składane przez kontrahentów w ramach realizacji umów CSA (Credit Support Annex).

KOMPENSOWANIE AKTYWA	Razem aktywa finansowe	Instrumenty pochodne	Transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży
31.12.2021
Kwoty brutto ujętych aktywów finansowych	11 471	11 471	-
Kwoty brutto zobowiązań finansowych, które są kompensowane	(1)	(1)	-
Wartość netto aktywów finansowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej	11 470	11 470	-
Kwoty objęte egzekwowalnym porozumieniem ramowym lub podobnym porozumieniem dotyczącym kompensowania, w tym związane z:	2 631	2 631	-
(i) ujętymi instrumentami finansowymi, które nie spełniają kryteriów kompensowania	1 104	1 104	-
(ii) zabezpieczeniami finansowymi (w tym gotówkowymi)	1 527	1 527	-
Kwota netto	8 839	8 839	-

 

KOMPENSOWANIE ZOBOWIĄZANIA	Razem zobowiązania finansowe	Instrumenty pochodne	Transakcje z przyrzeczeniem odkupu
31.12.2021
Kwoty brutto ujętych zobowiązań finansowych	16 378	16 329	49
Kwoty brutto aktywów finansowych, które są kompensowane zgodnie z kryteriami określonymi w § 42 MSR 32	(1)	(1)	-
Wartość netto zobowiązań finansowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej	16 377	16 328	49
Kwoty objęte egzekwowalnym porozumieniem ramowym lub podobnym porozumieniem dotyczącym kompensowania, w tym związane z:	2 631	2 631	-
(i) ujętymi instrumentami finansowymi, które nie spełniają kryteriów kompensowania	1 104	1 104	-
(ii) zabezpieczeniami finansowymi (w tym gotówkowymi)	1 527	1 527	-
Kwota netto	13 746	13 697	49

 

KOMPENSOWANIE AKTYWA	Razem aktywa finansowe	Instrumenty pochodne	Transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży
31.12.2020
Kwoty brutto ujętych aktywów finansowych	6 039	6 039	-
Kwoty brutto zobowiązań finansowych, które są kompensowane	(5)	(5)	-
Wartość netto aktywów finansowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej	6 034	6 034	-
Kwoty objęte egzekwowalnym porozumieniem ramowym lub podobnym porozumieniem dotyczącym kompensowania, w tym związane z:	1 093	1 093	-
(i) ujętymi instrumentami finansowymi, które nie spełniają kryteriów kompensowania	516	516	-
(ii) zabezpieczeniami finansowymi (w tym gotówkowymi)	577	577	-
Kwota netto	4 941	4 941	-

 

KOMPENSOWANIE ZOBOWIĄZANIA	Razem zobowiązania finansowe	Instrumenty pochodne	Transakcje z przyrzeczeniem odkupu
31.12.2020
Kwoty brutto ujętych zobowiązań finansowych	7 227	7 180	47
Kwoty brutto aktywów finansowych, które są kompensowane	(5)	(5)	-
Wartość netto zobowiązań finansowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej	7 222	7 175	47
Kwoty objęte egzekwowalnym porozumieniem ramowym lub podobnym porozumieniem dotyczącym kompensowania, w tym związane z:	993	993	-
(i) ujętymi instrumentami finansowymi, które nie spełniają kryteriów kompensowania	516	516	-
(ii) zabezpieczeniami finansowymi (w tym gotówkowymi)	477	477	-
Kwota netto	6 229	6 182	47

 

56.            Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań oraz przeniesione aktywa finansowe

•           Zabezpieczenie Zobowiązań z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu

AKTYWA STANOWIĄCE ZABEZPIECZENIE ZOBOWIAZAŃ - ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU TRANSAKCJI PRZYRZECZENIEM ODKUPU	31.12.2021	31.12.2020
Dłużne papiery wartościowe	43	43
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	49	47
Pozycja netto	(6)	(4)

 

•           Fundusz Ochrony Środków Gwarantowanych

AKTYWA STANOWIĄCE ZABEZPIECZENIE ZOBOWIAZAŃ- FUNDUSZ OCHRONY ŚRODKÓW GWARANTOWANYCH	31.12.2021	31.12.2020
Wartość funduszu	1 036	1 100
Wartość nominalna zabezpieczenia	1 100	1 100
Rodzaj zabezpieczenia	obligacje skarbowe	obligacje skarbowe
Termin wykupu zabezpieczenia	25.04.2024	25.04.2024
Wartość bilansowa zabezpieczenia	1 093	1 201

 

Aktywami stanowiącymi zabezpieczenie funduszu są obligacje skarbowe z terminem wykupu zapewniającym zabezpieczenie wartości bilansowej przez okres określony ustawą z 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji. Fundusz jest powiększany lub pomniejszany 1 lipca każdego roku odpowiednio do wysokości sumy stanowiącej podstawę obliczenia kwoty rezerwy obowiązkowej. Środki te traktowane są jako aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań własnych.

•           środki stanowiące zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty składek wnoszonych do bankowego funduszu gwarancyjnego

AKTYWA STANOWIĄCE ZABEZPIECZENIE ZOBOWIAZAŃ  Środki stanowiące zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty składek wnoszonych do BFG	31.12.2021	31.12.2020
Wartość składki wnoszonej w formie zobowiązań do zapłaty	704	576
Wartość nominalna aktywów w które ulokowano środki odpowiadające zobowiązaniom do zapłaty	862	711
Rodzaj zabezpieczenia	obligacje skarbowe	obligacje skarbowe
Termin wykupu zabezpieczenia	2024 - 2031	2024 - 2028
Wartość bilansowa zabezpieczenia	856	726

Począwszy od 2017 roku wartość składek wnoszonych w formie zobowiązań do zapłaty stanowi 30% składek na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego ("BFG") na fundusz gwarantowania depozytów lub fundusz przymusowej restrukturyzacji banków. Aktywami stanowiącymi zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty są obligacje skarbowe zablokowane na rzecz BFG w wysokości zapewniającej utrzymanie stosunku wartości praw majątkowych stanowiących zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty do kwoty zobowiązań do zapłaty na poziomie nie niższym niż 110%. Wartość praw majątkowych stanowiących pokrycie zobowiązań do zapłaty dla celów ustalenia minimalnego poziomu stosunku wartości aktywów do wielkości zobowiązań do zapłaty określa się według wartości ustalonej na podstawie ostatniego kursu fixingowego z danego dnia z elektronicznego rynku skarbowych papierów wartościowych organizowanego przez ministra właściwego do spraw budżetu, przy czym wartość tę powiększa się o odsetki należne na dzień wyceny, chyba że wartość odsetek została uwzględniona w tym kursie.

Środki te traktowane są jako aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań własnych, nie mogą być przedmiotem zastawu, nie mogą być obciążane w jakikolwiek sposób, nie podlegają egzekucji sądowej i administracyjnej ani nie wchodzą do masy upadłości. Wartość środków stanowiących zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty składek wnoszonych na rzecz BFG będzie ulegała zwiększeniu w terminach wnoszenia składek na fundusz gwarantowania depozytów (w okresach kwartalnych) oraz na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków (w III kwartale danego roku) w wysokości nie wyższej niż 30% wartości składki ustalonej przez BFG.

Wartość środków może ulec zmniejszeniu w przypadku otrzymania przez Bank wezwania BFG do przekazania w formie pieniężnej środków odpowiadających zobowiązaniom do zapłaty. 

•           ograniczenia prawa dotyczące tytułu prawnego Banku

W latach zakończonych odpowiednio 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku nie występowały wartości niematerialne ani rzeczowe aktywa trwałe, do których tytuł prawny Banku podlegał ograniczeniu oraz stanowiące zabezpieczenie zobowiązań.

57.            Struktura walutowa aktywów i zobowiązań finansowych

STRUKTURA WALUTOWA - aktywa finansowe	Waluta w przeliczeniu na PLN
31.12.2021	PLN	CHF	EUR	USD	Inne	Razem
Kasa, środki w Banku Centralnym	10 586	35	534	109	157	11 421
Należności od banków	10 290	6	3 467	87	446	14 296
Pochodne instrumenty zabezpieczające	309	-	16	2	-	327
Pozostałe instrumenty pochodne	10 536	-	509	88	10	11 143
Papiery wartościowe	125 694	-	2 414	2 730	-	130 838
- przeznaczone do obrotu	309	-	2	-	-	311
- nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	355	-	354	124	-	833
- wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	55 202	-	1 330	1 109	-	57 641
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	69 828	-	728	1 497	-	72 053
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	172 207	12 705	19 274	1 330	161	205 677
- nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	4 559	-	-	-	-	4 559
- wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	13 531	-	-	-	-	13 531
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	154 117	12 705	19 274	1 330	161	187 587
Inne aktywa finansowe	1 742	1	45	24	13	1 825
Suma aktywów	331 364	12 747	26 259	4 370	787	375 527

 

STRUKTURA WALUTOWA - zobowiązania finansowe oraz pozabilansowe	Waluta w przeliczeniu na PLN
31.12.2021	PLN	CHF	EUR	USD	Inne	Razem
Zobowiązania wobec Banku Centralnego	8	-	-	-	-	8
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	8	-	-	-	-	8
Zobowiązania wobec banków	903	-	2 700	120	39	3 762
Pochodne instrumenty zabezpieczające	4 613	-	3	8	-	4 624
Pozostałe instrumenty pochodne	10 915	-	682	97	10	11 704
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	49	-	-	-	-	49
Zobowiązania wobec klientów	284 016	931	21 371	8 729	2 985	318 032
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	284 016	931	21 371	8 729	2 985	318 032
Otrzymane kredyty i pożyczki	661	-	372	4 109	-	5 142
Zobowiązania podporządkowane	2 716	-	-	-	-	2 716
Pozostałe zobowiązania finansowe	2 101	6	718	91	406	3 322
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje	560	3	101	4	4	672
Suma zobowiązań	306 542	940	25 947	13 158	3 444	350 031
Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne	71 748	130	9 658	4 327	651	86 514

 

STRUKTURA WALUTOWA - aktywa finansowe	Waluta w przeliczeniu na PLN
31.12.2020	PLN	CHF	EUR	USD	Inne	Razem
Kasa, środki w Banku Centralnym	6 505	39	544	126	183	7 397
Należności od banków	3 878	4	1 025	165	232	5 304
Pochodne instrumenty zabezpieczające	591	6	21	-	-	618
Pozostałe instrumenty pochodne	5 004	-	326	80	6	5 416
Papiery wartościowe	116 091	-	2 105	1 777	-	119 973
- przeznaczone do obrotu	1 193	-	5	-	-	1 198
- nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	484	-	371	252	-	1 107
- wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	68 333	-	1 419	694	-	70 446
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	46 081	-	310	831	-	47 222
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	158 548	15 048	17 712	1 420	335	193 063
- nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	6 009	-	-	-	-	6 009
- wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	14 054	-	-	-	-	14 054
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	138 485	15 048	17 712	1 420	335	173 000
Inne aktywa finansowe	1 660	16	73	10	13	1 772
Suma aktywów	292 277	15 113	21 806	3 578	769	333 543

 

STRUKTURA WALUTOWA - zobowiązania finansowe oraz pozabilansowe	Waluta w przeliczeniu na PLN
31.12.2020	PLN	CHF	EUR	USD	Inne	Razem
Zobowiązania wobec banków	1 295	6	1 248	16	18	2 583
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	1 295	6	1 248	16	18	2 583
Pochodne instrumenty zabezpieczające	505	-	18	20	-	543
Pozostałe instrumenty pochodne	6 053	-	495	78	6	6 632
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	47	-	-	-	-	47
Zobowiązania wobec klientów	251 145	741	16 353	8 195	2 460	278 894
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	251 145	741	16 353	8 195	2 460	278 894
Otrzymane kredyty i pożyczki	662	-	441	3 803	-	4 906
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych	-	1 706	2 314	-	-	4 020
Zobowiązania podporządkowane	2 716	-	-	-	-	2 716
Pozostałe zobowiązania finansowe	1 920	3	617	113	330	2 983
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje	531	2	84	6	3	626
Suma zobowiązań	264 874	2 458	21 570	12 231	2 817	303 950
Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne	68 795	135	8 701	4 061	574	82 266

 

58. Przepływy kontraktowe zobowiązań finansowych banku, w tym pochodnych instrumentów finansowych

Przepływy kontraktowe zobowiązań finansowych z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych

Kwoty ujawnione obejmują niezdyskontowane przyszłe przepływy zarówno z tytułu nominału, jak i odsetek (jeśli dotyczy) zgodnie z umową za cały okres do momentu wymagalności zobowiązania. W przypadku gdy strona, wobec której Bank ma zobowiązanie może dokonać wyboru terminu zapłaty, przyjęto założenie, że pod uwagę brany jest najwcześniejszy termin, wedle którego Bank zobowiązany jest do zapłaty zobowiązania. Dla przypadków, gdy Bank zobowiązany jest do płatności zobowiązań w ratach, każda rata przypisywana jest do najwcześniejszego okresu, w którym Bank może zostać zobowiązana do zapłaty. W przypadku zobowiązań, gdzie rata płatności nie jest stała, przyjęto warunki obowiązujące na dzień sprawozdawczy.

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE ZOBOWIĄZAŃ FINANSOWYCH BANKU Z WYŁĄCZENIEM POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH	Do 1 miesiąca włącznie	Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie	Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Wartość kontraktowa	Wartość bilansowa
31.12.2021
Zobowiązania wobec Banku Centralnego	8	-	-	-	-	8	8
Zobowiązania wobec banków	3 703	20	40	-	-	3 763	3 762
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	-	-	49	-	-	49	49
Zobowiązania wobec klientów	283 854	12 347	10 714	5 972	5 611	318 498	318 032
Otrzymane kredyty i pożyczki	1	93	4 397	789	-	5 280	5 142
Zobowiązania podporządkowane	-	25	62	585	2 857	3 529	2 716
Zobowiązania z tytułu leasingu	18	36	156	533	255	998	904
Pozostałe zobowiązania finansowe	2 323	-	-	95	-	2 418	2 418
Razem	289 907	12 521	15 418	7 974	8 723	334 543	333 031
Zobowiązania pozabilansowe:
udzielone finansowe	11 623	6 464	24 667	17 992	10 090	70 836	-
udzielone gwarancyjne	463	1 855	3 343	6 308	3 709	15 678	-

 

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE ZOBOWIĄZAŃ FINANSOWYCH BANKUZ WYŁĄCZENIEM POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH	Do 1 miesiąca włącznie	Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie	Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Wartość kontraktowa	Wartość bilansowa
31.12.2020
Zobowiązania wobec banków	2 582	-	1	-	-	2 583	2 583
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	-	-	-	50	-	50	47
Zobowiązania wobec klientów	239 488	10 940	17 640	3 263	7 871	279 202	278 894
Otrzymane kredyty i pożyczki	-	-	185	5 027	-	5 212	4 906
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych	-	-	4 791	-	-	4 791	4 020
Zobowiązania podporządkowane	-	24	24	236	2 878	3 162	2 716
Zobowiązania z tytułu leasingu	20	37	159	451	404	1 071	1 023
Pozostałe zobowiązania finansowe	1 882	-	-	78	-	1 960	1 960
Razem	243 972	11 001	22 800	9 105	11 153	298 031	296 149
Zobowiązania pozabilansowe:
udzielone finansowe	10 669	5 835	17 622	25 437	8 374	67 937	-
udzielone gwarancyjne	496	1 128	4 121	5 632	2 952	14 329	-

 

•        Przepływy kontraktowe z tytułu zobowiązań z tytułu pochodnych instrumentów finansowych, dla których wycena na dzień bilansowy była ujemna (zobowiązanie) i które rozliczane są w kwotach brutto

Kwoty ujawnione obejmują niezdyskontowane przyszłe przepływy zarówno z tytułu nominału, jak i odsetek (jeśli dotyczy).

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE Z TYTUŁU POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH, DLA KTÓRYCH WYCENA NA DZIEŃ BILANSOWY BYŁA UJEMNA I KTÓRE ROZLICZAJĄ SIĘ W KWOTACH BRUTTO	Do 1 miesiąca włącznie	Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie	Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Wartość kontraktowa
31.12.2021
- wypływy (nominał i odsetki)	(10 931)	(9 529)	(9 695)	(16 935)	(225)	(47 315)
- wpływy (nominał i odsetki)	10 861	9 462	12 223	21 599	623	54 768

 

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE Z TYTUŁU POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH, DLA KTÓRYCH WYCENA NA DZIEŃ BILANSOWY BYŁA UJEMNA I KTÓRE ROZLICZAJĄ SIĘ W KWOTACH BRUTTO	Do 1 miesiąca włącznie	Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie	Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Wartość kontraktowa
31.12.2020
- wypływy (nominał i odsetki)	(5 755)	(6 126)	(10 441)	(8 249)	(269)	(30 840)
- wpływy (nominał i odsetki)	5 675	6 250	13 731	16 128	694	42 478

•        Przepływy kontraktowe z tytułu zobowiązań z tytułu pochodnych instrumentów finansowych, dla których wycena na dzień bilansowy była ujemna (zobowiązanie) i które rozliczane są w kwotach netto

W przypadku transakcji IRS i NDF zaprezentowano niezdyskontowane przyszłe przepływy netto z tytułu odsetek i nominałów odpowiednio, dla pozostałych zaś instrumentów pochodnych rozliczanych na bazie netto jako wartość przepływu przyjęta została wartość wyceny odpowiednio na 31 grudnia 2021 roku i na 31 grudnia 2020 roku.

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE Z TYTUŁU POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH, DLA KTÓRYCH WYCENA NA DZIEŃ BILANSOWY BYŁA UJEMNA I KTÓRE ROZLICZAJĄ SIĘ W KWOTACH NETTO	Do 1 miesiąca włącznie	Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie	Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Wartość kontraktowa
31.12.2021
- IRS	(114)	(179)	(106)	(477)	(22)	(898)
- pozostałe: opcje, FRA, NDF	(1 603)	(711)	(2 529)	(845)	(7)	(5 695)

 

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE Z TYTUŁU POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH, DLA KTÓRYCH WYCENA NA DZIEŃ BILANSOWY BYŁA UJEMNA I KTÓRE ROZLICZAJĄ SIĘ W KWOTACH NETTO	Do 1 miesiąca włącznie	Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie	Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie	Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie	Powyżej 5 lat	Wartość kontraktowa
31.12.2020
- IRS	(189)	(264)	(205)	(76)	65	(669)
- pozostałe: opcje, FRA, NDF	(365)	(1 297)	(1 002)	(227)	-	(2 891)

 

59.             Aktywa i zobowiązania Krótkoterminowe i długoterminowe

AKTYWA FINANSOWE	Krótkoterminowe	Długoterminowe	Razem wartość bilansowa
31.12.2021
Kasa, środki w Banku Centralnym	11 421	-	11 421
Należności od banków	8 627	5 669	14 296
Pochodne instrumenty zabezpieczające	316	11	327
Pozostałe instrumenty pochodne	5 024	6 119	11 143
Papiery wartościowe	7 603	123 235	130 838
- przeznaczone do obrotu	169	142	311
- nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	331	502	833
- wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	1 272	56 369	57 641
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	5 831	66 222	72 053
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	47 777	157 900	205 677
- nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	3 458	1 101	4 559
- wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	524	13 007	13 531
- wyceniane wg zamortyzowanego kosztu	43 795	143 792	187 587
Inne aktywa finansowe	1 825	-	1 825
Suma aktywów finansowych	82 593	292 934	375 527

 

AKTYWA FINANSOWE	Krótkoterminowe	Długoterminowe	Razem wartość bilansowa
31.12.2020
Kasa, środki w Banku Centralnym	7 397	-	7 397
Należności od banków	1 898	3 406	5 304
Pochodne instrumenty zabezpieczające	227	391	618
Pozostałe instrumenty pochodne	1 856	3 560	5 416
Papiery wartościowe	11 953	108 020	119 973
- przeznaczone do obrotu	935	263	1 198
- nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	477	630	1 107
- wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	9 663	60 783	70 446
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	878	46 344	47 222
Transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży	-	-	-
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	42 185	150 878	193 063
- nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	4 278	1 731	6 009
- wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite	528	13 526	14 054
- wyceniane wg zamortyzowanego kosztu	37 379	135 621	173 000
Inne aktywa finansowe	1 772	-	1 772
Suma aktywów finansowych	67 288	266 255	333 543

 

ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE	Krótkoterminowe	Długoterminowe	Razem wartość bilansowa
31.12.2021
Zobowiązania wobec Banku Centralnego	8	-	8
Zobowiązania wobec banków	3 762	-	3 762
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	3 762	-	3 762
Pochodne instrumenty zabezpieczające	596	4 028	4 624
Pozostałe instrumenty pochodne	5 012	6 692	11 704
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	49	-	49
Zobowiązania wobec klientów	306 809	11 223	318 032
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	306 809	11 223	318 032
Otrzymane kredyty i pożyczki	4 356	786	5 142
Zobowiązania podporządkowane	-	2 716	2 716
Pozostałe zobowiązania finansowe	2 534	788	3 322
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje	568	104	672
Suma zobowiązań finansowych	323 694	26 337	350 031

 

ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE	Krótkoterminowe	Długoterminowe	Razem wartość bilansowa
31.12.2020
Zobowiązania wobec banków	2 583	-	2 583
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	2 583	-	2 583
Pochodne instrumenty zabezpieczające	308	235	543
Pozostałe instrumenty pochodne	2 411	4 221	6 632
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu	-	47	47
Zobowiązania wobec klientów	267 971	10 923	278 894
- wyceniane według zamortyzowanego kosztu	267 971	10 923	278 894
Otrzymane kredyty i pożyczki	14	4 892	4 906
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych	4 020	-	4 020
Zobowiązania podporządkowane	-	2 716	2 716
Pozostałe zobowiązania finansowe	2 098	885	2 983
Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje	535	91	626
Suma zobowiązań finansowych	279 940	24 010	303 950

 

CELE I ZASADY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM

60.            Zarządzanie ryzykiem w banku

Zarządzanie ryzykiem jest jednym z najważniejszych procesów wewnętrznych w Banku.

Celem zarządzania ryzykiem jest zapewnienie (przy zmieniającym się otoczeniu) rentowności działalności biznesowej, przy jednoczesnej kontroli i utrzymaniu poziomu ryzyka w ramach systemu limitów i przyjętej przez Bank tolerancji na ryzyko i systemu limitów w zmieniającym się otoczeniu makroekonomicznym. Poziom ryzyka stanowi ważny składnik procesu planistycznego.

Bank identyfikuje ryzyka w swojej działalności oraz analizuje wpływ poszczególnych rodzajów ryzyka na swoją działalność biznesową. Wszystkie ryzyka podlegają zarządzaniu, część z nich ma istotny wpływ w odniesieniu do dochodowości i kapitału niezbędnego do ich pokrycia. Za istotne ryzyka Bank uznaje ryzyko kredytowe, ryzyko walutowych kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych, ryzyko walutowe, ryzyko stopy procentowej, ryzyko płynności, w tym ryzyko finansowania, ryzyko operacyjne, ryzyko biznesowe, ryzyko zmian makroekonomicznych oraz ryzyko modeli. Regularnie, co najmniej w cyklu rocznym, Bank przeprowadza ocenę istotności wszystkich zidentyfikowanych ryzyk.

Szczegółowy opis zasad zarządzania istotnymi rodzajami ryzyka zawarty jest w raporcie „Adekwatność kapitałowa oraz inne informacje podlegające ogłaszaniu w Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA”.

Cel zarządzania ryzykiem

Celem zarządzania ryzykiem poprzez dążenie do utrzymywania poziomu ryzyka w ramach przyjętego poziomu tolerancji jest:

•        ochrona wartości kapitału akcjonariuszy,

•        ochrona depozytów klientów,

•        wsparcie Banku w prowadzeniu efektywnej działalności.

Bank osiąga cele zarządzania ryzykiem w szczególności poprzez zapewnianie właściwej informacji o ryzyku, tak aby decyzje były podejmowane z pełną świadomością poszczególnych rodzajów ryzyka, jakie ze sobą niosą.

Główne zasady zarządzania ryzykiem

Bank zarządza ryzykiem stosując w szczególności następujące zasady:

•        zarządzanie obejmuje wszystkie zidentyfikowane rodzaje ryzyka,

•        proces zarządzania ryzykiem jest odpowiedni do skali działalności oraz do istotności, skali i złożoności danego ryzyka i na bieżąco dostosowywany do nowych czynników i źródeł ryzyka,

•        metody zarządzania ryzykiem (w szczególności modele i ich założenia) oraz systemy pomiaru lub oceny ryzyka Bank dostosowuje do skali i złożoności ryzyka, aktualnie prowadzonej i planowanej działalności i otoczenia, w którym Bank działa oraz okresowo je weryfikuje i waliduje,

•        obszar zarządzania ryzykiem zachowuje niezależność organizacyjną od działalności biznesowej,

•        zarządzanie ryzykiem integruje się z systemami planistycznymi i kontrolingowymi,

•        Bank na bieżąco monitoruje i kontroluje poziom ryzyka,

•        proces zarządzania ryzykiem wspiera realizację strategii Banku przy zachowaniu zgodności ze strategią zarządzania ryzykiem, w szczególności w zakresie poziomu tolerancji na ryzyko.

proces zarządzania ryzykiem

Na proces zarządzania ryzykiem w Banku składają się następujące elementy:

 

•        identyfikacja ryzyka:

Identyfikacja ryzyka polega na rozpoznaniu aktualnych i potencjalnych źródeł ryzyka oraz oszacowaniu istotności jego potencjalnego wpływu na sytuację finansową Banku. W ramach identyfikacji ryzyka Bank określa te rodzaje ryzyka, które uznawane są za istotne w działalności Banku,

•        pomiar i ocena ryzyka:

Pomiar i ocena ryzyka mają na celu określenie skali zagrożeń związanych z występowaniem ryzyka. Pomiar ryzyka obejmuje określanie miar ryzyka adekwatnych do rodzaju, istotności ryzyka i dostępności danych. Wyniki pomiaru o charakterze ilościowym i jakościowym stanowią podstawę oceny ryzyka, która określa poziom lub zakres ryzyka.

W ramach pomiaru ryzyka Bank przeprowadza:

•        specyficzne testy warunków skrajnych, przeprowadzane odrębnie dla poszczególnych rodzajów ryzyka, służące ocenie wrażliwości danego ryzyka na wystąpienie niekorzystnych sytuacji rynkowych,

•        kompleksowe testy warunków skrajnych, przeprowadzane łącznie dla ryzyka koncentracji oraz rodzajów ryzyka uznanych za istotne, służące określeniu wrażliwości miar adekwatności kapitałowej i wyników Banku na realizację negatywnego scenariusza zmian w otoczeniu i funkcjonowaniu Banku.

Testy warunków skrajnych Bank przeprowadza na podstawie założeń zapewniających rzetelną ocenę ryzyka, w szczególności z uwzględnieniem postanowień rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego.

•        kontrola ryzyka:

Kontrola ryzyka obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku mechanizmów kontroli ryzyka w szczególności w postaci strategicznych limitów tolerancji na poszczególne rodzaje ryzyka. Strategiczne limity tolerancji na ryzyko podlegają cyklicznemu monitorowaniu, a w przypadku ich przekroczenia Bank podejmuje działania zarządcze.

•        prognozowanie i monitorowanie ryzyka:

Prognozowanie ryzyka polega na przewidywaniu przyszłego poziomu ryzyka przy uwzględnieniu zakładanej projekcji rozwoju działalności oraz zdarzeń wewnętrznych i zewnętrznych. Prognozy poziomu ryzyka Bank poddaje ocenie (tzw. „testowanie wsteczne”) w celu weryfikacji ich dokładności.

Monitorowanie ryzyka polega na obserwowaniu odchyleń realizacji od prognoz lub założonych punktów odniesienia (np. limitów, wartości progowych, planów, pomiarów z poprzedniego okresu, rekomendacji i zaleceń wydanych przez zewnętrzny organ nadzoru i kontroli). Monitorowanie i prognozowanie ryzyka odbywa się z częstotliwością adekwatną do istotności danego rodzaju ryzyka oraz jego zmienności.

•        raportowanie ryzyka:

Raportowanie ryzyka obejmuje informowanie o wynikach identyfikacji, pomiaru lub oceny ryzyka, monitorowania i prognozowania ryzyka, przyczynach zmian ryzyka, podjętych działaniach i rekomendacjach działań. Bank dostosowuje zakres, częstotliwość oraz formę raportowania do szczebla zarządczego odbiorców. Rada Nadzorcza jest niezwłocznie informowana o istotnych zmianach w poziomie ryzyka, w szczególności o zagrożeniach i podejmowanych działaniach zaradczych w sytuacji potencjalnych problemów płynnościowych Banku oraz efektach tych działań i ich wpływie na poziom płynności Banku.

•        działania zarządcze:

Działania zarządcze polegają na określaniu pożądanego poziomu ryzyka służącemu budowie struktury aktywów i pasywów. Działania zarządcze mogą skutkować w szczególności:

•        akceptacją ryzyka – określeniem akceptowalnego poziomu ryzyka z uwzględnieniem potrzeb biznesowych oraz opracowaniu działań zarządczych na wypadek przekroczenia tego poziomu,

•        redukcją ryzyka – łagodzeniem wpływu czynników ryzyka lub skutków jego materializacji (np. przez zmniejszenie lub dywersyfikację ekspozycji na ryzyko, ustalenie limitów, wykorzystywanie zabezpieczeń),

•        transferem ryzyka – przeniesieniem odpowiedzialności za pokrycie ewentualnych strat (np. przez przeniesienie ryzyka na inny podmiot przy użyciu instrumentów prawnych takich jak umowy ubezpieczenia, czy umowy o ochronę obiektu, przyjmowanie gwarancji),

•        unikaniem ryzyka – rezygnacją z działalności generującej ryzyko lub wyeliminowaniem prawdopodobieństwa wystąpienia czynnika ryzyka, w tym w szczególności ustaleniem zerowej tolerancji na ryzyko.

Organizacja zarządzania ryzykiem w PKO Banku Polskim S.A.

Zarządzanie ryzykiem w Banku odbywa się we wszystkich jednostkach Banku.

Organizacja zarządzania ryzykiem w PKO Banku Polskim SA przedstawiona jest na poniższym schemacie:

 

Rada Nadzorcza nadzoruje i ocenia proces zarządzania ryzykiem, w szczególności na podstawie cyklicznych raportów ryzyka uwzględniających ocenę adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem oraz informacji o realizacji strategii zarządzania ryzykiem, w tym poziomie limitów ograniczających ryzyko oraz wniosków z testów warunków skrajnych i w razie konieczności zleca dokonanie weryfikacji tego procesu.

Radę Nadzorczą wspierają m.in. następujące komitety: Komitet ds. Nominacji i Wynagrodzeń Rady Nadzorczej, Komitet ds. Ryzyka Rady Nadzorczej i Komitet Audytu Rady Nadzorczej.

Zarząd PKO Banku Polskiego SA w zakresie zarządzania ryzykiem odpowiada za strategiczne zarządzanie ryzykiem, w tym za nadzorowanie i monitorowanie działań podejmowanych przez Bank w zakresie zarządzania ryzykiem. Podejmuje najważniejsze decyzje mające wpływ na profil ryzyka Banku oraz uchwala przepisy wewnętrzne Banku dotyczące zarządzania ryzykiem. Zapewnia działanie systemu zarządzania ryzykiem, monitoruje i ocenia jego funkcjonowanie oraz przekazuje Radzie Nadzorczej informację w tym zakresie. W zarządzaniu ryzykiem Zarząd wspierają następujące komitety działające w Banku:

•        Komitet Ryzyka (KR),

•        Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami (KZAP),

•        Komitet Kredytowy Banku (KKB),

•        Komitet Ryzyka Operacyjnego (KRO).

System zarządzania ryzykiem jest realizowany na trzech niezależnych wzajemnie uzupełniających się poziomach:

PIERWSZY POZIOM – tworzą struktury organizacyjne zarządzające produktem, realizujące sprzedaż produktów i obsługę klientów oraz inne struktury realizujące zadania operacyjne generujące ryzyko, funkcjonujące na podstawie przepisów wewnętrznych. Funkcja jest realizowana we wszystkich jednostkach Banku i podmiotach Grupy Kapitałowej. Jednostki Banku implementują zaprojektowane przez jednostki Banku usytuowane na drugim poziomie odpowiednie mechanizmy kontroli ryzyka, w tym zwłaszcza limity oraz zapewniają ich przestrzeganie poprzez odpowiednie mechanizmy kontrolne.

drugi POZIOM – obejmuje działalność komórki do spraw zgodności oraz identyfikację, pomiar, ocenę lub kontrolę, monitorowanie i raportowanie istotnych rodzajów ryzyka, a także stwierdzanych zagrożeń i nieprawidłowości – zadania realizowane są przez wyspecjalizowane struktury organizacyjne działające na podstawie obowiązujących przepisów wewnętrznych Banku; celem tych struktur jest zapewnienie żeby działania realizowane na pierwszym poziomie były właściwie uregulowane w przepisach wewnętrznych Banku i skutecznie ograniczały ryzyko, wspierały pomiar, ocenę i analizę ryzyka oraz efektywność działalności. Funkcja realizowana jest w szczególności w Obszarze Zarządzania Ryzykiem, Departamencie Zgodności i właściwych komitetach. Drugi poziom wspiera podejmowanie działań mających na celu eliminację niekorzystnych odchyleń od planu finansowego w zakresie wielkości wpływających na ujęte w planie finansowym ilościowe strategiczne limity tolerancji na ryzyko. Działania te realizuje się w szczególności w jednostkach Banku odpowiadających za kontroling.

trzeci POZIOM – stanowi audyt wewnętrzny, realizujący niezależne audyty elementów systemu zarządzania Bankiem, w tym systemu zarządzania ryzykiem oraz systemu kontroli wewnętrznej; audyt wewnętrzny funkcjonuje odrębnie od pierwszego i drugiego poziomu i może wspierać realizowane tam działania poprzez konsultacje, ale bez możliwości wpływu na podejmowane decyzje. Funkcja jest realizowana zgodnie z przepisami wewnętrznymi Banku dotyczącymi zasad funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej.

Niezależność poziomów polega na zachowaniu organizacyjnej odrębności w następujących płaszczyznach:

•        funkcja drugiego poziomu w zakresie tworzenia rozwiązań systemowych jest niezależna od funkcji pierwszego poziomu,

•        funkcja trzeciego poziomu jest niezależna od funkcji pierwszego i drugiego poziomu.

61.            Specyficzne działania w zakresie zarządzania ryzykiem w Banku podjęte w 2021 roku

Mając na uwadze zabezpieczenie dobrej jakości portfela kredytowego i minimalizację skutków COVID-19 dla Klientów, w 2021 roku Bank na bieżąco monitorował sytuację Klientów oraz dostosowywał politykę kredytową do sytuacji rynkowej i gospodarczej.

W 2021 roku PFR rozpoczął proces rozliczenia subwencji z Tarcz Finansowych PFR dla mikro, małych i średnich firm. Proces rozliczenia jest przeprowadzany przez bank, za pośrednictwem którego zawarto umowę subwencji finansowej. W PKO Banku Polskim S.A. odbywał się za pośrednictwem bankowości iPKO, iPKO biznes oraz Inteligo (wyłącznie dla tarczy 1.0).

W ramach rozliczenia Tarczy Finansowej 1.0 (rozpoczętego w kwietniu 2021 roku) Bank do 31 grudnia 2021 roku udostępnił formularze ponad 67 tys. firm. Prawie 64,8 tys. firm otrzymało pozytywną decyzję umorzeniową PFR – rozliczono subwencje o łącznej wartości 10 mld PLN, a wartość umorzenia wyniosła 6,4 mld PLN. Bank udostępnił klientom, którzy zobowiązani są do spłat pozostałej po umorzeniu części subwencji, harmonogramy spłat wraz z przypisanymi spłatom rachunkami. Ponadto Bank monitoruje spłaty subwencji, przekazując zawiadomienia do Klientów ze zidentyfikowanymi opóźnieniami.

Proces rozliczenia subwencji finansowej PFR uzyskanej w ramach Tarczy Finansowej 2.0 odbywał się wyłącznie za pośrednictwem bankowości iPKO i iPKO biznes, a rozpoczął się w listopadzie 2021 r. W pierwszym etapie rozliczenie subwencji realizowane było przez firmy posiadające status MSP (1,4 tys. firm). W ramach procesu składania Oświadczeń o rozliczenie firmy te zobligowane zostały do przekazania plików JPK. W drugiej kolejności rozliczenie dotyczy mikrofirm (7,4 tys. firm). Realizacja procesu rozpoczęła się w styczniu 2022 r. Decyzja umorzeniowa zostanie przekazana beneficjentom do końca kwietnia/lipca 2022 r (obecnie zmiana procesowana na poziomie Rady Ministrów)”

•      Kredyty i pożyczki zabezpieczone hipotecznie indeksowane lub denominowane do walut obcych (patrz nota „kredyty hipoteczne w walutach wymienialnych”

62.            Zarządzanie ryzykiem kredytowym

•      Definicja

Ryzyko kredytowe jest rozumiane jako ryzyko poniesienia straty w wyniku niewywiązania się klienta z zobowiązań wobec Banku lub jako ryzyko spadku wartości ekonomicznej wierzytelności Banku w wyniku pogorszenia się zdolności klienta do obsługi zobowiązań.

•      Cel zarządzania

Celem zarządzania ryzykiem kredytowym jest ograniczenie strat na portfelu kredytowym oraz minimalizacja ryzyka wystąpienia ekspozycji kredytowych zagrożonych utratą wartości, przy zachowaniu oczekiwanego poziomu dochodowości i wartości portfela kredytowego.

Bank kieruje się przede wszystkim następującymi zasadami zarządzania ryzykiem kredytowym:

•        transakcja kredytowa wymaga wszechstronnej oceny ryzyka kredytowego, której wyrazem jest rating wewnętrzny lub ocena scoringowa,

•        pomiar ryzyka kredytowego transakcji kredytowych dokonywany jest na etapie rozpatrywania wniosku o udzielenie transakcji i cyklicznie w ramach monitorowania z uwzględnieniem zmieniających się warunków zewnętrznych oraz zmian sytuacji finansowej kredytobiorców oraz powiązań pomiędzy klientami Banku.

•        ocena ryzyka kredytowego ekspozycji jest oddzielona od funkcji sprzedaży poprzez zapewnienie właściwej struktury organizacyjnej, niezależności budowy i walidacji narzędzi wspierających ocenę ryzyka kredytowego oraz niezależność decyzji akceptujących odstępstwa od wskazań tych narzędzi,

•        oferowane klientowi warunki transakcji kredytowej zależą od oceny poziomu ryzyka kredytowego generowanego przez tę transakcję,

•        decyzje kredytowe podejmują jedynie osoby do tego uprawnione,

•        ryzyko kredytowe jest zdywersyfikowane w szczególności pod względem obszarów geograficznych, sektorów gospodarki, produktów oraz klientów,

•        oczekiwany poziom ryzyka kredytowego jest zabezpieczany poprzez przyjmowane przez Bank zabezpieczenia, marże na ryzyko pobierane od klientów oraz odpisy (rezerwy) na oczekiwane straty kredytowe.

•        system motywacyjny jest ukierunkowany na przestrzeganie przyjętych w Banku polityk i zasad zarządzania ryzykiem kredytowym.

Realizację wyżej wymienionych zasad zapewnia stosowanie przez Bank zaawansowanych metod zarządzania ryzykiem kredytowym, zarówno na poziomie pojedynczych ekspozycji kredytowych, jak i na poziomie całego portfela kredytowego Banku. Bank weryfikuje i rozwija metody w kierunku zgodności z wymaganiami metodami ratingów wewnętrznych (IRB), tzn. zaawansowanej metody pomiaru ryzyka kredytowego, która może być wykorzystywana do wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego po uzyskaniu przez Bank zgody Komisji Nadzoru Finansowego.

Limity podejmowania decyzji kredytowych uzależnione są w szczególności od: kwoty zaangażowania kredytowego wobec klienta, kwoty jednostkowej transakcji kredytowej oraz okresu transakcji kredytowej.

•      pomiar i ocena ryzyka kredytowego: Metody pomiaru i oceny ryzyka kredytowego

W celu określenia poziomu ryzyka kredytowego oraz opłacalności portfeli kredytowych Bank wykorzystuje różne metody pomiaru i wyceny ryzyka kredytowego, w tym:

•        prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania (probability of default PD),

•        stratę z tytułu niewykonania zobowiązania (LGD),

•        współczynnik konwersji kredytowej (CCF),

•        oczekiwaną stratę kredytową (ECL),

•        wartość zagrożoną ryzykiem kredytowym (CVaR),

•        udział i strukturę ekspozycji kredytowych zagrożonych utratą wartości,

•        wskaźnik pokrycia odpisami kredytów z utratą wartości (Coverage Ratio),

•        koszt ryzyka kredytowego,

•        testy warunków skrajnych.

Bank systematycznie rozwija zakres wykorzystywanych mierników ryzyka kredytowego z uwzględnieniem wymagań metody wewnętrznych ratingów (IRB), jak również rozszerza zakres stosowania miar ryzyka w celu pełnego pokrycia portfela kredytowego Banku tymi metodami.

Metody pomiaru portfelowego ryzyka kredytowego pozwalają m.in. na uwzględnienie ryzyka kredytowego w cenie produktów, ustalanie optymalnych warunków dostępności finansowania oraz wyznaczanie poziomu odpisów na oczekiwane straty kredytowe.

Bank przeprowadza analizy oraz testy warunków skrajnych dotyczące wpływu potencjalnych zmian w otoczeniu makroekonomicznym na jakość portfela kredytowego Banku, a wyniki prezentuje w raportach dla organów Banku. Powyższe informacje umożliwiają identyfikowanie i podejmowanie działań ograniczających negatywne skutki wpływu niekorzystnych sytuacji rynkowych na wynik Banku.

Proces oceny ryzyka kredytowego w Banku uwzględnia wymagania Komisji Nadzoru Finansowego określone w Rekomendacjach KNF.

Opis szacowania oczekiwanych strat kredytowych został ujawniony w nocie „Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe”.

•        pomiar i ocena ryzyka kredytowego: Metody ratingowe i scoringowe

Ocena ryzyka pojedynczych transakcji kredytowych jest dokonywana w Banku z wykorzystaniem metod scoringowych i ratingowych. Funkcjonowanie tych metod wspierają specjalistyczne aplikacje informatyczne. Sposób dokonywania oceny określony został w przepisach wewnętrznych Banku, których głównym celem jest zapewnienie jednolitej i obiektywnej oceny ryzyka kredytowego w procesie kredytowania.

Bank ocenia ryzyko kredytowe klientów indywidualnych w dwóch wymiarach: zdolności kredytowej klienta w ujęciu ilościowym i jakościowym. Ocena zdolności kredytowej w ujęciu ilościowym polega na zbadaniu sytuacji finansowej klienta, zaś ocena w ujęciu jakościowym obejmuje ocenę scoringową oraz ocenę informacji o historii kredytowej klienta pozyskanych z wewnętrznych baz danych Banku oraz zewnętrznych baz danych.

W przypadku niektórych klientów instytucjonalnych z segmentu małych i średnich przedsiębiorstw spełniających określone kryteria Bank ocenia ryzyko kredytowe z wykorzystaniem metody scoringowej. Ocena ta dotyczy niskokwotowych, nieskomplikowanych transakcji kredytowych i odbywa się w dwóch wymiarach: zdolności kredytowej oraz wiarygodności kredytowej klienta. Ocena zdolności kredytowej polega na zbadaniu sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta, zaś ocena wiarygodności kredytowej klienta obejmuje ocenę scoringową oraz ocenę informacji o historii kredytowej klienta pozyskanych z wewnętrznych baz danych Banku oraz zewnętrznych baz danych.

W pozostałych przypadkach dla klientów instytucjonalnych stosowana jest metoda ratingowa.

Bank dokonuje oceny ryzyka kredytowego związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych w dwóch wymiarach: klienta oraz transakcji. Miarami tej oceny jest ocena wiarygodności klienta, czyli rating oraz ocena ryzyka transakcji, tj. zdolności do spłaty zobowiązania w określonej wysokości i terminach. 

Bank opracowuje modele ratingowe dla klientów instytucjonalnych z wykorzystaniem wewnętrznych danych, co zapewnia, że są one dostosowane do profilu ryzyka klientów Banku. Modele są oparte na statystycznej analizie zależności między niewykonaniem zobowiązania a punktową oceną ryzyka klienta. Ocena punktowa obejmuje ocenę wskaźników finansowych, czynników jakościowych oraz ocenę czynników behawioralnych. Ocena ryzyka klienta jest uzależniona od wielkości przedsiębiorstwa, dla którego dokonywana jest analiza. Dodatkowo Bank stosuje model oceny przedsiębiorców kredytowanych w formule finansowania specjalistycznego pozwalający na adekwatną ocenę ryzyka kredytowego dużych przedsięwzięć polegających na finansowaniu nieruchomości (np. lokale biurowe, powierzchnie sklepowe, powierzchnie przemysłowe) oraz projektów infrastrukturalnych (np. infrastruktura telekomunikacyjna, przemysłowa, użyteczności publicznej).

Modele ratingowe są zaimplementowane w narzędziu informatycznym wspierającym ocenę ryzyka kredytowego Banku związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych.

W celu zbadania poprawności funkcjonowania metod stosowanych w Banku, metodyki oceny ryzyka kredytowego związanego z jednostkowymi ekspozycjami kredytowymi podlegają okresowym przeglądom.

Proces oceny ryzyka kredytowego w Banku uwzględnia wymagania Komisji Nadzoru Finansowego określone w Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie oraz Rekomendacji T dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych.

Od 30 czerwca 2021, w procesie kredytowym dla Klientów segmentu korporacyjnego oraz Klientów segmentu firm i przedsiębiorstw ocenianych z wykorzystaniem metody ratingowej Bank każdorazowo ocenia wpływ czynników środowiskowych, społecznych oraz związanych z zarządzaniem (tzw. czynniki ESG) na zdolność kredytową Klienta oraz identyfikuje transakcje kredytowe z podwyższoną dźwignią finansową (tzw. transakcje lewarowane). Bank bada też wpływ transakcji kredytowych na kwestie ESG i klasyfikuje je do czterech kategorii, począwszy od transakcji z pozytywnym wpływem na kwestie ESG, a skończywszy na tych z istotnie negatywnym wpływem. W ocenie czynników ESG Bank uwzględnia m.in. ryzyko zmiany klimatu i wpływu na działalność Klienta, możliwy wpływ Klienta na zmianę klimatu, czynniki związane z kapitałem ludzkim czy dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa oraz czynniki związane z aspektami zarządzania (w tym kultury organizacji i nadzoru wewnętrznego).

Informacja o ocenach ratingowych i scoringowych jest szeroko wykorzystywana w Banku w zarządzaniu ryzykiem kredytowym, w systemie kompetencji do podejmowania decyzji kredytowych, przy ustalaniu warunków aktywacji służb oceny ryzyka kredytowego oraz w systemie pomiaru i raportowania ryzyka kredytowego.

•        pomiar i ocena ryzyka kredytowego: Prognozowanie i Monitorowanie ryzyka kredytowego

Prognozowanie i monitorowanie ryzyka kredytowego polega na sporządzaniu prognoz poziomu ryzyka kredytowego oraz monitorowaniu odchyleń realizacji od prognoz lub założonych punktów odniesienia (np. limitów, wartości progowych, planów, pomiarów z poprzedniego okresu, rekomendacji i zaleceń wydanych przez zewnętrzny organ nadzoru i kontroli), a także przeprowadzania testów warunków skrajnych (specyficznych i kompleksowych). Prognozy poziomu ryzyka Bank poddaje regularnej weryfikacji (ang. backtesting).

Bank monitoruje ryzyko kredytowe na poziomie pojedynczych klientów, grup klientów powiązanych, transakcji kredytowych i ich zabezpieczeń oraz na poziomie portfelowym.

Monitorowanie ryzyka kredytowego na poziomie pojedynczych transakcji kredytowych określone jest w szczególności w przepisach wewnętrznych Banku dotyczących:

•        oceny ryzyka kredytowego związanego z finansowaniem klientów,

•        metodyk oceny klientów,

•        identyfikacji grup podmiotów powiązanych,

•        oceny zabezpieczeń oraz kontroli inwestycji,

•        tworzenia odpisów na oczekiwane straty kredytowe,

•        Systemu Wczesnego Ostrzegania,

•        procedur operacyjnych.

W celu skrócenia czasu reakcji na zaobserwowane sygnały ostrzegawcze sygnalizujące wzrost poziomu ryzyka kredytowego, Bank wykorzystuje i rozwija aplikację informatyczną System Wczesnego Ostrzegania (SWO).

Monitorowanie ryzyka kredytowego na poziomie portfelowym polega na:

•        nadzorowaniu poziomu portfelowego ryzyka kredytowego na podstawie przyjętych narzędzi pomiaru ryzyka kredytowego z uwzględnieniem zidentyfikowanych źródeł ryzyka kredytowego oraz analizy skutków i działań podjętych w ramach zarządzania systemowego,

•        rekomendowaniu działań zaradczych w przypadku stwierdzenia podwyższonego poziomu ryzyka kredytowego.

•        Raportowanie ryzyka kredytowego

Raportowanie o ryzyku kredytowym obejmuje cykliczne informowanie o skali narażenia na ryzyko portfela kredytowego

Bank sporządza miesięczne i kwartalne raporty o ryzyku kredytowym. Raportowanie ryzyka kredytowego ma zapewniać możliwie najpełniejszą informację o ryzyku kredytowym, w szczególności w zakresie skuteczności polityki zarządzania ryzykiem kredytowym, identyfikacji źródeł i czynników ryzyka kredytowego, pomiaru kosztów ryzyka kredytowego, monitorowania przestrzegania limitów i podejmowanych działań naprawczych i profilaktycznych.

•        Działania zarządcze dotyczące ryzyka kredytowego

Celem działań zarządczych jest kształtowanie i optymalizacja systemu zarządzania ryzykiem kredytowym oraz poziomu ryzyka kredytowego w Banku.

Działania zarządcze w zarządzaniu ryzykiem kredytowym obejmują w szczególności:

•        wydawanie przepisów wewnętrznych regulujących system zarządzania ryzykiem kredytowym,

•        wydawanie zaleceń, wytycznych postępowania, wyjaśnień i interpretacji przepisów wewnętrznych,

•        podejmowanie decyzji dotyczących akceptowalnego poziomu ryzyka kredytowego, w tym w szczególności decyzji kredytowych,

•        opracowywanie i udoskonalanie narzędzi oraz mechanizmów kontroli ryzyka kredytowego umożliwiających utrzymanie poziomu ryzyka kredytowego w granicach akceptowanych przez Bank,

•        opracowywanie i monitorowanie funkcjonowania mechanizmów kontrolnych w zarządzaniu ryzykiem kredytowym,

•        opracowywanie i udoskonalanie metod i modeli oceny ryzyka kredytowego,

•        rozwijanie i doskonalenie narzędzi informatycznych wykorzystywanych w zarządzaniu ryzykiem kredytowym,

•        planowanie działań oraz wydawanie rekomendacji i zaleceń.

Do zarządzania ryzykiem kredytowym Bank stosuje w szczególności następujące narzędzia i mechanizmy kontroli ryzyka:

•        strategiczne limity tolerancji na ryzyko kredytowe i ryzyko koncentracji, które określają maksymalną wielkość tych ryzyk, jaką Bank jest gotowy podejmować. Limity te uwzględniają wymagania wynikające m.in. z rozporządzenia CRR, z ustawy Prawo bankowe lub z rekomendacji S i T.

•        wewnętrzne limity na ryzyko kredytowe lub ryzyko koncentracji, w tym:

a)        limity określające poziom tolerancji na portfelowe ryzyko kredytowe i ryzyko koncentracji,

b)        limity branżowe, które ograniczają poziom ryzyka związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych prowadzących działalność w branżach charakteryzujących się wysokim poziomem ryzyka kredytowego

c)        limity kompetencyjne, określają maksymalny poziom uprawnień do podejmowania decyzji kredytowych wobec klientów, z uwzględnieniem klientów obsługiwanych w podmiotach Grupy Kapitałowej Banku

•        weryfikacja jakości procesów kredytowych,

•        rating oddziału, który jest wyznaczany dla oddziałów samodzielnych realizujących sprzedaż produktów kredytowych dla firm i klientów indywidualnych

•        wartości progowe aktywujące udział analityków ryzyka w ocenie ryzyka kredytowego.

Narzędziami zarządzania ryzykiem kredytowym z poziomu klienta i transakcji są:

•        minimalne warunki transakcji określone dla danego typu transakcji (np. maksymalna kwota kredytu, wymagane zabezpieczenie),

•        reguły określania dostępności kredytowania, w tym punkty odcięcia – minimalna liczba punktów przyznawanych w wyniku oceny jakościowej z wykorzystaniem systemu scoringowego bądź klasa ratingu klienta, powyżej których można dokonać z klientem transakcji kredytowej,

•        minimalne marże kredytowe – marże na ryzyko kredytowe związane z transakcją kredytową z danym klientem, przy czym oferowane klientowi oprocentowanie nie powinno być niższe od stawki referencyjnej powiększonej o marżę na ryzyko kredytowe.

•        Stosowanie technik ograniczenia ryzyka kredytowego – zabezpieczenia

Szczególną rolę w ustalaniu warunków transakcji kredytowej stanowi polityka zabezpieczeń. Prowadzona przez Bank polityka zabezpieczeń ma na celu należyte zabezpieczenie ryzyka kredytowego, na jakie narażona jest Bank, w tym przede wszystkim ustanowienie najbardziej płynnych zabezpieczeń. Zabezpieczenie może zostać uznane za płynne, jeśli możliwe jest jego zbycie bez istotnego obniżenia jego ceny i w czasie, który nie naraża Banku na zmianę wartości zabezpieczenia ze względu na właściwą danemu zabezpieczeniu fluktuację cen.

Bank dąży do dywersyfikacji zabezpieczeń w zakresie form, jak i przedmiotów zabezpieczenia.

Bank ocenia zabezpieczenia pod kątem faktycznej możliwości ich wykorzystania jako ewentualne źródło dochodzenia swoich roszczeń.

Ponadto, w ocenie zabezpieczenia uwzględnia się w szczególności:

•        sytuację majątkową, ekonomiczno-finansową albo społeczno-finansową podmiotów udzielających zabezpieczenia osobistego,

•        stan i wartość rynkową przedmiotów zabezpieczenia rzeczowego oraz ich podatność na deprecjację w okresie utrzymywania zabezpieczenia (wpływ zużycia technologicznego przedmiotu zabezpieczenia na jego wartość),

•        potencjalne korzyści ekonomiczne Banku wynikające z określonego sposobu zabezpieczenia wierzytelności, w tym w szczególności możliwość pomniejszenia odpisów na oczekiwane straty kredytowe,

•        sposób ustanowienia zabezpieczenia, w tym typowy czas trwania i złożoność czynności formalnych, jak również niezbędne koszty (koszty utrzymania zabezpieczenia i egzekucji z zabezpieczenia), z wykorzystaniem przepisów wewnętrznych Banku dotyczących oceny zabezpieczeń,

•        złożoność, czasochłonność oraz uwarunkowania ekonomiczne i prawne skutecznej realizacji zabezpieczenia, w kontekście ograniczeń egzekucyjnych oraz obowiązujących zasad podziału sum uzyskanych z egzekucji indywidualnej lub w postępowaniu upadłościowym, kolejność zaspakajania się z zabezpieczenia.

•        ustanawianie określonych form zabezpieczeń uzależnione jest od poziomu ryzyka klienta lub poziomu ryzyka transakcji.

Przy udzielaniu kredytów przeznaczonych na finansowanie nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych zabezpieczenie obligatoryjnie ustanawiane jest w postaci hipoteki na finansowanej nieruchomości.

Do czasu skutecznego ustanowienia zabezpieczenia (w zależności od rodzaju kredytu oraz jego kwoty) Bank może przyjąć zabezpieczenie przejściowe w innej formie.

Przy udzielaniu kredytów konsumpcyjnych przyjmuje się najczęściej zabezpieczenie osobiste (poręczenie cywilne, poręczenie wekslowe) albo ustanawia się zabezpieczenia na rachunku bankowym, na samochodzie lub papierach wartościowych.

Zabezpieczenie kredytów przeznaczonych na finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw oraz klientów korporacyjnych ustanawia się m.in.: na wierzytelnościach gospodarczych, rachunkach bankowych, rzeczach ruchomych, nieruchomościach czy papierach wartościowych.

63.            Ryzyko kredytowe – informacje finansowe

•        wpływ COVID-19 na jakość portfela kredytowego

 

Ekspozycje objęte moratoriami ustawowymi i pozaustawowymi prezentują poniższe tabele:

•        wartość bilansowa brutto czynnych i wygasłych ekspozycji

Podział kredytów i zaliczek objętych moratoriami ustawowymi i pozaustawowymi według rezydualnego terminu moratoriów	31.12.2021
	Liczba dłużników	Wartość bilansowa brutto
			W tym: moratoria ustawowe	W tym: wygasłe	Rezydualny termin moratoriów
					<= 3 miesiące
Kredyty i pożyczki w odniesieniu do których zaproponowano moratoria	123 380	20 191
Kredyty i zaliczki objęte moratoriami zgodnymi z wytycznymi EUNB	123 380	20 191	70	20 191	-
bankowości detalicznej i prywatnej		14 183	70	14 183	-
na nieruchomości		11 288	48	11 288	-
konsumpcyjne		2 895	22	2 895	-
firm i przedsiębiorstw		2 276	-	2 276	-
gospodarcze		679	-	679	-
na nieruchomości		1 597	-	1 597	-
korporacyjne		3 732	-	3 732	-
gospodarcze		2 944	-	2 944	-
na nieruchomości		788	-	788	-

 

Podział kredytów i zaliczek objętych moratoriami ustawowymi i pozaustawowymi według rezydualnego terminu moratoriów	31.12.2020
	Liczba dłużników	Wartość bilansowa brutto
			W tym: moratoria ustawowe	W tym: wygasłe	Rezydualny termin moratoriów
					<= 3 miesiące
Kredyty i pożyczki w odniesieniu do których zaproponowano moratoria	168 699	25 679
Kredyty i zaliczki objęte moratoriami zgodnymi z wytycznymi EUNB	168 699	25 679	39	23 249	2 430
bankowości detalicznej i prywatnej		17 938	39	16 149	1 789
na nieruchomości		13 667	27	12 261	1 406
konsumpcyjne		4 271	12	3 888	383
firm i przedsiębiorstw		2 950	-	2 858	92
gospodarcze		1 404	-	1 388	16
na nieruchomości		1 546	-	1 470	76
korporacyjne		4 791	-	4 242	549
gospodarcze		3 389	-	2 841	548
na nieruchomości		1 402	-	1 401	1

•        wartość bilansowa brutto czynnych ekspozycji

Na 31 grudnia 2021 roku nie występowały czynne ekspozycje kredytów objętych moratoriami

Kredyty i zaliczki objęte moratoriami zgodnymi z wytycznymi EUNB (ustawowymi i pozaustawowymi)	31.12.2020
	Wartość bilansowa brutto
		Obsługiwane			Nieobsługiwane
			w tym: ekspozycje objęte działaniami restrukturyza-cyjnymi	w tym faza 2		w tym: ekspozycje objęte działaniami restrukturyzacyjnymi	w tym: istnieje małe prawdopodo-bieństwo wywiązania się z zobowiązania, ale zobowiązanie nie jest przetermino-wane albo jest przeter-minowane < = 90 dni
Kredyty i zaliczki objęte moratoriami zgodnymi z wytycznymi EUNB	2 430	2 379	31	1 379	51	3	48
bankowości detalicznej i prywatnej	1 789	1 738	31	1 164	51	3	48
na nieruchomości	1 406	1 376	28	1 002	30	2	28
konsumpcyjne	383	362	3	162	21	1	20
firm i przedsiębiorstw	92	92	-	21	-	-	-
gospodarcze	16	16	-	11	-	-	-
na nieruchomości	76	76	-	10	-	-	-
korporacyjne	549	549	-	194	-	-	-
gospodarcze	548	548	-	194	-	-	-
na nieruchomości	1	1	-	-	-	-	-

•        skumulowana utrata wartości czynnych ekspozycji

Na 31 grudnia 2021 roku nie występowała utrata wartości i ekspozycji dla kredytów objętych moratoriami.

Kredyty i zaliczki objęte moratoriami zgodnymi z wytycznymi EUNB (ustawowymi i pozaustawowymi)	31.12.2020
	Skumulowana utrata wartości, skumulowane ujemne zmiany wartości godziwej z tytułu ryzyka kredytowego
		Obsługiwane			Nieobsługiwane
			w tym: ekspozycje objęte działaniami restrukturyza-cyjnymi	w tym: faza 2		w tym: ekspozycje objęte działaniami restrukturyza-cyjnymi	w tym: istnieje małe prawdopodo-bieństwo wywiązania się z zobowiązania, ale zobowiązanie nie jest przetermino-wane albo jest przeter-minowane < = 90 dni
Kredyty i zaliczki objęte moratoriami zgodnymi z wytycznymi EUNB:	(85)	(70)	(3)	(62)	(15)	(1)	(15)
bankowości detalicznej i prywatnej	(77)	(62)	(3)	(56)	(15)	(1)	(15)
na nieruchomości	(45)	(37)	(2)	(34)	(8)	(1)	(8)
konsumpcyjne	(32)	(25)	(1)	(22)	(7)	-	(7)
firm i przedsiębiorstw	(2)	(2)	-	(1)	-	-	-
gospodarcze	(1)	(1)	-	(1)	-	-	-
na nieruchomości	(1)	(1)	-	-	-	-	-
korporacyjne	(6)	(6)	-	(5)	-	-	-
gospodarcze	(6)	(6)	-	(5)	-	-	-

•        wartość bilansowa brutto oraz maksymalna uznawalna kwota gwarancji nowo udzielonych kredytów objętych gwarancjami

Nowo udzielone kredyty i zaliczki w ramach nowych programów gwarancji publicznych wprowadzonych w związku z kryzysem spowodowanym przez COVID-19	31.12.2021
	Wartość bilansowa brutto		Maksymalna uznawalna kwota gwarancji
		W tym: ekspozycje objęte działaniami restrukturyzacyjnymi	Gwarancja publiczna otrzymana w związku z kryzysem spowodowanym przez COVID-19
Nowo udzielone kredyty i zaliczki objęte programami gwarancji publicznych	4 904	48	3 923
firm i przedsiębiorstw	3 981	29	3 185
Gospodarcze	3 981	29	3 185
korporacyjne	923	19	738
Gospodarcze	923	19	738

 

Nowo udzielone kredyty i zaliczki w ramach nowych programów gwarancji publicznych wprowadzonych w związku z kryzysem spowodowanym przez COVID-19	31.12.2020
	Wartość bilansowa brutto		Maksymalna uznawalna kwota gwarancji
		W tym: ekspozycje objęte działaniami restrukturyzacyjnymi	Gwarancja publiczna otrzymana w związku z kryzysem spowodowanym przez COVID-19
Nowo udzielone kredyty i zaliczki objęte programami gwarancji publicznych	3 416	22	-
firm i przedsiębiorstw	2 478	11	-
Gospodarcze	2 478	11	-
korporacyjne	938	11	-
Gospodarcze	938	11	-

Bank ujmując wpływ COVID–19 na portfel kredytowy w 2021 roku wziął pod uwagę trzy scenariusze rozwoju głównych parametrów makroekonomicznych. Oszacowanie wpływu pandemii odbywa się na bazie zależności pomiędzy stratą oczekiwaną a zmianą parametrów makroekonomicznych ujętych w każdym z trzech scenariuszy opracowanych na podstawie wewnętrznych prognoz Banku. Zakres prognozowanych wskaźników obejmuje m.in. wskaźniki dynamiki PKB oraz stopę bezrobocia, ponieważ te parametry mają najistotniejszy wpływ na poziom rozpoznanych zmian wyceny aktywów Banku. Aby adekwatnie uwzględnić dużą kwartalną zmienność wskaźników makroekonomicznych w modelach parametrów ryzyka (w szczególności w modelu parametru prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania - PD), przyjęto uśrednione wartości tych wskaźników w 2 letnim okresie. Dodatkowy odpis z tytułu COVID-19 wynika z istotnego pogorszenia prognoz makroekonomicznych we wszystkich trzech przyjętych scenariuszach oraz oznaczenia istotnego wzrostu ryzyka kredytowego dla ekspozycji objętym moratoriami z najwyższymi wartościami PD. Wzrost parametru PD powoduje wzrost oczekiwanej straty na poszczególnych kredytach, dla części z nich skutkując zwiększonymi migracjami do Fazy 2. 

Stosowane podejście do wpływu prognoz makroekonomicznych na parametry ryzyka opisuje sytuację jednocześnie we wszystkich gałęziach gospodarki i może nie uwzględniać wywołanych przez pandemię problemów poszczególnych branż, dlatego Grupa Kapitałowa przeprowadziła dodatkowe analizy portfela kredytowego. Analizy te wykonane przez ekspertów ryzyka objęły przede wszystkim ocenę wpływu specyficznych warunków makroekonomicznych nieuwzględnionych w podejściu portfelowym i pozwoliły na identyfikację klientów i branż szczególnie dotkniętych obecną sytuacją gospodarczą. Dotyczy to branży budowlanej, hotelowej, motoryzacyjnej oraz wynajmu powierzchni biurowych i handlowych. Ekspozycje z najwyższymi wartościami PD, które należą do zidentyfikowanych branż oznaczono przesłanką „istotnego wzrostu ryzyka kredytowego” i objęto podwyższonymi odpisami, które stanowią ok. 28% wartości odpisów na całym portfelu kredytów klasyfikowanych do Fazy 2.

•           stopień narażenia na ryzyko kredytowe

MAKSYMALNE NARAŻENIE NA RYZYKO KREDYTOWE - INSTRUMENTY FINANSOWE, DLA KTÓRYCH NIE MAJĄ ZASTOSOWANIA WYMOGI ZWIĄZANE Z UTRATĄ WARTOŚCI	31.12.2021	31.12.2020
Pochodne instrumenty zabezpieczające	327	618
Pozostałe instrumenty pochodne	11 143	5 416
Papiery wartościowe:	1 144	2 305
przeznaczone do obrotu	311	1 198
nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	833	1 107
Kredyty i pożyczki udzielone klientom nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat	4 559	6 009
kredyty na nieruchomości	4	7
kredyty gospodarcze	97	114
kredyty konsumpcyjne	4 458	5 888
Razem	17 173	14 348

•           Modyfikacje

AKTYWA FINANSOWE, KTÓRE PODLEGAŁY MODYFIKACJI	2021		2020
Aktywa finansowe, które podlegały modyfikacji w okresie:	Faza 2	Faza 3	Faza 2	Faza 3
wartość wyceny według zamortyzowanego kosztu przed modyfikacją	1 028	601	1 900	743
zysk (strata) rozpoznana na modyfikacji	(8)	(4)	(3)	-
Aktywa finansowe, które podlegały modyfikacji od momentu początkowego ujęcia:	31.12.2021		31.12.2020
wartość bilansowa brutto aktywów finansowych, które podlegały modyfikacji, dla których strata była kalkulowana w okresie dożywotnim i które po modyfikacji ujmowane są w fazie 1	20		99

•           Należności spisane w okresie podlegające działaniom windykacyjnym

W poniższej tabeli zaprezentowano kwoty pozostałe do spłaty z tytułu aktywów finansowych, które zostały odpisane w trakcie okresu sprawozdawczego i w dalszym ciągu są przedmiotem działań służących odzyskaniu należności.

SPISANE NALEŻNOŚCI	2021		2020
	Częściowo spisane	Całkowicie spisane	Częściowo spisane	Całkowicie spisane
Kredyty i pożyczki udzielone klientom	39	826	29	146
kredyty na nieruchomości	5	183	3	7
kredyty gospodarcze	14	566	5	37
kredyty konsumpcyjne	20	77	21	102
Inne aktywa finansowe	-	-	1	-
Razem	39	826	30	146

Bank stosuje następujące kryteria spisania wierzytelności:

•        wierzytelność jest wymagalna w całości i wynika w szczególności z kredytu, pożyczki, debetu umownego, gwarancji lub poręczenia spłaty kredytu lub pożyczki, obligacji,

•        zgodnie z MSR i MSSF odpis na oczekiwane straty kredytowe:

•           pokrywa 100% wartości bilansowej brutto aktywa, albo

•           przekracza 90% wartości bilansowej brutto aktywa i: wobec wierzytelności podejmowane były lub nadal są prowadzone działania, które nie doprowadziły do odzyskania wierzytelności, a przeprowadzona ocena możliwości odzyskania wierzytelności, uwzględniająca w szczególności ustalenia komornika lub syndyka, zbywalność zabezpieczeń, kategorię zaspokojenia, pozycję wpisu hipoteki wskazuje na brak możliwości odzyskania całej wierzytelności, albo w ostatnich 12 miesiącach kalendarzowych wpływy na spłatę wierzytelności nie pokryły bieżąco naliczanych odsetek.

•           Przeterminowane aktywa finansowe podlegające utracie wartości lub które utraciły wartość

PRZETERMINOWANE AKTYWA FINANSOWE PODLEGAJĄCE UTRACIE WARTOŚCI LUB KTÓRE UTRACIŁY WARTOŚĆ	do 30 dni	powyżej 30 do 90 dni	powyżej 90 dni	RAZEM
31.12.2021
Faza 1	1 069	-	-	1 069
Kredyty i pożyczki udzielone klientom:	1 069	-	-	1 069
kredyty na nieruchomości	64	-	-	64
kredyty gospodarcze	862	-	-	862
kredyty konsumpcyjne	143	-	-	143
Faza 2	586	164	47	797
Kredyty i pożyczki udzielone klientom:	586	164	47	797
kredyty na nieruchomości	356	90	35	481
kredyty gospodarcze	70	24	4	98
kredyty konsumpcyjne	160	50	8	218
Faza 3	131	108	780	1 019
Kredyty i pożyczki udzielone klientom:	131	108	780	1 019
kredyty na nieruchomości	53	44	151	248
kredyty gospodarcze	37	15	423	475
kredyty konsumpcyjne	41	49	206	296
RAZEM	1 786	272	827	2 885

 

PRZETERMINOWANE AKTYWA FINANSOWE PODLEGAJĄCE UTRACIE WARTOŚCI LUB KTÓRE UTRACIŁY WARTOŚĆ	do 30 dni	powyżej 30 do 90 dni	powyżej 90 dni	RAZEM
31.12.2020
Faza 1	484	-	-	484
Kredyty i pożyczki udzielone klientom:	484	-	-	484
kredyty na nieruchomości	149	-	-	149
kredyty gospodarcze	184	-	-	184
kredyty konsumpcyjne	151	-	-	151
Faza 2	803	221	-	1 024
Kredyty i pożyczki udzielone klientom:	803	221	-	1 024
kredyty na nieruchomości	563	109	-	672
kredyty gospodarcze	79	43	-	122
kredyty konsumpcyjne	161	69	-	230
Faza 3	170	149	1 137	1 456
Kredyty i pożyczki udzielone klientom:	170	149	1 137	1 456
kredyty na nieruchomości	42	36	184	262
kredyty gospodarcze	98	82	778	958
kredyty konsumpcyjne	30	31	175	236
RAZEM	1 457	370	1 137	2 964

Na potrzeby określenia przeterminowania kredytu Bank uwzględnia minimalne progi kwoty zapadłej przekraczającej 400 PLN oraz 1% w odniesieniu do całkowitego łącznego kredytowego zaangażowania bilansowego dłużnika w Banku oraz pozostałych podmiotach Grupy Kapitałowej Banku.

W odniesieniu do kredytów i pożyczek udzielonych klientom ustanowione były na rzecz Banku następujące zabezpieczenia: hipoteka, zastaw rejestrowy, przeniesienie prawa własności, blokada rachunku lokaty, ubezpieczenie ekspozycji kredytowej oraz gwarancje i poręczenia.

•      Jakość portfela objętego modelem ratingowym dla kredytów i pożyczek udzielonych klientom

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2021	Wartość bilansowa brutto
	Faza 1	Faza 2	Faza 3	RAZEM	POCI
KREDYTY NA NIERUCHOMOŚCI	82 979	13 011	1 911	97 901	80
0,00 - 0,02%	5 717	15	-	5 732	-
0,02 - 0,07%	27 753	362	-	28 115	-
0,07 - 0,11%	12 361	511	-	12 872	-
0,11 - 0,18%	12 948	1 273	2	14 223	2
0,18 - 0,45%	15 285	4 258	4	19 547	4
0,45 - 1,78%	4 843	4 068	8	8 919	8
1,78 - 99,99%	238	2 516	9	2 763	9
100%	-	-	1 888	1 888	57
brak ratingu wewnętrznego	3 834	8	-	3 842	-
KREDYTY GOSPODARCZE	65 344	13 969	4 502	83 815	45
0,00 - 0,45%	29 653	123	-	29 776	-
0,45 - 0,90%	7 314	1 749	-	9 063	-
0,90 - 1,78%	9 626	746	-	10 372	-
1,78 - 3,55%	7 061	1 876	-	8 937	-
3,55 - 7,07%	7 381	5 752	-	13 133	-
7,07 - 14,07%	3 593	2 415	-	6 008	-
14,07 - 99,99%	157	1 239	-	1 396	-
100%	-	-	4 502	4 502	45
brak ratingu wewnętrznego	559	69	-	628	-
KREDYTY KONSUMPCYJNE	22 334	3 142	1 583	27 059	45
0,00 - 0,45%	7 605	171	-	7 776	-
0,45 - 0,90%	5 839	222	-	6 061	-
0,90 - 1,78%	4 405	432	-	4 837	-
1,78 - 3,55%	2 704	608	-	3 312	-
3,55 - 7,07%	1 059	579	-	1 638	-
7,07 - 14,07%	355	396	-	751	-
14,07 - 99,99%	80	679	1	760	1
100%	-	-	1 582	1 582	44
brak ratingu wewnętrznego	287	55	-	342	-
Razem	170 657	30 122	7 996	208 775	170

1 Pozycja dotyczy głównie portfela Wspólnot i Spółdzielni Mieszkaniowych.

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2020	Wartość bilansowa brutto
	Faza 1	Faza 2	Faza 3	RAZEM	POCI
KREDYTY NA NIERUCHOMOŚCI	79 609	11 814	1 892	93 315	81
0,00 - 0,02%	5 590	15	-	5 605	-
0,02 - 0,07%	25 147	82	1	25 230	1
0,07 - 0,11%	11 385	65	2	11 452	2
0,11 - 0,18%	13 383	107	1	13 491	1
0,18 - 0,45%	14 268	4 042	5	18 315	5
0,45 - 1,78%	5 046	3 930	7	8 983	7
1,78 - 99,99%	473	3 532	10	4 015	10
100%	-	-	1 866	1 866	55
brak ratingu wewnętrznego	4 317	41	-	4 358	-
KREDYTY GOSPODARCZE	58 985	13 271	5 423	77 679	51
0,00 - 0,45%	25 034	98	-	25 132	-
0,45 - 0,90%	4 440	99	-	4 539	-
0,90 - 1,78%	10 263	265	-	10 528	-
1,78 - 3,55%	8 594	1 634	-	10 228	-
3,55 - 7,07%	6 384	7 230	-	13 614	-
7,07 - 14,07%	3 725	2 559	-	6 284	-
14,07 - 99,99%	363	1 312	-	1 675	-
100%	-	-	5 423	5 423	51
brak ratingu wewnętrznego	182	74	-	256	-
KREDYTY KONSUMPCYJNE	19 712	2 840	1 379	23 931	53
0,00 - 0,45%	6 280	118	-	6 398	-
0,45 - 0,90%	4 675	155	-	4 830	-
0,90 - 1,78%	4 025	221	-	4 246	-
1,78 - 3,55%	2 491	296	-	2 787	-
3,55 - 7,07%	986	668	-	1 654	-
7,07 - 14,07%	418	499	-	917	-
14,07 - 99,99%	136	812	-	948	-
100%	-	-	1 379	1 379	53
brak ratingu wewnętrznego	701	71	-	772	-
Razem	158 306	27 925	8 694	194 925	185

•      Jakość portfela objętego modelem ratingowym dla zobowiązań pozabilansowych

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2021	Wartość bilansowa brutto
	Faza 1	Faza 2	Faza 3	RAZEM	POCI
ZOBOWIĄZANIA POZABILANSOWE
0,00 - 0,45%	21 981	124	-	22 105	-
0,45 - 0,90%	8 203	1 504	-	9 707	-
0,90 - 1,78%	9 722	563	-	10 285	-
1,78 - 3,55%	7 494	981	-	8 475	-
3,55 - 7,07%	7 136	2 184	-	9 320	-
7,07 - 14,07%	2 506	3 655	-	6 161	-
14,07 - 99,99%	36	109	-	145	-
100%	-	-	568	568	59
brak ratingu wewnętrznego	18 393	1 355	-	19 748	-
Razem	75 471	10 475	568	86 514	59

1 Pozycja dotyczy głównie ekspozycji wobec Skarbu Państwa oraz linii kredytowych dla transakcji pochodnych.

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2020	Wartość bilansowa brutto
	Faza 1	Faza 2	Faza 3	RAZEM	POCI
ZOBOWIĄZANIA POZABILANSOWE
0,00 - 0,45%	22 936	118	-	23 054	-
0,45 - 0,90%	6 292	151	-	6 443	-
0,90 - 1,78%	12 530	563	-	13 093	-
1,78 - 3,55%	5 821	826	-	6 647	-
3,55 - 7,07%	6 084	3 966	-	10 050	-
7,07 - 14,07%	2 966	1 219	-	4 185	-
14,07 - 99,99%	113	150	-	263	-
100%	-	-	467	467	20
brak ratingu wewnętrznego	16 755	1 309	-	18 064	-
Razem	73 497	8 302	467	82 266	20

•      Jakość portfela objętego modelem ratingowym dla należności od banków

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2021	Wartość bilansowa brutto
NALEŻNOŚCI OD BANKÓW	Faza 1	Faza 2	Faza 3	RAZEM	POCI
RATINGI ZEWNĘTRZNE	14 311	-	-	14 311	-
AA	303	-	-	303	-
A	13 596	-	-	13 596	-
BBB	394	-	-	394	-
BB	18	-	-	18	-
RAZEM	14 311	-	-	14 311	-

 

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2020	Wartość bilansowa brutto
NALEŻNOŚCI OD BANKÓW	Faza 1	Faza 2	Faza 3	RAZEM	POCI
RATINGI ZEWNĘTRZNE	5 311	-	-	5 311	-
AAA	3	-	-	3	-
AA	387	-	-	387	-
A	1 449	-	-	1 449	-
BBB	3 454	-	-	3 454	-
BB	17	-	-	17	-
B	1	-	-	1	-
RAZEM	5 311	-	-	5 311	-

•      Jakość portfela objętego modelem ratingowym dla dłużnych Papierów wartościowych

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2021	Wartość bilansowa brutto
DŁUŻNE PAPIERY WARTOŚCIOWE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	RAZEM	POCI
RATINGI ZEWNĘTRZNE	103 917	-	-	103 917	-
AAA	3 654	-	-	3 654	-
AA	42	-	-	42	-
A	97 945	-	-	97 945	-
BBB	1 002	-	-	1 002	-
BB	1 274	-	-	1 274	-
RATINGI WEWNĘTRZNE	24 078	446	397	24 921	380
0,00-0,45%	22 224	-	-	22 224	-
0,45-0,90%	1 469	101	-	1 570	-
0,90-1,78%	146	-	-	146	-
1,78-3,55%	211	83	-	294	-
3,55-7,07%	13	100	-	113	-
7,07-14,07%	15	162	-	177	-
100,00%	-	-	397	397	380
brak ratingu wewnętrznego	966	-	-	966	-
RAZEM	128 961	446	397	129 804	380

 

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2020	Wartość bilansowa brutto
DŁUŻNE PAPIERY WARTOŚCIOWE	Faza 1	Faza 2	Faza 3	RAZEM	POCI
RATINGI ZEWNĘTRZNE	91 293	-	-	91 293	-
AAA	2 513	-	-	2 513	-
AA	5	-	-	5	-
A	86 887	-	-	86 887	-
BBB	1 642	-	-	1 642	-
BB	246	-	-	246	-
RATINGI WEWNĘTRZNE	24 902	296	457	25 655	438
0,00-0,45%	8 645	-	-	8 645	-
0,45-0,90%	686	89	-	775	-
0,90-1,78%	15 220	2	-	15 222	-
1,78-3,55%	149	118	-	267	-
3,55-7,07%	186	3	-	189	-
7,07-14,07%	16	84	-	100	-
100,00%	-	-	457	457	438
brak ratingu wewnętrznego	766	-	-	766	-
RAZEM	116 961	296	457	117 714	438

 

64.            Zarządzanie ryzykiem koncentracji kredytowej w Banku

Bank definiuje ryzyko koncentracji kredytowej jako ryzyko wynikające z istotnego zaangażowania wobec pojedynczych klientów lub grup powiązanych klientów, których zdolność spłaty zadłużenia zależna jest od wspólnego czynnika ryzyka. Bank analizuje ryzyko koncentracji m.in. wobec:

•        największych podmiotów (klientów),

•        największych grup powiązanych klientów,

•        branż,

•        regionów geograficznych,

•        walut,

•        ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie.

•           Cel zarządzania

Celem zarządzania ryzykiem koncentracji jest zapewnienie bezpiecznej struktury portfela kredytowego poprzez ograniczanie zagrożeń wynikających z nadmiernych koncentracji z tytułu ekspozycji, charakteryzujących się potencjałem do generowania istotnych strat w Banku.

•           Pomiar i ocena ryzyka koncentracji

Bank dokonuje pomiaru i oceny ryzyka koncentracji przez badanie rzeczywistego łącznego zaangażowania wobec klienta lub grupy powiązanych klientów oraz rzeczywistego łącznego zaangażowania w poszczególne grupy portfeli kredytowych.

Rzeczywiste zaangażowanie Banku jest rozumiane zgodnie z definicją ekspozycji określonej w rozporządzeniu CRR, która oznacza wszystkie pozycje aktywów lub pozycje pozabilansowe, w tym ekspozycje w portfelach bankowym i handlowym oraz pośrednie ekspozycje wynikające ze stosowanych zabezpieczeń.

Identyfikacja ryzyka koncentracji polega na rozpoznaniu czynników, które mogą wpływać na jego powstanie lub zmianę wysokości zaangażowania Banku, w tym potencjalnych czynników ryzyka wynikających np. z planowanej działalności Banku. W procesie identyfikacji ryzyka koncentracji Bank:

•        rozpoznaje i aktualizuje strukturę grupy powiązanych klientów,

•        agreguje ekspozycje wobec klienta lub grup klientów powiązanych,

•        stosuje wyłączenia spod regulacyjnych limitów dużych ekspozycji, w zakresie zgodnym z Rozporządzeniem CRR Poziom tolerancji Banku na ryzyko koncentracji określają:

•        zewnętrzne limity nadzorcze wynikające z art. 395 rozporządzenia CRR oraz z art. 79a Prawa bankowego,

•        wewnętrzne limity Banku:

•        strategiczne limity tolerancji na ryzyko koncentracji,

•        limity określające poziom tolerancji na ryzyko koncentracji.

W pomiarze ryzyka koncentracji Bank wykorzystuje w szczególności:

•        wskaźnik koncentracji zaangażowania Banku wobec klienta lub grup powiązanych klientów w relacji do wartości kapitału Tier 1 Banku;

•        wskaźnik koncentracji branżowej i geograficznej wskazujący udział grup o najwyższym zaangażowaniu/ liczebności w portfelu kredytowym Banku,

•        współczynnik Giniego,

•        graficzne miary koncentracji portfela (krzywa koncentracji Lorenza).

W ramach pomiaru ryzyka koncentracji i oceny wpływu czynników z otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego Banku na ryzyko koncentracji przeprowadza testy warunków skrajnych na ryzyko koncentracji podmiotowej dużych ekspozycji.

•           Monitorowanie i prognozowanie ryzyka koncentracji

Bank monitoruje ryzyko koncentracji na poziomie:

•        jednostkowym poprzez weryfikację wskaźnika koncentracji zaangażowań wobec klienta lub grupy klientów powiązanych każdorazowo przed wystąpieniem z wnioskiem o podjęcie decyzji o udzielenie finansowania albo zwiększenie kwoty zaangażowania oraz przed podjęciem innych działań powodujących zwiększenie zaangażowania Banku z innych tytułów,

•        systemowym, poprzez:

•        codzienną kontrolę przestrzegania zewnętrznego limitu koncentracji oraz identyfikację dużych ekspozycji,

•        miesięczną kontrolę limitu wynikającego z art. 79a Prawa bankowego,

•        miesięczną lub kwartalną kontrolę przestrzegania wewnętrznych limitów Banku na ryzyko koncentracji,

•        monitorowanie wskaźników wczesnego ostrzegania w zakresie koncentracji,

•        miesięczne lub kwartalne monitorowanie i ocenę ryzyka koncentracji na poziomie portfelowym.

Bank prognozuje zmiany poziomu ryzyka koncentracji w ramach analiz i przeglądu limitów wewnętrznych i polityki zarządzania ryzykiem koncentracji oraz w procesie przeprowadzania testów warunków skrajnych na ryzyko koncentracji. 

Bank przeprowadza testy warunków skrajnych badające np. wpływ czynników makroekonomicznych na indywidualne koncentracje, wpływ skutków decyzji innych uczestników rynku finansowego, decyzji o fuzji klientów, zależności od innych ryzyk, np. od ryzyka walutowego, które mogą przyczyniać się do materializacji ryzyka koncentracji oraz wpływ innych czynników z otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego na ryzyko koncentracji.

Ryzyko koncentracji jest elementem kompleksowych testów warunków skrajnych, które umożliwiają ocenę prognozowanego wpływu skorelowanych ze sobą czynników ryzyka kredytowego, stopy procentowej, walutowego, operacyjnego, płynności i ryzyka koncentracji na poziom oczekiwanej straty kredytowej Banku.

•           Raportowanie ryzyka koncentracji

Raporty dotyczące ryzyka koncentracji opracowywane są w trybie dziennym, miesięcznym oraz kwartalnym.

Raportowanie ryzyka koncentracji obejmuje cykliczne informowanie – w okresach miesięcznych lub kwartalnych – właściwych organów Banku o skali narażenia na ryzyko koncentracji, które w efekcie może doprowadzić do istotnej zmiany profilu ryzyka Banku, w tym w szczególności w zakresie:

•        wykorzystania limitów określających apetyt na ryzyko i ich ewentualnych przekroczeniach,

•        wskaźników wczesnego ostrzegania,

•        wyników analizy testów warunków skrajnych,

•        portfelowego ryzyka koncentracji oraz koncentracji największych zaangażowań Banku i przestrzegania norm koncentracji wynikających z ustawy Prawo bankowe.

•           Działania zarządcze dotyczące ryzyka koncentracji

Celem działań zarządczych jest kształtowanie i optymalizacja procesu zarządzania ryzykiem koncentracji oraz poziomu ryzyka koncentracji w Banku (zapobieganie nadmiernym koncentracjom).

Działania zarządcze obejmują w szczególności:

•        wydawanie przepisów wewnętrznych Banku regulujących proces zarządzania ryzykiem koncentracji, wskazujących poziom tolerancji na ryzyko koncentracji, ustalających wysokości limitów i wartości progowych,

•        wydawanie zaleceń, wytycznych postępowania, wyjaśnień i interpretacji przepisów wewnętrznych,

•        podejmowanie decyzji dotyczących akceptowalnego poziomu ryzyka koncentracji, w tym w szczególności decyzji ustalających wartości progowe limitów odwzorowujących apetyt na ryzyko koncentracji,

•        opracowywanie i udoskonalenie narzędzi umożliwiających utrzymanie poziomu ryzyka koncentracji w granicach akceptowanych przez Bank,

•        opracowywanie i udoskonalanie metod oceny ryzyka koncentracji uwzględniających zmienność sytuacji makroekonomicznej, w tym kryzysy na rynkach zagranicznych i krajowym oraz zmienność otoczenia regulacyjnego,

•        rozwijanie i doskonalenie narzędzi informatycznego wsparcia zarządzania ryzykiem koncentracji.

•           Koncentracja wobec największych podmiotów (klientów)

Ustawa Prawo bankowe określa limity maksymalnego zaangażowania Banku. Ryzyko koncentracji zaangażowań wobec pojedynczych klientów oraz grup powiązanych klientów monitorowane jest zgodnie z rozporządzeniem CRR, zgodnie z którym Bank nie przyjmuje na siebie ekspozycji wobec klienta lub grupy powiązanych klientów, której wartość przekracza 25% wartości kapitału Tier 1 Banku.

Na 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku limity koncentracji nie były przekroczone. Na 31 grudnia 2021 roku największe zaangażowanie wobec pojedynczego podmiotu wyniosło 52,601 kapitału Tier 1 Banku (na 31 grudnia 2020 roku 46,93%1 uznanego kapitału Banku).   

Zaangażowanie Banku wobec 20 największych klientów niebędących bankiem2:

31.12.2021				31.12.2020
Lp.	Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje, należne odsetki oraz zaangażowanie pozabilansowe i kapitałowe	Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe	Wskaźnik koncentracji Relacja zaangażowanie do wartości uznanego kapitału Banku		Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje, należne odsetki oraz zaangażowanie pozabilansowe i kapitałowe	Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe	Wskaźnik koncentracji Relacja zaangażowanie do wartości uznanego kapitału Banku
13	19 187	5,61%	52,60%	13	18 894	5,89%	46,93%
23	16 367	4,78%	44,87%	23	16 875	5,26%	41,91%
3	5 939	1,74%	16,28%	3	2 831	0,88%	7,03%
43	3 531	1,03%	9,68%	43	2 530	0,79%	6,28%
5	2 606	0,76%	7,15%	5	2 453	0,76%	6,09%
6	2 453	0,72%	6,73%	6	2 366	0,74%	5,88%
7	2 377	0,69%	6,52%	7	2 273	0,71%	5,65%
8	1 984	0,58%	5,44%	8	2 267	0,71%	5,63%
9	1 774	0,52%	4,86%	9	2 120	0,66%	5,27%
103	1 750	0,51%	4,80%	10	2 046	0,64%	5,08%
11	1 549	0,45%	4,25%	11	1 593	0,50%	3,96%
12	1 538	0,45%	4,22%	123	1 527	0,48%	3,79%
13	1 485	0,43%	4,07%	13	1 202	0,37%	2,99%
14	1 436	0,42%	3,94%	14	1 171	0,37%	2,91%
15	1 340	0,39%	3,68%	15	1 007	0,31%	2,50%
16	1 207	0,35%	3,31%	16	923	0,29%	2,29%
17	1 167	0,34%	3,20%	17	855	0,27%	2,12%
18	1 115	0,33%	3,06%	18	826	0,26%	2,05%
19	1 056	0,31%	2,90%	19	797	0,25%	1,98%
20	1 015	0,30%	2,78%	203	789	0,25%	1,96%
Razem	70 877	20,71%	194,32%	Razem	65 345	20,39%	162,29%

1 zaangażowanie wyłączone lub częściowo wyłączone spod limitu koncentracji zaangażowań zgodnie z CRR

2  zaangażowanie pozabilansowe uwzględnia zobowiązanie wynikające z transakcji pochodnych w kwocie równej ich ekwiwalentowi bilansowemu.

3 zaangażowanie wyłączone lub częściowo wyłączone spod limitu koncentracji zaangażowań na mocy rozporządzenia CRR.

•           Koncentracja wobec największych grup powiązanych klientów

Największa koncentracja zaangażowania Banku w grupę powiązanych klientów wynosiła 7,17% portfela kredytowego Banku (na 31 grudnia 2020 roku 7,18%).

Na 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku największa koncentracja zaangażowania Banku wyniosła odpowiednio: 67,22%1 kapitału Tier 1 Banku i 57,20%1 uznanego kapitału Banku.

Zaangażowanie Banku2 wobec 5 największych grup kapitałowych3:

31.12.2021				31.12.2020
Lp.	Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje, należne odsetki oraz zaangażowanie pozabilansowe i kapitałowe	Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe	Wskaźnik koncentracji Relacja zaangażowanie do wartości uznanego kapitału Banku	Lp.	Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje, należne odsetki oraz zaangażowanie pozabilansowe i kapitałowe	Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe	Wskaźnik koncentracji Relacja zaangażowania do wartości uznanego kapitału Banku
11	24 518	7,17%	67,22%	11	23 031	7,18%	57,20%
21	17 242	5,04%	47,27%	21	17 594	5,49%	43,70%
3	6 286	1,84%	17,23%	3	3 623	1,13%	9,00%
4	2 977	0,87%	8,16%	4	2 653	0,83%	6,59%
5	2 842	0,83%	7,79%	5	2 623	0,82%	6,51%
Razem	53 865	15,75%	147,68%	Razem	49 525	15,45%	123,00%

 

1 zaangażowanie częściowo wyłączone spod limitu koncentracji zaangażowań na mocy rozporządzenia CRR

2 zaangażowanie pozabilansowe uwzględnia zobowiązanie wynikające z transakcji pochodnych w kwocie równej ich ekwiwalentowi bilansowemu (zgodnie z postanowieniami art. 274 ust.2 rozporządzenia CRR).

3  zestawienie nie uwzględnia ekspozycji wobec Skarbu Państwa (informacja dotyczy grup, w których Skarb Państwa sprawuje kontrolę)

•           Koncentracja wobec sekcji branżowych

W strukturze zaangażowania branżowego Banku dominują podmioty działające w sekcji „Działalność finansowa i ubezpieczeniowa” oraz „Przetwórstwo przemysłowe”. Zaangażowanie Banku w te branże stanowi ponad 41% całego portfela branżowego.

KONCENTRACJA SEKCJI BRANŻOWYCH
SEKCJA	NAZWA SEKCJI	31.12.2021		31.12.2020
		ZAANGAŻOWANIE	LICZBA PODMIOTÓW	ZAANGAŻOWANIE	LICZBA PODMIOTÓW
K	Działalność finansowa i ubezpieczeniowa	25,11	1,48	23,20	1,56
C	Przetwórstwo przemysłowe	16,58	9,69	14,36	9,69
L	Działalność związana z obsługą nieruchomości	11,56	21,22	12,92	21,85
G	Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów	10,66	21,50	10,86	21,65
O	Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne	13,08	3,28	15,13	4,10
Pozostałe zaangażowania		23,01	42,83	23,53	41,15
Razem		100,00	100,00	100,00	100,00

•           Koncentracja wobec regionów geograficznych

Portfel kredytowy Banku jest zdywersyfikowany pod względem koncentracji geograficznej.

Struktura portfela kredytowego według regionów geograficznych rozróżniana jest w Banku ze względu na obszar klienta Banku – odrębna jest dla Obszaru Rynku Detalicznego (ORD), odrębna dla Obszaru Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej (OKI).

W 2021 roku, podobnie jak w 2020, największa koncentracja portfela kredytowego ORD występuje w regionie warszawskim i katowickim - regiony te koncentrują 27,5% portfela ORD (na 31 grudnia 2020 roku: 27,5%).

KONCENTRACJA GEOGRAFICZNA RYZYKA KREDYTOWEGO W OBSZARZE KLIENTA DETALICZNEGO (%)	31.12.2021	31.12.2020
Warszawski	16,40	16,94
Katowicki	11,09	11,00
Poznański	10,46	10,50
Krakowski	8,44	8,61
Łódzki	8,95	8,85
Wrocławski	10,72	10,68
Gdański	10,30	10,47
Lubelski	7,26	7,12
Białostocki	6,58	6,48
Szczeciński	8,43	8,39
Centrala	0,77	0,74
Pozostałe	0,60	0,22
Razem	100,00	100,00

W 2021 roku największa koncentracja portfela kredytowego OKI występuje w makroregionie centralnym – 44,5% portfela OKI (na 31 grudnia 2020 roku: 42,0%).

KONCENTRACJA GEOGRAFICZNA RYZYKA KREDYTOWEGO W OBSZARZE KLIENTA INSTYTUCJONALNEGO (%)	31.12.2021	31.12.2020
Centrala	6,58	8,46
makroregion centralny	44,50	41,96
makroregion północny	7,62	7,81
makroregion zachodni	11,01	12,06
makroregion południowy	9,10	11,02
makroregion południowo-wschodni	9,57	7,47
makroregion północno-wschodni	3,70	3,84
makroregion południowo-zachodni	6,10	6,22
Pozostałe	-	0,01
Zagranica	1,82	1,15
Razem	100,00	100,00

•           Koncentracja walutowa ryzyka kredytowego

Na 31 grudnia 2021 roku udział ekspozycji w walutach wymienialnych innych niż PLN w całym portfelu Banku wyniósł 16,6% (na 31 grudnia 2020 roku: 17,1%).

Największą część zaangażowania walutowego Banku stanowią ekspozycje w EUR, ich udział w portfelu walutowym Banku stanowił na koniec 2021 roku 55,1% (na 31 grudnia 2020 roku: 50,4%). Obserwowany jest systematyczny spadek  kredytów w CHF, głównie jako efekt działania Banku związanego z zawieraniem ugód z klientami posiadającymi kredyty mieszkaniowe w tej walucie. Udział kredytów w CHF w portfelu kredytowym Banku wyniósł na koniec 2021 roku 5,9% (na 31 grudnia 2020 roku: 7,3%).

KONCENTRACJA WALUTOWA RYZYKA KREDYTOWEGO (%)	31.12.2021	31.12.2020
PLN	83,41	82,88
Waluty obce, w tym:	16,59	17,12
CHF	5,94	7,25
EUR	9,15	8,62
USD	1,44	1,08
GBP	0,01	0,02
Inne	0,05	0,14
Razem	100,00	100,00

•           Inne rodzaje koncentracji

Bank analizuje strukturę portfela kredytów mieszkaniowych względem poziomów LTV. Na koniec 2021 roku, tak jak w 2020 roku, największa koncentracja występuje w przedziale LTV 41% - 60%.

STRUKTURA PORTFELA KREDYTÓW MIESZKANIOWYCH BANKU WEDŁUG LTV	31.12.2021	31.12.2020
0% - 40%	32,15	27,17
41%-60%	40,68	37,30
61% - 80%	23,31	29,36
81% - 90%	2,98	3,96
91% - 100%	0,48	0,97
powyżej 100%	0,40	1,24
Razem	100,00	100,00

 

	31.12.2021	31.12.2020
średnie LTV dla portfela kredytów w CHF	51,23	55,96
średnie LTV dla całego portfela	50,52	53,67

65.            Zabezpieczenia

W okresie zakończonym 31 grudnia 2021 roku Bank nie dokonywał zmian w polityce dotyczącej zabezpieczeń.

Bank uwzględnia posiadane zabezpieczenia, spłaty ekspozycji kredytowych przy szacowaniu oczekiwanej straty kredytowej. W odniesieniu do ekspozycji indywidualnie znaczących, które spełniają przesłankę utraty wartości, przyszłe odzyski z zabezpieczeń szacowane są indywidualnie i uwzględnianie przy ustalaniu oczekiwanej straty, z wagą odpowiadającą ocenie prawdopodobieństwa realizacji scenariusza windykacyjnego. Wartość odzysków z zabezpieczeń szacowanych w ramach scenariusza windykacyjnego dla ekspozycji dotkniętych na dzień bilansowy utratą wartości wynosiła 866 milionów PLN (na 31 grudnia 2020 roku 1 811 milionów PLN). Bank w 2021 roku podjął decyzję o przyjęciu w procesie szacowania oczekiwanej straty kredytowej metodą zindywidualizowaną konserwatywnego podejścia do wykorzystania zabezpieczeń hipotecznych, w przypadku których nie dysponuje aktualnym operatem szacunkowym.

Bank nie posiada ekspozycji, które ze względu na wartość zabezpieczenia nie zostały objęte odpisem na oczekiwane straty kredytowe.

66.            Praktyki forbearance

Bank jako forbearance traktuje działania mające na celu dokonanie uzgodnionych z dłużnikiem lub emitentem zmian warunków umowy wymuszonych jego trudną sytuacją finansową (działania restrukturyzacyjne wprowadzające udogodnienia, które w innym przypadku nie byłyby przyznane). Celem działań forbearance jest przywrócenie dłużnikowi lub emitentowi zdolności wywiązania się z zobowiązań wobec Banku oraz maksymalizacja efektywności zarządzania wierzytelnościami trudnymi, tj. uzyskanie możliwie najwyższych odzysków, przy jednoczesnym ograniczaniu do minimum ponoszonych w związku z tym kosztów.

Zmiany warunków spłaty dokonywane w ramach forbearance mogą dotyczyć:

•        rozłożenia zadłużenia wymagalnego na raty,

•        zmiany formuły spłaty (raty annuitetowe, raty malejące),

•        wydłużenia okresu kredytowania,

•        zmiany oprocentowania,

•        zmiany wysokości marży,

•        redukcji wierzytelności.

W wyniku zawarcia i terminowej obsługi umowy forbearance wierzytelność staje się wierzytelnością niewymagalną.

Udzielenie w ramach forbearance udogodnień uznawanych jako przesłanki utraty wartości skutkuje rozpoznaniem przesłanki utraty wartości i zaklasyfikowaniem ekspozycji kredytowej do portfela ekspozycji z utratą wartości.

Włączenie takich ekspozycji do portfela ekspozycji obsługiwanych (zaprzestanie rozpoznawania umowy forbearance jako przesłanki utraty wartości) następuje nie wcześniej niż po 12 miesiącach od wprowadzenia forbearance, o ile uregulowane zostaną przez klienta wszystkie zaległości w spłacie oraz co najmniej 6 rat wynikających z umownego harmonogramu, a aktualna sytuacji klienta nie stanowi w ocenie Banku zagrożenia dla wywiązania się przez niego z warunków umowy restrukturyzacyjnej (z wyjątkiem sytuacji, gdy forbearance obejmuje redukcję wierzytelności).

Ekspozycje przestają spełniać kryteria ekspozycji ze statusem forbearance, gdy spełnione są łącznie warunki:

•        upłynęły przynajmniej 24 miesiące od włączenia ekspozycji forborne do portfela ekspozycji obsługiwanych (okres warunkowy),

•        na koniec okresu warunkowego, o którym mowa powyżej, klient nie posiada zadłużenia przeterminowanego wobec Banku przekraczającego 30 dni,

•        nastąpiła terminowa spłata przynajmniej 12 rat w docelowej wysokości.

Ekspozycje ze statusem forbearance są na bieżąco monitorowane. W całym okresie rozpoznawania statusu forbearance odpisy aktualizujący jest równy wysokości oczekiwanej straty w horyzoncie życia ekspozycji.

31.12.2021	Instrumenty, których warunki zostały zmienione	Refinansowanie	Razem brutto	Odpisy aktualizujące	Razem netto
Ekspozycje obsługiwane
Nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:	13	-	13	-	13
kredyty konsumpcyjne	13	-	13	-	13
Wycenione według zamortyzowanego kosztu:	703	1	704	(66)	638
kredyty na nieruchomości	263	-	263	(25)	238
kredyty gospodarcze	358	1	359	(27)	332
kredyty konsumpcyjne	82	-	82	(14)	68
Razem ekspozycje obsługiwane	716	1	717	(66)	651
Ekspozycje nieobsługiwane
Nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:	193	-	193	-	193
kredyty konsumpcyjne	39	-	39	-	39
obligacje korporacyjne	154	-	154	-	154
Wycenione do wartości godziwej przez inne dochody całkowite:	402	-	402	(52)	350
kredyty na nieruchomości	5	-	5	-	5
obligacje korporacyjne	397	-	397	(52)	345
Wycenione według zamortyzowanego kosztu:	2 169	47	2 216	(1 138)	1 078
kredyty na nieruchomości	452	-	452	(264)	188
kredyty gospodarcze	1 571	46	1 617	(852)	765
kredyty konsumpcyjne	146	1	147	(22)	125
Razem ekspozycje nieobsługiwane	2 764	47	2 811	(1 190)	1 621
RAZEM ESKPOZYCJE OBJĘTE FOBREARANCE	3 480	48	3 528	(1 256)	2 272

 

31.12.2020	Instrumenty, których warunki zostały zmienione	Refinansowanie	Razem brutto	Odpisy aktualizujące	Razem netto
Ekspozycje obsługiwane
Nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:	17	-	17	-	17
kredyty konsumpcyjne	17	-	17	-	17
Wycenione do wartości godziwej przez inne dochody całkowite:	1	-	1	-	1
kredyty na nieruchomości	1	-	1	-	1
Wycenione według zamortyzowanego kosztu:	942	-	942	(65)	877
kredyty na nieruchomości	372	-	372	(29)	343
kredyty gospodarcze	508	-	508	(28)	480
kredyty konsumpcyjne	62	-	62	(8)	54
Razem ekspozycje obsługiwane	960	-	960	(65)	895
Ekspozycje nieobsługiwane
Nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:	207	-	207	-	207
kredyty konsumpcyjne	47	-	47	-	47
obligacje korporacyjne	160	-	160	-	160
Wycenione do wartości godziwej przez inne dochody całkowite:	461	-	461	(14)	447
kredyty na nieruchomości	4	-	4	-	4
obligacje korporacyjne	457	-	457	(14)	443
Wycenione według zamortyzowanego kosztu:	2 105	32	2 137	(981)	1 156
kredyty na nieruchomości	426	-	426	(236)	190
kredyty gospodarcze	1 556	30	1 586	(716)	870
kredyty konsumpcyjne	123	2	125	(29)	96
Razem ekspozycje nieobsługiwane	2 773	32	2 805	(995)	1 810
RAZEM ESKPOZYCJE OBJĘTE FOBREARANCE	3 733	32	3 765	(1 060)	2 705

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM PODLEGAJĄCE FORBEARANCE	2021	2020
Kwota ujętych przychodów z tytułu odsetek związanych z kredytami i pożyczkami udzielonymi klientom, które podlegały forbearance	80	82

67.            Ekspozycja na ryzyko kredytowe kontrahenta

KONCENTRACJA RYZYKA KREDYTOWEGO – RYNEK MIĘDZYBANKOWYM i POZAHURTOWY - ZAANGAŻOWANIE NA DZIEŃ 31.12.2021*
Kontrahent	Kraj	Rating	Rynek miedzybankowy - hurtowy			Rynek pozahurtowy			Razem
			Lokata (wartość nominalna)	Instrumenty pochodne (wycena rynkowa, w przypadku dodatniej bez uwzględnienia zabezpieczenia)	Papiery wartościowe (wartość nominalna)	Nominalna kwota zaangażowania  bilansowego	Nominalna kwota zaangażowania  pozabilansowego	Środki na rachunkach NOSTRO
Kontrahent 1	Polska	A	-	2	64	6 544	4 665	-	11 275
Kontrahent 2	Polska	A	-	5	7 668	-	-	-	7 673
Kontrahent 3	Luksemburg	AAA	-	-	3 656	-	-	-	3 656
Kontrahent 4	Niemcy	BBB	-	516	-	-	-	2	518
Kontrahent 5	Niemcy	AA	-	394	-	1	10	5	410
Kontrahent 6	Ukraina	BRAK	-	-	-	-	313	18	331
Kontrahent 7	Niemcy	BBB	-	245	-	-	-	-	245
Kontrahent 8	Polska	A	-	12	5	150	-	-	167
Kontrahent 9	Polska	BBB	155	4	3	-	-	-	162
Kontrahent 10	Francja	A	-	131	-	-	-	-	131
Kontrahent 11	Polska	A	70	58	-	-	-	-	128
Kontrahent 12	Wielka Brytania	BRAK	-	116	-	-	-	-	116
Kontrahent 13	Francja	A	-	109	-	-	-	-	109
Kontrahent 14	Belgia	A	-	75	-	-	-	21	96
Kontrahent 15	Stany Zjednoczone Ameryki Północnej	AA	-	5	-	3	12	66	86
Kontrahent 16	Norwegia	AA	-	84	-	-	-	1	85
Kontrahent 17	Federacja Rosyjska	BBB	-	-	-	-	-	79	79
Kontrahent 18	Francja	A	-	40	-	-	-	-	40
Kontrahent 19	Japonia	A	-	-	-	-	-	24	24
Kontrahent 20	Luksemburg	A	-	-	-	2	18	-	20

* Bez uwzględnienia zaangażowania wobec Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego

KONCENTRACJA RYZYKA KREDYTOWEGO – RYNEK MIĘDZYBANKOWYM i POZAHURTOWY - ZAANGAŻOWANIE NA DZIEŃ 31.12.2020*
Kontrahent	Kraj	Rating	Rynek międzybankowy - hurtowy			Rynek pozahurtowy			Razem
			Lokata (wartość nominalna)	Instrumenty pochodne (wycena rynkowa, w przypadku dodatniej bez uwzględnienia zabezpieczenia)	Papiery wartościowe (wartość nominalna)	Nominalna kwota zaangażowania  bilansowego	Nominalna kwota zaangażowania  pozabilansowego	Środki na rachunkach NOSTRO
Kontrahent 1	Polska	BBB	-	1	19	3 222	7 078	-	10 320
Kontrahent 2	Polska	A	-	13	3 513	-	-	-	3 526
Kontrahent 3	Luksemburg	AAA	-	-	2 344	-	-	-	2 344
Kontrahent 6	Ukraina	BRAK	-	-	-	-	289	11	300
Kontrahent 8	Polska	A	-	(1)	2	150	-	-	152
Kontrahent 77	Wielka Brytania	AA	-	135	-	-	-	-	135
Kontrahent 7	Niemcy	BBB	-	130	-	-	-	-	130
Kontrahent 23	Francja	A	-	(85)	-	125	-	-	125
Kontrahent 24	Finlandia	AA	-	(142)	-	-	110	-	110
Kontrahent 15	Stany Zjednoczone Ameryki Północnej	AA	-	(17)	-	1	12	74	87
Kontrahent 4	Niemcy	BBB	-	78	-	-	-	4	82
Kontrahent 80	Francja	A	-	(3)	-	72	-	-	72
Kontrahent 85	Polska	BRAK	-	58	-	-	-	-	58
Kontrahent 14	Belgia	A	-	5	-	-	-	47	52
Kontrahent 37	Polska	BBB	-	48	1	-	-	-	49
Kontrahent 16	Norwegia	AA	-	37	-	-	-	1	38
Kontrahent 28	Wielka Brytania	A	-	-	-	-	-	21	21
Kontrahent 20	Luksemburg	A	-	-	-	2	18	-	20
Kontrahent 38	Irlandia	AA	-	17	-	-	-	-	17
Kontrahent 21	Niemcy	BBB	-	6	-	-	-	11	17

* Bez uwzględnienia zaangażowania wobec Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego

Bank posiada dostęp do dwóch izb rozliczeniowych za pośrednictwem których rozlicza określone w Rozporządzeniu EMIR transakcje pochodne na stopę procentową z wybranymi kontrahentami krajowymi i zagranicznymi. W celu ograniczenia ryzyka kredytowego transakcji pochodnych oraz transakcji na papierach wartościowych Bank zawiera z kontrahentami umowy ramowe (na standardzie ZBP, ISDA i ICMA). Umowy ramowe umożliwiają kompensację wzajemnych wymagalnych (redukcja ryzyka rozliczeniowego) oraz niewymagalnych zobowiązań stron (redukcja ryzyka przedrozliczeniowego) wynikających z transakcji, jak również skorzystanie z mechanizmu nettingu upadłościowego (close-out netting) w momencie rozwiązywania umowy ramowej na skutek wystąpienia przypadku naruszenia lub przypadku uzasadniającego rozwiązanie w stosunku do jednej lub dwóch stron umowy.

Dodatkowo Bank zawiera z kontrahentami umowy zabezpieczające (CSA –Credit Support Annex na standardzie ISDA lub Umowę zabezpieczającą według standardów ZBP), na podstawie których każda ze stron, po spełnieniu przesłanek określonych w tej umowie, zobowiązuje się do ustanowienia stosownego zabezpieczenia wraz z prawem do jego potrącenia. Wyjątek stanowią transakcje na instrumentach pochodnych zawierane pomiędzy podmiotami Grupy Kapitałowej: PKO Bank Polski SA i PKO Bank Hipoteczny SA, które zostały zwolnione na podstawie art. 4 ust 2 Rozporządzenia EMIR z obowiązków wymiany zabezpieczeń.

68.            Zarządzanie ryzykiem walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych

Bank w sposób szczególny analizuje portfel walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych. Bank na bieżąco monitoruje jakość tego portfela i analizuje ryzyko pogorszenia się jakości tego portfela. Obecnie jakość portfela pozostaje na akceptowanym poziomie. Bank uwzględnia ryzyko walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych w zarządzaniu adekwatnością kapitałową i kapitałem własnym.

KREDYTY I POŻYCZKI NA NIERUCHOMOŚCI DLA OSÓB PRYWATNYCH (BANKOWOŚĆ DETALICZNA I PRYWATNA) WEDŁUG WALUT	31.12.2021			31.12.2020
	Brutto	odpis	netto	brutto	odpis	netto
w walutach lokalnych	76 566	(1 043)	75 523	69 001	(1 056)	67 945
PLN	76 566	(1 043)	75 523	69 001	(1 056)	67 945
w walutach obcych	15 610	(749)	14 861	18 198	(719)	17 479
CHF	13 100	(679)	12 421	15 366	(647)	14 719
EUR	2 469	(67)	2 402	2 787	(68)	2 719
USD	33	(3)	30	36	(4)	32
INNE	8	-	8	9	-	9
RAZEM	92 176	(1 792)	90 384	87 199	(1 775)	85 424

 

KREDYTY I POŻYCZKI NA NIERUCHOMOŚCI WALUTOWE UDZIELONE OSOBOM PRYWATNYM WEDŁUG DATY UDZIELENIA		INDEKSOWANE	DENOMINOWANE	Razem
31.12.2021
do 2002 roku	Wartość brutto	-	42	42
	Odpisy na straty kredytowe	-	(1)	(1)
	Wartość netto	-	41	41
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)	-	3 930	3 930
od 2003 roku do 2006 roku	Wartość brutto	-	2 939	2 939
	Odpisy na straty kredytowe	-	(108)	(108)
	Wartość netto	-	2 831	2 831
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)	-	37 734	37 734
od 2007 roku do 2009 roku	Wartość brutto	-	7 240	7 240
	Odpisy na straty kredytowe	-	(515)	(515)
	Wartość netto	-	6 725	6 725
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)	-	45 782	45 782
od 2010 roku do 2012 roku	Wartość brutto	2 807	2 567	5 374
	Odpisy na straty kredytowe	(55)	(68)	(123)
	Wartość netto	2 752	2 499	5 251
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)	9 739	11 208	20 947
od 2013 roku do 2016 roku	Wartość brutto	4	11	15
	Odpisy na straty kredytowe	-	(2)	(2)
	Wartość netto	4	9	13
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)	18	37	55
Razem	Wartość brutto	2 811	12 799	15 610
	Odpisy na straty kredytowe	(55)	(694)	(749)
	Wartość netto	2 756	12 105	14 861
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)	9 757	98 691	108 448

 

KREDYTY I POŻYCZKI NA NIERUCHOMOŚCI WALUTOWE UDZIELONE OSOBOM PRYWATNYM WEDŁUG DATY UDZIELENIA			INDEKSOWANE	DENOMINOWANE	Razem
31.12.2020
do 2002 roku	Wartość brutto		-	59	59
	Odpisy na straty kredytowe		-	(1)	(1)
	Wartość netto		-	58	58
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)			5 444	5 444
od 2003 roku do 2006 roku	Wartość brutto		-	3 617	3 617
	Odpisy na straty kredytowe		-	(106)	(106)
	Wartość netto		-	3 511	3 511
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)			42 445	42 445
od 2007 roku do 2009 roku	Wartość brutto		-	8 464	8 464
	Odpisy na straty kredytowe		-	(491)	(491)
	Wartość netto		-	7 973	7 973
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)			51 166	51 166
od 2010 roku do 2012 roku	Wartość brutto		3 137	2 904	6 041
	Odpisy na straty kredytowe		(48)	(72)	(120)
	Wartość netto		3 089	2 832	5 921
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)		10 596	11 955	22 551
od 2013 roku do 2016 roku	Wartość brutto		5	12	17
	Odpisy na straty kredytowe		-	(1)	(1)
	Wartość netto		5	11	16
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)		18	43	61
Razem	Wartość brutto		3 142	15 056	18 198
	Odpisy na straty kredytowe		(48)	(671)	(719)
	Wartość netto		3 094	14 385	17 479
	Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)		10 614	111 053	121 667

69.            Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej

Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej

•           Definicja

Ryzyko stopy procentowej to ryzyko poniesienia straty na pozycjach bilansowych i pozabilansowych Banku wrażliwych na zmiany stóp procentowych, w wyniku zmian stóp procentowych na rynku.

•           Cel zarządzania

Ograniczanie ewentualnych strat z tytułu zmian rynkowych stóp procentowych do akceptowalnego poziomu poprzez odpowiednie kształtowanie struktury pozycji bilansowych i pozabilansowych.

•           Identyfikacja i pomiar ryzyka

Bank wykorzystuje takie miary ryzyka stopy procentowej jak: wrażliwość dochodu odsetkowego, wrażliwość wartości ekonomicznej, wartość zagrożona (VaR), testy warunków skrajnych i luki przeszacowań.

•           Kontrola

Kontrola ryzyka stopy procentowej obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku limitów i wartości progowych dotyczących ryzyka stopy procentowej, w szczególności strategicznych limitów tolerancji na ryzyko stopy procentowej.

•           Prognozowanie i monitorowanie

Bank regularnie monitoruje:

•        poziom miar ryzyka stopy procentowej,

•        stopień wykorzystania strategicznych limitów tolerancji na ryzyko stopy procentowej,

•        stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i wartości progowych na ryzyko stopy procentowej.

•           Raportowanie

Raporty dotyczące ryzyka stopy procentowej opracowywane są w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym oraz kwartalnym.

•           Działania zarządcze

Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku są: procedury dotyczące zarządzania ryzykiem stopy procentowej oraz limity i wartości progowe na ryzyko stopy procentowej.

W Banku zostały ustanowione limity i wartości progowe na ryzyko stopy procentowej m.in. na: wrażliwość dochodu odsetkowego, wrażliwość wartości ekonomicznej oraz straty.

Informacje finansowe

Ekspozycja Banku na ryzyko stopy procentowej kształtowała sią na 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku w ramach przyjętych limitów. Bank był głównie narażony na ryzyko złotowej stopy procentowej.

Bank stosuje podział na portfele z punktu widzenia zarządzania ryzykiem stopy procentowej:

•        bankowy – obejmuje pozycje bilansowe oraz pozabilansowe niezaliczone do portfela handlowego, w szczególności pozycje wynikające z działalności podstawowej Banku, transakcje zawierane w celach inwestycyjnych i płynnościowych oraz ich transakcje zabezpieczające,

•        handlowy - obejmuje operacje wykonywane na instrumentach finansowych w ramach działalności na rachunek własny i działalności klientowskiej.

Portfel bankowy

Bank, w celu monitorowania ryzyka stopy procentowej stosuje miary ryzyka stopy procentowej odzwierciedlające zidentyfikowane pięć głównych rodzajów ryzyka stopy procentowej:

•        ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania,

•        ryzyko krzywej dochodowości,

•        ryzyko bazowe,

•        ryzyko opcji klienta oraz,

•        ryzyko spreadu kredytowego z tytułu działalności zaliczanej do portfela bankowego (CSRBB)

•           Wrażliwość dochodu odsetkowego

Wrażliwość dochodu odsetkowego na skokowe przesunięcie krzywej dochodowości określa potencjalny efekt finansowy tego przesunięcia wyrażony zmianą wysokości dochodu odsetkowego w danym horyzoncie czasowym. Zmiana ta wynika z niedopasowania terminów przeszacowań aktywów, pasywów oraz zobowiązań pozabilansowych udzielonych i otrzymanych (w szczególności instrumentów pochodnych) wrażliwych na zmiany stóp procentowych.

Wrażliwość dochodu odsetkowego w portfelu bankowym Banku na skokowe przesunięcie krzywej dochodowości o 100 p.b. w dół w horyzoncie jednego roku we wszystkich walutach przedstawia poniższa tabela:

NAZWA MIARY	31.12.2021	31.12.2020
Wrażliwość dochodu odsetkowego (mln PLN)	(824)	(510)

•           Wrażliwość wartości ekonomicznej

Wrażliwość wartości ekonomicznej odzwierciedla zmianę wartości godziwej pozycji w portfelu w efekcie równoległego przesunięcia krzywych dochodowości o 100 p.b. w górę lub w dół (bardziej niekorzystny z wymienionych scenariuszy).

Poniższa tabela przedstawia miarę wrażliwości wartości ekonomicznej (BPV) portfela bankowego Banku we wszystkich walutach na 31 grudnia 2021 roku oraz na 31 grudnia 2020 roku:

NAZWA MIARY	31.12.2021	31.12.2020
Wrażliwość wartości ekonomicznej (mln PLN)	(1 317)	(454)

 

Portfel handlowy

Bank w celu monitorowania ryzyka stopy procentowej w portfelu handlowym stosuje miarę wartości zagrożonej VaR.

•           Wartość zagrożona

Miara IR VaR to potencjalna wartość straty, która może wystąpić w normalnych warunkach rynkowych w określonym czasie (tzn. horyzoncie) oraz z założonym poziomem prawdopodobieństwa z tytułu zmian krzywych stóp procentowych.

IR VaR w portfelu handlowym Banku przedstawia poniższa tabela:

NAZWA MIARY	31.12.2021	31.12.2020
IR VaR 10 - dniowy przy poziomie ufności 99% (mln PLN):
Wartość średnia	17	11
Wartość maksymalna	34	20
Wartość na koniec okresu	31	13

70.            Zarządzanie ryzykiem walutowym

Zarządzanie ryzykiem Walutowym

•           Definicja

Ryzyko walutowe to ryzyko poniesienia straty z tytułu zmian kursów walutowych, generowane przez utrzymywanie otwartych pozycji walutowych w poszczególnych walutach.

•           Cel zarządzania

Ograniczanie ewentualnych strat z tytułu zmian kursów walut do akceptowalnego poziomu poprzez odpowiednie kształtowanie struktury walutowej pozycji bilansowych oraz pozabilansowych.

•           Identyfikacja i pomiar ryzyka

W Banku wykorzystywane są następujące miary ryzyka walutowego: wartość zagrożona (VaR) i testy warunków skrajnych.

•           Kontrola

Kontrola ryzyka walutowego obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku limitów i wartości progowych dotyczących ryzyka walutowego, w szczególności strategicznego limitu tolerancji na ryzyko walutowe.

•           Prognozowanie i monitorowanie

Bank regularnie monitoruje:

•        poziom miar ryzyka walutowego,

•        stopień wykorzystania strategicznego limitu tolerancji na ryzyko walutowe,

•        stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i wartości progowych na ryzyko walutowe.

•           Raportowanie

Raporty dotyczące ryzyka walutowego opracowywane są w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym oraz kwartalnym.

•           Działania zarządcze

Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem walutowym w Banku są:

•        procedury dotyczące zarządzania ryzykiem walutowym,

•        limity i wartości progowe na ryzyko walutowe,

•        określenie dopuszczalnych typów transakcji walutowych.

Bank ustanowił limity i wartości progowe na ryzyko walutowe m.in. na: pozycje walutowe, wartość zagrożoną obliczaną w horyzoncie 10-dniowym oraz stratę na rynku walutowym.

Informacje finansowe

•           Miary wrażliwości

Miara FX VaR to potencjalna wartość straty, która może wystąpić w normalnych warunkach rynkowych w określonym czasie (tzw. horyzoncie) oraz z założonym poziomem prawdopodobieństwa z tytułu zmian kursów walutowych.

Stress-testy służą do oszacowania straty w przypadku gwałtownych zmian na rynku walutowym, które nie są standardowo opisane za pomocą miar statystycznych.

FX VaR Banku, łącznie dla wszystkich walut przedstawia poniższa tabela:

NAZWA MIARY WRAŻLIWOŚCI	31.12.2021	31.12.2020
VaR 10 - dniowy przy poziomie ufności 99% (mln PLN)1	3	615

•           Pozycja walutowa

Wielkość pozycji walutowych w Banku prezentuje poniższa tabela:

POZYCJA WALUTOWA1	31.12.2021	31.12.2020
EUR	258	171
CHF	(44)	(14 361)
Pozostałe (Globalna Netto)	(88)	-

1 Pozycje nie uwzględniają pozycji strukturalnych w UAH (1 072,3 mln PLN) oraz w EUR (23,5 mln PLN), na które Bank uzyskał zgodę KNF na wyłączanie z wyznaczania pozycji walutowych, nie wpływające na wynik Banku.

Wielkość pozycji walutowych jest kluczowym (poza zmiennościami kursów walutowych) czynnikiem determinującym poziom ryzyka walutowego, na jakie narażony jest Bank. Na poziom pozycji walutowych wpływają wszystkie transakcje walutowe, jakie zostają zawarte, bilansowe i pozabilansowe, wyjątkiem są pozycje strukturalne w UAH (1 072,3 mln PLN) oraz w EUR (23,5 mln PLN), na które Bank uzyskał zgodę KNF na wyłączanie z wyznaczania pozycji walutowych.

Na koniec 2020 roku Bank rozpoznał istotną pozycję walutową w CHF w kwocie około 14,2 miliarda PLN w związku z potwierdzonym uchwałą Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia z 23 kwietnia 2021 r. zamiarem zawierania przez Bank ugód z konsumentami, którzy zawarli z Bankiem umowy kredytu lub pożyczki zabezpieczone hipotecznie w walutach obcych. W I półroczu 2021 roku Bank zabezpieczył całkowicie tę pozycję waluto (patrz nota „Kredyty hipoteczne w walutach wymienialnych”).

71.            Zarządzanie ryzykiem płynności

•           Definicja

Ryzyko płynności to ryzyko braku możliwości terminowego wywiązania się z zobowiązań w wyniku braku płynnych środków. Sytuacja braku płynności może wynikać z niewłaściwej struktury aktywów i zobowiązań, w tym pozabilansowych, niedopasowania przepływów pieniężnych, nieotrzymania płatności od kontrahentów, nagłego wycofania środków przez klientów lub innych wydarzeń na rynku.

Bank zarządza również ryzykiem finansowania, które uwzględnia ryzyko utraty posiadanych źródeł finansowania oraz braku możliwości odnowienia wymagalnych środków finansowania lub utraty dostępu do nowych źródeł finansowania.

•           Cel zarządzania

Zapewnienie niezbędnej wysokości środków finansowych koniecznych do wywiązywania się z bieżących i przyszłych (również potencjalnych) zobowiązań z uwzględnieniem charakteru prowadzonej działalności oraz potrzeb mogących się pojawić w wyniku zmian otoczenia rynkowego poprzez odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i zobowiązań, w tym pozabilansowych.

•           Identyfikacja i pomiar ryzyka

Bank wykorzystuje następujące miary ryzyka płynności:

•        kontraktowa i urealniona luka płynności,

•        nadwyżka płynności,

•        wskaźnik pokrycia wypływów netto (LCR),

•        wskaźnik stabilnego finansowania netto (NSFR),

•        rezerwa płynności,

•        wskaźnik relacji stabilnych środków finansowania do aktywów niepłynnych,

•        miary stabilności portfela depozytów i kredytów,

•        testy warunków skrajnych (stress-testy płynności).

•           Kontrola

Kontrola ryzyka płynności obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku limitów i wartości progowych dotyczących ryzyka płynności, w szczególności strategicznych limitów tolerancji na ryzyko płynności.

•           Prognozowanie i monitorowanie

Bank regularnie monitoruje:

•        stopień wykorzystania strategicznych limitów tolerancji na ryzyko płynności,

•        stopień wykorzystania nadzorczych norm płynności,

•        stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i wartości progowych na ryzyko płynności,

•        koncentrację źródeł finansowania,

•        wskaźniki wczesnego ostrzegania - monitorowanie ich poziomu ma na celu wczesne wykrycie niekorzystnych zjawisk mogących mieć negatywny wpływ na sytuację płynnościową Banku lub sektora finansowego (których przekroczenie uruchamia płynnościowe plany awaryjne).

Bank dokonuje również cyklicznych prognoz poziomu ryzyka płynności, które uwzględniają aktualny rozwój działalności Banku. Prognozy poziomu płynności uwzględniają przede wszystkim poziom kształtowania się wybranych miar ryzyka płynności w warunkach zrealizowania się prognoz aktywów oraz zobowiązań Banku oraz w sytuacji realizacji wybranych scenariuszy stress-testowych.

•           Raportowanie

Raporty dotyczące ryzyka płynności opracowywane są w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym, kwartalnym oraz raz w roku opracowywana jest pogłębiona analiza płynności długoterminowej. Raporty zawierają informacje o ekspozycji na ryzyko płynności oraz informacje na temat wykorzystania limitów na to ryzyko. Odbiorcami raportów są przede wszystkim: KZAP, KR, Zarząd, Komitet ds. Ryzyka oraz Rada Nadzorcza.

•           Działania zarządcze/ Narzędzia zarządzania ryzykiem

Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem płynności Banku są:

•        procedury dotyczące zarządzania ryzykiem płynności, w tym w szczególności płynnościowe plany awaryjne,

•        limity i wartości progowe ograniczające ryzyko płynności krótko-, średnio- i długoterminowej,

•        nadzorcze normy płynnościowe,

•        transakcje depozytowe, lokacyjne, transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych oraz instrumentów pochodnych, a także transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych,

•        transakcje zapewniające długoterminowe finansowanie działalności kredytowej.

Podstawą polityki Banku w zakresie płynności jest utrzymywanie odpowiedniego poziomu nadwyżki płynności oraz nadzorczych i wewnętrznych miar ryzyka płynności i finansowania poprzez odpowiednie kształtowanie poziomu portfela płynnych papierów wartościowych oraz stabilnych źródeł finansowania (w szczególności stabilnej bazy depozytowej). W ramach zarządzania ryzykiem płynności Bank wykorzystuje również instrumenty rynku pieniężnego, w tym operacje otwartego rynku NBP.

Informacje finansowe

•           Luka płynności

Urealniona luka płynności jest zestawieniem poszczególnych kategorii bilansowych i pozabilansowych ze względu na ich urealniony termin zapadalności lub wymagalności.

	a’vista	0 - 1 miesiąc	1 - 3 miesiące	3 - 6 miesięcy	6 - 12 miesięcy	12 - 24 miesiące	24 - 60 miesięcy	pow. 60 miesięcy
31.12.2021
Urealniona luka okresowa	9 604	84 503	(8 396)	(3 436)	(1 085)	15 878	33 475	(130 543)
Urealniona skumulowana luka okresowa	9 604	94 107	85 712	82 275	81 190	97 069	130 543	-
31.12.2020
Urealniona luka okresowa	6 558	68 407	(6 911)	(2 892)	(838)	11 124	30 948	(106 396)
Urealniona skumulowana luka okresowa	6 558	74 965	68 054	65 162	64 324	75 448	106 396	-

1 sprowadzono do porównywalności z danymi na 31 grudnia 2020 roku.

We wszystkich przedziałach urealniona skumulowana luka płynności wykazywała wartości dodatnie na 31 grudnia 2021 roku oraz na 31 grudnia 2020 roku. Oznacza to nadwyżkę zapadających aktywów nad wymagalnymi zobowiązaniami.

•           Nadzorcze miary płynności

Bank regularnie wyznacza i monitoruje następujące nadzorcze miary płynności (określone przez przepisy zatwierdzone na poziomie Unii Europejskiej):

•        wskaźnik pokrycia wypływów netto (LCR) – miara, która określa relację płynnych aktywów wysokiej jakości do wypływów netto w horyzoncie 30 dni w warunkach skrajnych,

•        wskaźnik stabilnego finansowania netto (NSFR) – miara, która określa relację pozycji zapewniających stabilne finansowanie do pozycji wymagających stabilnego finansowania. 

NADZORCZE MIARY PŁYNNOŚCI	31.12.2021	31.12.2020
NSFR - wskaźnik pokrycia stabilnego finansowania	130,60	139,10
LCR - wskaźnik pokrycia płynności	176,50	204,70

W okresie zakończonym 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku wartości wskaźników miar nadzorczych utrzymywały się powyżej limitów nadzorczych.

•           Osad depozytów

Na 31 grudnia 2021 roku poziom osadu depozytów stanowił ok. 94,3% wszystkich depozytów zdeponowanych w Banku (z wyłączeniem rynku międzybankowego), co oznacza spadek o ok. 0,5 p.p. w porównaniu do końca 2020 roku.

•           Struktura źródeł finansowania

STRUKTURA ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA BANKU	31.12.2021	31.12.2020
Depozyty ogółem (z wył. rynku międzybankowego)	86,27	84,17
Depozyty rynku międzybankowego	1,01	0,72
Kapitały własne	10,61	11,63
Finansowanie z rynku	2,11	3,48
Razem	100,00%	100,00%

72.            Zarządzanie ryzykiem operacyjnym

•           Definicja

Ryzyko operacyjne to ryzyko powstania straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności wewnętrznych procesów, ludzi, systemów lub zdarzeń zewnętrznych. Ryzyko operacyjne uwzględnia ryzyko prawne oraz ryzyko cyberbezpieczeństwa:

•        ryzyko prawne - ryzyko poniesienia straty wynikającej z nieznajomości, niezrozumienia i niestosowania norm prawnych oraz standardów rachunkowości, niemożności wyegzekwowania postanowień umów, niekorzystnych interpretacji lub rozstrzygnięć sądów albo organów administracji publicznej,

•        ryzyko cyberbezpieczeństwa - stopień narażenia przez potencjalne, negatywne czynniki ryzyka cyberbezpieczeństwa, związane z technologiami teleinformatycznymi, mogące powodować szkodę finansową dla organizacji poprzez naruszenie dostępności, integralności, poufności lub rozliczalności informacji przetwarzanych w zasobach SIB.

Ryzyko operacyjne nie obejmuje ryzyka utraty reputacji i ryzyka biznesowego.

•           Cel zarządzania

Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym jest zapewnienie efektywności operacyjnej i kosztowej oraz bezpieczeństwa prowadzonej działalności przez ograniczanie występowania zdarzeń operacyjnych oraz ich negatywnych skutków.

•           Identyfikacja i pomiar ryzyka

W Banku funkcjonują dwie płaszczyzny zarządzania ryzykiem operacyjnym:

•        systemowe zarządzanie ryzykiem operacyjnym – polegające na tworzeniu rozwiązań służących sprawowaniu przez Bank kontroli nad poziomem ryzyka operacyjnego umożliwiającym realizację celów Banku,

•        bieżące zarządzanie ryzykiem operacyjnym – mające na celu zapobieganie materializacji zdarzeń operacyjnych i reagowanie na występujące zdarzenia operacyjne, za które odpowiada każdy pracownik Banku w zakresie swoich zadań i obowiązków.

Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym realizowany jest na poziomie całego Banku oraz na poziomach poszczególnych obszarów systemowego zarządzania ryzykiem operacyjnym.

Zarządzanie ryzykiem operacyjnym obejmuje identyfikację ryzyka operacyjnego w szczególności przez: gromadzenie danych o ryzyku operacyjnym i samoocenę ryzyka operacyjnego.

Dla potrzeb związanych z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym Bank gromadzi dane wewnętrzne i zewnętrzne o zdarzeniach operacyjnych oraz przyczynach i skutkach ich powstania, dane o czynnikach otoczenia biznesowego, wyniki samooceny ryzyka operacyjnego, dane dotyczące wartości wskaźników ryzyka operacyjnego oraz dane dotyczące jakości systemu kontroli wewnętrznej.

Samoocena ryzyka operacyjnego obejmuje identyfikację i ocenę ryzyka operacyjnego dla produktów, procesów i aplikacji Banku oraz zmian organizacyjnych i jest przeprowadzana cyklicznie oraz przed wprowadzaniem nowych lub zmienianych produktów, procesów i aplikacji Banku z wykorzystaniem zgromadzonych danych o zdarzeniach operacyjnych oraz informacji pozyskiwanych w trakcie pomiaru, monitorowania, współpracy z podmiotami Grupy Kapitałowej Banku oraz raportowania ryzyka operacyjnego, w tym audytów wewnętrznych oraz audytów bezpieczeństwa.

Pomiar ryzyka operacyjnego obejmuje:

•        obliczanie wskaźników ryzyka operacyjnego: KRI (Key Risk Indicators) i RI (Risk Indicators),

•        obliczanie wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z podejściem AMA (Bank z uwzględnieniem oddziału w Niemczech i oddziału w Czechach oraz z wyłączeniem oddziału w Słowacji) oraz BIA (oddział w Słowacji),

•        testy warunków skrajnych,

•        obliczanie kapitału wewnętrznego dla Banku.

•           Kontrola

Kontrola ryzyka operacyjnego obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku mechanizmów kontroli ryzyka w postaci limitów dotyczących ryzyka operacyjnego, w szczególności strategicznych limitów tolerancji na ryzyko operacyjne, limitów strat, wskaźników ryzyka operacyjnego wraz z wartościami progowymi i krytycznymi.

•           Prognozowanie i monitorowanie

Bank regularnie monitoruje:

•        stopień wykorzystania strategicznych limitów tolerancji oraz limitów strat na ryzyko operacyjne dla Banku,

•        zdarzenia operacyjne i ich skutki,

•        wyniki samooceny ryzyka operacyjnego,

•        wymóg w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z podejściem BIA w zakresie działalności Oddziału w Słowacji oraz zgodnie z podejściem AMA w zakresie pozostałej działalności prowadzonej przez Bank,

•        wyniki testów warunków skrajnych, w tym odwrotnych testów warunków skrajnych,

•        wartości wskaźników ryzyka operacyjnego w relacji do wartości progowych i krytycznych,

•        poziom ryzyka dla Banku, obszarów i narzędzi zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku takich jak samoocena, wskaźniki ryzyka operacyjnego, limity strat,

•        skuteczność i terminowość podejmowanych działań zarządczych w ramach redukcji lub transferu ryzyka operacyjnego,

•        działania zarządcze związane z występowaniem podwyższonego lub wysokiego poziomu ryzyka operacyjnego oraz ich skuteczność w zakresie obniżenia poziomu ryzyka operacyjnego.

•           Raportowanie

Raportowanie informacji dotyczących ryzyka operacyjnego prowadzi się na potrzeby wyższej kadry kierowniczej, KRO, KR, Zarządu oraz Rady Nadzorczej w cyklach miesięcznych i kwartalnych. W cyklach miesięcznych sporządzane są informacje dotyczące ryzyka operacyjnego kierowane do KRO, wyższej kadry kierowniczej, jednostek Banku odpowiedzialnych za systemowe zarządzanie ryzykiem operacyjnym. Odbiorcami raportów kwartalnych są KRO, KR, Zarząd oraz Rada Nadzorcza. Zakres informacji jest zróżnicowany i dostosowany do zakresu odpowiedzialności poszczególnych odbiorców informacji.

•           Działania zarządcze

Działania zarządcze podejmuje się w następujących przypadkach:

•        z inicjatywy KRO lub Zarządu,

•        z inicjatywy jednostek Banku zarządzających ryzykiem operacyjnym,

•        gdy ryzyko operacyjne przekroczyło poziomy ustalone przez Zarząd lub KRO.

W szczególności w przypadku, gdy poziom ryzyka operacyjnego osiągnął stan podwyższony lub wysoki Bank stosuje

następujące podejścia i instrumenty zarządzania ryzykiem operacyjnym:

•        redukcja ryzyka - łagodzenie wpływu czynników ryzyka lub skutków jego materializacji przez wprowadzenie lub wzmocnienie instrumentów zarządzania ryzykiem operacyjnym takich jak:

•        instrumenty kontrolne (m.in. autoryzacja, kontrola wewnętrzna, rozdzielność funkcji),

•        instrumenty zarządzania zasobami ludzkimi (dobór kadr, podnoszenie kwalifikacji pracowników, systemy motywacyjne),

•        ustalenie lub weryfikacja wartości progowych i krytycznych wskaźników ryzyka operacyjnego,

•        ustalenie lub weryfikacja limitów ryzyka operacyjnego,

•        plany awaryjne,

•        transfer ryzyka – przeniesienie odpowiedzialności za pokrycie ewentualnych strat na podmiot zewnętrzny:

•        ubezpieczenia,

•        outsourcing,

•        unikanie ryzyka – rezygnacja z działalności generującej ryzyko lub wyeliminowanie prawdopodobieństwa wystąpienia czynnika ryzyka.

73.            Zarządzanie ryzykiem ESG

Ryzyko ESG (ESG - environmental, social and corporate governance) zostało zdefiniowane przez Bank jako ryzyko negatywnych skutków finansowych dla Banku, będących konsekwencją obecnego lub przyszłego wpływu czynników ryzyka ESG na klientów i kontrahentów lub pozycje bilansu Banku. Ryzyko ESG obejmuje ryzyko środowiskowe, społeczne i ryzyko związane z ładem korporacyjnym.

Celem zarządzania ryzykiem ESG jest wspieranie zrównoważonego rozwoju oraz budowy długookresowej wartości Banku zgodnie ze Strategią Banku, przez zintegrowane zarządzanie wpływem czynników ESG.

Bank zarządza ryzykiem ESG w ramach zarządzania innymi rodzajami ryzyka, ponieważ ze względu na specyfikę ryzyka ESG, nie jest ono odrębnym rodzajem ryzyka, lecz przekrojowym wpływającym na poszczególne rodzaje ryzyka w Banku, w szczególności na ryzyko kredytowe. Za zarządzanie poszczególnymi rodzajami ryzyka odpowiedzialne są jednostki wskazane przez Zarząd. Komitety funkcjonujące w Banku w zakresie swoich zadań i kompetencji podejmują decyzje, wydają rekomendacje, zalecenia, opinie w zakresie działań związanych z ryzykiem ESG. Bank stosuje zasadę „podwójnej istotności” (ang. „double materiality”) poprzez uwzględnienie perspektywy:

•        wpływu czynników ESG na działalność, wynik finansowy i rozwój Banku

•        oraz wpływu działalności Banku na społeczeństwo i środowisko.

W Strategii zarządzania ryzykiem Bank określił ilościowy strategiczny limit tolerancji na ryzyko ESG jako udział kredytów dla klientów z branż wysokoemisyjnych do wartości sumy bilansowej Banku. Plany finansowe, kapitałowe i strategiczne weryfikowane i oceniane są w zakresie generowanego poziomu ryzyka oraz zgodności ze zrównoważonym rozwojem biorącym pod uwagę ryzyka ESG w perspektywie krótko, średnio i długoterminowej.

Bank realizuje plan integracji ryzyka ESG do systemu zarządzania ryzykiem w Banku i zgodnie z jego założeniami określa procesy zarządzania ryzykiem ESG w sposób kompleksowy włączając je do istniejących ram zarządzania ryzykiem. Integracja polega na dostosowaniu istniejących metod identyfikacji, pomiaru oraz kontroli poszczególnych ryzyk, biorąc pod uwagę zależności przyczynowo - skutkowe pomiędzy tymi rodzajami ryzyka a czynnikami ESG.  

74.            Adekwatność kapitałowa

•           Adekwatność kapitałowa

Adekwatność kapitałowa jest stanem, w którym poziom ryzyka podejmowanego przez Bank w związku z rozwojem działalności biznesowej, może zostać pokryty posiadanym kapitałem, którego poziom i struktura są adekwatne do obowiązujących wymogów nadzorczych, określonego poziomu tolerancji na ryzyko oraz przyjętego horyzontu czasowego. Zarządzanie adekwatnością kapitałową obejmuje w szczególności przestrzeganie obowiązujących regulacji organów nadzoru i kontroli, a także określonego w Banku poziomu tolerancji na ryzyko oraz proces planowania kapitałowego, w tym politykę dotyczącą źródeł pozyskiwania kapitału.

Celem zarządzania adekwatnością kapitałową jest zapewnienie odpowiedniego poziomu i struktury funduszy własnych w odniesieniu do skali prowadzonej działalności, wymogów nadzorczych oraz ekspozycji na ryzyko.

Zarządzanie adekwatnością kapitałową Banku obejmuje:

•        określanie oraz realizację pożądanych przez Bank celów kapitałowych,

•        identyfikację i monitorowanie istotnych rodzajów ryzyka,

•        pomiar lub szacowanie kapitału wewnętrznego na pokrycie poszczególnych rodzajów ryzyka oraz łącznego kapitału wewnętrznego,

•        ustalanie wartości progowych dla miar adekwatności kapitałowej,

•        prognozowanie, monitorowanie oraz raportowanie poziomu i struktury funduszy własnych,

•        zarządzanie strukturą bilansu pod kątem optymalizacji jakości posiadanych przez Bank funduszy własnych,

•        kapitałowe działania awaryjne,

•        testy warunków skrajnych,

•        prognozowanie wymogu w zakresie funduszy własnych,

•        ocenę rentowności obszarów biznesowych i segmentów klienta.

Miarami adekwatności kapitałowej są:

•        łączny współczynnik kapitałowy (TCR),

•        relacja funduszy własnych do kapitału wewnętrznego,

•        współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1),

•        współczynnik kapitału Tier 1 (T1),

•        wskaźnik dźwigni,

•        wskaźnik MREL –TREA,

•        wskaźnik MREL – TEM.

Celem monitorowania poziomu miar adekwatności kapitałowej jest określenie stopnia spełniania wymogów nadzorczych oraz identyfikacja przypadków wymagających uruchomienia kapitałowych działań awaryjnych lub przygotowania planu ochrony kapitału.

Podstawowe regulacje obowiązujące w procesie oceny adekwatności kapitałowej to:,

•        ustawa Prawo bankowe,

•        rozporządzenie CRR,

•        ustawa z 5 sierpnia 2015 roku o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (z późniejszymi zmianami), (ustawa o nadzorze makroostrożnościowym),

•        rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 8 czerwca 2021 r. w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń w bankach (weszło w życie z dniem 11 czerwca 2021 r.),

•        rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie szczegółowego sposobu szacowania kapitału wewnętrznego oraz dokonywania przez bank przeglądów strategii i procedur szacowania i stałego utrzymywania kapitału wewnętrznego (weszło w życie z dniem 4 sierpnia 2021 r.),

•        ustawa z 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (z późniejszymi zmianami).

Minimalny poziom współczynników kapitałowych utrzymywanych przez Bank, zgodnie z art. 92 rozporządzenia CRR
•        łączny współczynnik kapitałowy (TCR)	8,0%
•        współczynnik kapitału Tier 1 (T1)	6,0%
•        współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1)	4,5%

 

Wymóg połączonego bufora ponad minima określone w art. 92 rozporządzenia CRR, stanowiący sumę obowiązujących buforów	31.12.2021	31.12.2020
Łącznie:	3,51%	3,51%
•        zabezpieczającego	2,5%	2,5%
•        antycyklicznego	0,01%	0,01%
•        ryzyka systemowego	0%	0%1
•        z tytułu zidentyfikowania Banku jako instytucji o znaczeniu systemowym („O-SII”)	1%	1%2

1 W dniu 19 marca 2020 roku, w związku z epidemią COVID-19, weszło w życie Rozporządzenie Ministra Finansów znoszące bufor ryzyka systemowego. Tym niemniej wcześniej obowiązujący bufor w wysokości 3% uwzględniany jest w kalkulacji wymaganego poziomu współczynników do spełnienia warunków wypłaty dywidendy.

2 łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko obliczonej zgodnie z rozporządzeniem CRR.

 

Domiar kapitałowy (dodatkowy wymóg kapitałowy w celu zabezpieczenia ryzyka wynikającego z zabezpieczonych hipoteką walutowych kredytów i pożyczek dla gospodarstw domowych)	31.12.2021	31.12.2020
•        dla łącznego współczynnika kapitałowego:	0,12p.p.	0,27p.p.
•        dla współczynnika kapitału Tier 1	0,09p.p.	0,20p.p.
•        dla współczynnika kapitału podstawowego Tier 1	0,07p.p.	0,15p.p.

 

2 grudnia 2021 roku PKO Bank Polski S.A. otrzymał pismo Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) w sprawie wysokości minimalnego poziomu funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych ("MREL", ang. the minimum requirement for own funds and eligible liabilities). BFG określił docelowy wymóg MREL dla Banku w oparciu o dane skonsolidowane na poziomie łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko "TREA" i miary ekspozycji całkowitej "TEM", które muszą zostać spełnione na koniec 2023 r. oraz dodatkowo BFG wyznaczył cele śródokresowe.

Wymagane poziomy zostały określone w tabeli poniżej:

w %	31.12.2021	31.12.2022	31.12.2023
MREL (TREA)	12,02	13,91	15,80
MREL (TEM)	3,00	4,46	5,91

Wpływ MSSF 9 na fundusze własne i mierniki adekwatności kapitałowej reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2017/2395 z 12 grudnia 2017 roku zmieniające rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do rozwiązań przejściowych dotyczących złagodzenia wpływu wprowadzenia MSSF 9 na fundusze własne oraz dotyczących traktowania jako duże ekspozycje niektórych ekspozycji wobec podmiotów sektora publicznego denominowanych w walucie krajowej dowolnego państwa członkowskiego. Zgodnie z tą regulacją banki mogą stosować przepisy przejściowe w zakresie funduszy własnych i powiększać kapitał podstawowy Tier I związany z wdrożeniem nowego modelu utraty wartości w okresie kolejnych 5 lat od daty 1 stycznia 2018 roku, przy czym współczynnik korygujący maleje z okresu na okres.

Ponadto, 27 czerwca 2020 roku weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2020/873 z 24 czerwca 2020 roku zmieniające rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i (UE) 2019/876 w odniesieniu do niektórych dostosowań w odpowiedzi na pandemię COVID-19 (dalej Rozporządzenie 2020/873). Przepis ten pozwala na złagodzenie wpływu na kapitał Tier 1 kwoty odpisów utworzonych od 1 stycznia 2020 roku. 

Rozwiązanie takie może być stosowane do 2024 roku włącznie, przy czym przyporządkowany to tej wartości współczynnik korygujący maleje z okresu na okres. Bank podjął decyzję, w świetle art. 473a ust. 7a CRR wprowadzonego powyższym Rozporządzeniem, o skorzystaniu z opcji, zgodnie z którą do korekty łagodzącej wpływ wprowadzenia MSSF 9 na fundusze własne przypisywana jest waga ryzyka równa 100 % i uzyskana wartość dodawana jest do miary ekspozycji całkowitej.

Zgodnie z art. 468 CRR (zmienionym ww. Rozporządzeniem 2020/873) banki mogą stosować tymczasowe traktowanie niezrealizowanych zysków i strat wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody w związku z pandemią COVID-19. Podejście to pozwala na wyłączenie z obliczeń pozycji kapitału podstawowego Banku części niezrealizowanych zysków i strat skumulowanych od dnia 31 grudnia 2019 r. ujętych w bilansie w pozycji „zmiany wartości godziwej instrumentów dłużnych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody”, odpowiadających ekspozycjom wobec rządów centralnych, samorządów regionalnych lub władz lokalnych, oraz wobec podmiotów sektora publicznego, z wyłączeniem tych aktywów finansowych, które są dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. PKO Bank Polski SA podjął decyzję o stosowaniu powyższego tymczasowego traktowania począwszy od danych za grudzień 2021 r. i zawiadomił o tej decyzji Komisję Nadzoru Finansowego.

Ponadto, od danych za listopad 2021 Bank zdecydował się na wykorzystanie możliwości wskazanej w wytycznych Europejskiego Nadzoru Bankowego określonych w ramach jednolitego zbioru pytań i odpowiedzi (single rulebook Q&A nr 2015_1887). Zgodnie z odpowiedzią EBA aktywa z tytułu podatku odroczonego związane z zyskami lub stratami na zabezpieczeniach przepływów pieniężnych (które nie są włączane do funduszy własnych zgodnie z art. 33 CRR) nie muszą być uwzględniane także w aktywach z tytułu dochodowego podatku odroczonego uwzględnianych w odliczeniach od funduszy własnych zgodnie z art. 36 oraz 48 CRR.

•           Fundusze własne dla potrzeb adekwatności kapitałowej

Poziom adekwatności kapitałowej Banku w 2021 roku i w 2020 roku utrzymywał się na bezpiecznym poziomie, istotnie powyżej limitów nadzorczych.

•           Wymogi w zakresie funduszy własnych (Filar I)

Bank wylicza wymogi w zakresie funduszy własnych dla następujących rodzajów ryzyka:

ryzyko kredytowe	metodą standardową stosując następujące formuły w zakresie: ekspozycji bilansowych - iloczyn wartości bilansowej (uwzględniającej wartość korekt z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego), wagi ryzyka przypisanej ekspozycji zgodnie z metodą standardową wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego oraz 8% (przy uwzględnieniu uznawalnych zabezpieczeń), udzielonych zobowiązań pozabilansowych – iloczyn wartości zobowiązania (uwzględniającej wartość korekt z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego), wagi ryzyka produktu, wagi ryzyka przypisanej ekspozycji pozabilansowej zgodnie z metodą standardową wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego oraz 8% (przy uwzględnieniu uznawalnych zabezpieczeń), transakcji pozabilansowych (instrumentów pochodnych) – iloczyn wagi ryzyka przypisanej transakcji pozabilansowej zgodnie z metodą standardową wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego, ekwiwalentu bilansowego transakcji pozabilansowych oraz 8%.
ryzyko operacyjne	•      zgodnie z podejściem AMA - w zakresie działalności prowadzonej przez Bank, z uwzględnieniem oddziału w Niemczech i oddziału w Czechach oraz z wyłączeniem oddziału w Słowacji, •      zgodnie z podejściem BIA - w zakresie działalności oddziału w Słowacji
ryzyko rynkowe	•      ryzyka walutowego – wyliczanego metodą podstawową, •      ryzyka cen towarów – wyliczanego metodą uproszczoną, •      ryzyka instrumentów kapitałowych – wyliczanego metodą uproszczoną, •      ryzyka szczególnego instrumentów dłużnych – wyliczanego metodą podstawową, •      ryzyka ogólnego instrumentów dłużnych – wyliczanego zgodnie z podejściem opartym na duracji, •      pozostałych rodzajów ryzyka innych niż ryzyko delta (ryzyko non-delta) wyliczanych metodą scenariuszową w przypadku opcji, dla których Bank stosuje własne modele wyceny oraz metodą delta plus dla pozostałych opcji,
Pozostałe ryzyka	•      ryzyka rozliczenia i ryzyka dostawy – wyliczanego metodą określoną w Tytule V „Wymogi w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka rozliczenia” rozporządzenia CRR, •      ryzyka kredytowego kontrahenta, w tym ekspozycji wobec kontrahenta centralnego – wyliczanego metodą standardową określoną w Rozdziale 6 „Ryzyko kredytowe kontrahenta” Tytułu II „Wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka kredytowego” rozporządzenia CRR, •      ryzyka z tytułu korekty wyceny kredytowej - wyliczanego metodą określoną w Tytule VI „Wymogi w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej” rozporządzenia CRR, •      przekroczenia limitu dużych ekspozycji – wyliczanego metodą określoną w § 395-401 rozporządzenia CRR.

 

Adekwatność kapitałowa	31.12.2021	31.12.2020
Kapitał własny	36 073	38 577
kapitały: zakładowy, zapasowy, rezerwowy i fundusz ogólnego ryzyka	31 534	34 478
niepodzielony wynik finansowy	5 500	5 500
wynik roku bieżącego	4 596	(2 944)
inne całkowite dochody	(5 557)	1 543
Wyłączenia z kapitału własnego:	894	319
wynik roku bieżącego	4 596	-
zabezpieczenie przepływów pieniężnych	(3 702)	319
Inne pomniejszenia funduszy:	3 417	2 254
wartość firmy	755	755
inne wartości niematerialne	1 333	1 138
dodatkowe korekty aktywów (AVA, DVA, NPE, zaangażowania kapitałowe i DTA powyżej progów określonych w art. 48 CRR)	1 329	361
Przejściowe traktowanie niezrealizowanych zysków i strat od papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody zgodnie z art. 468 CRR	1 249
Przejściowe odwrócenie wpływu MSSF 9	1 361	1 560
Wynik roku bieżącego zaliczony za zgodą KNF	2 073	-
Fundusze Tier 1	36 445	37 564
Fundusze Tier 2 (dług podporządkowany)	2 700	2 700
Fundusze własne	39 145	40 264
Wymogi w zakresie funduszy własnych	15 787	16 287
Ryzyko kredytowe	14 069	13 268
Ryzyko operacyjne1	1 490	1 339
Ryzyko rynkowe2	183	1 652
Ryzyko korekty wyceny kredytowej	45	28
Ryzyko rozliczenia/dostawy	-	-
Łączny współczynnik kapitałowy	19,84	19,78
Współczynnik kapitału Tier 1	18,47	18,45

1 W 2021 roku nastąpił wzrost wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego o 151 milionów PLN będący w głównej mierze konsekwencją rosnących kosztów ryzyka prawnego dotyczącego portfela kredytów hipotecznych w walucie CHF.

2. Wartość wymogu na ryzyko rynkowe na koniec 2020 r. spowodowana była przede wszystkim wystąpieniem wymogu z tytułu ryzyka walutowego w wysokości 1 167 milionów PLN, będącego skutkiem dotworzenia odpisów na ryzyko prawne związane z kredytami walutowymi. Pozycja walutowa została ograniczona w I półroczu 2021 roku.

Gdyby nie były stosowane rozwiązania przejściowe dotyczące częściowego odwrócenia wpływu MSSF9 zgodnie z art. 473a rozporządzenia CRR, Kapitał Tier 1 Banku wyniósłby 34 843 mln PLN, Łączny Kapitał 37 543 mln PLN, współczynnik kapitału Tier 1 byłby na poziomie 17,83%, łączny współczynnik kapitałowy 19,22%, a wskaźnik dźwigni 8,81%.

Gdyby nie stosowano tymczasowego traktowania niezrealizowanych zysków i strat wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody zgodnie z art. 468 rozporządzenia CRR, Kapitał Tier 1 Banku wyniósłby 34 971 mln PLN, Łączny Kapitał 37 671 mln PLN, współczynnik kapitału Tier 1 wyniósłby 17,77%, łączny współczynnik kapitałowy 19,14%, a wskaźnik dźwigni 8,80%.

•           KAPITAŁ WEWNĘTRZNY (FILAR II)

W 2020 roku Bank wyznaczył kapitał wewnętrzny zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa:

•        rozporządzeniem CRR,

•        ustawą Prawo bankowe,

•        rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 8 czerwca 2021 r. w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń w bankach (weszło w życie z dniem 11 czerwca 2021 r.),

•        rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie szczegółowego sposobu szacowania kapitału wewnętrznego oraz dokonywania przez bank przeglądów strategii i procedur szacowania i stałego utrzymywania kapitału wewnętrznego (weszło w życie z dniem 4 sierpnia 2021 r.)

•        ustawą o nadzorze makroostrożnościowym

oraz przepisami wewnętrznymi Banku.

Kapitał wewnętrzny to szacowana kwota kapitału, niezbędna do pokrycia wszystkich istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności Banku. Celem szacowania kapitału wewnętrznego jest określenie funduszy własnych na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo działalności przy uwzględnieniu zmian profilu i skali prowadzonej działalności oraz niekorzystnych warunków skrajnych oraz umożliwienie bardziej efektywnego zarządzania Bankiem nakierowanego na poprawę rentowności działalności i rentowności zainwestowanego kapitału.

Kapitał wewnętrzny na pokrycie istotnych rodzajów ryzyka jest ustalany zgodnie z metodami określonymi w przepisach wewnętrznych.

Wysokość relacji funduszy własnych do kapitału wewnętrznego utrzymywała się na poziomie powyżej zarówno limitu ustawowego, jak i wewnętrznego Banku.

•           UJAWNIENIA (FILAR III)

Bank ogłasza w cyklu rocznym informacje dotyczące w szczególności zarządzania ryzykiem oraz adekwatności kapitałowej zgodnie z: rozporządzeniem CRR i aktami wykonawczymi do CRR, wytycznymi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego, w tym w sprawie wymogów dotyczących ujawniania informacji na mocy części ósmej Rozporządzania CRR („wytyczne EBA”), ustawą o nadzorze makroostrożnościowym, ustawą Prawo bankowe, Rekomendacjami H, M i P wydanymi przez Komisję Nadzoru Finansowego, w ramach Raportu „Adekwatność kapitałowa oraz inne informacje Grupy Kapitałowej Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego Spółki Akcyjnej podlegające ogłaszaniu według stanu na 31 grudnia 2021 roku ”

Szczegółowe informacje o zakresie ujawnianych informacji, sposobie ich weryfikacji oraz publikacji zawierają Zasady polityki informacyjnej PKO Banku Polskiego SA w zakresie adekwatności kapitałowej oraz innych informacji podlegających ogłaszaniu udostępnione na stronie internetowej Banku (www.pkobp.pl).

75.            Wskaźnik dźwigni

Bank wylicza wskaźnik dźwigni jako jedną z miar adekwatności kapitałowej.

Celem zarządzania ryzykiem nadmiernej dźwigni finansowej jest zapewnienie właściwej relacji pomiędzy wielkością kapitału Tier I i sumą aktywów bilansowych oraz udzielonych zobowiązań pozabilansowych Banku.

Dla celów pomiaru ryzyka nadmiernej dźwigni finansowej Bank kalkuluje wskaźnik dźwigni jako miarę kapitału Tier I podzieloną przez miarę ekspozycji całkowitej i wyraża wskaźnik jako wartość procentową. Wskaźnik dźwigni według stanu na 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku utrzymywał się powyżej limitów wewnętrznych, zewnętrznych, a także powyżej wartości minimalnych rekomendowanych przez KNF.

Dla utrzymania wskaźnika dźwigni na akceptowalnym Bank ustaliła strategiczny limit tolerancji oraz wartość progową, których poziomy są regularnie monitorowane i okresowo weryfikowane. 

	Ekspozycje wskaźnika dźwigni określone w rozporządzeniu w sprawie wymogów kapitałowych
	31.12.2021	31.12.2020
Kapitał i miara ekspozycji całkowitej
Kapitał Tier I	36 445	37 564
Miara ekspozycji całkowitej składającej się na wskaźnik dźwigni	397 415	352 760
Wskaźnik dźwigni
Wskaźnik dźwigni (w procentach)	9,17	10,65

76.            Informacje o pakietowej sprzedaży wierzytelności

W 2021 roku Bank przeprowadził pakietowe sprzedaże (wierzytelności bilansowych i pozabilansowych) blisko 40 tysięcy sztuk wierzytelności od klientów detalicznych oraz gospodarczych o zadłużeniu ogółem ponad 1 331 milionów PLN (w 2020 roku 716 milionów PLN). Łączna wartość bilansowa rezerw na potencjalne roszczenia z tytułu sprzedaży wierzytelności na 31 grudnia 2021 roku wynosiła 2,3 miliona PLN (na 31 grudnia 2020 roku wynosiła 2 miliony PLN). W wyniku sprzedaży wierzytelności zostały przeniesione wszystkie ryzyka i korzyści, w związku z powyższym Bank zaprzestał ujmowania tych aktywów.

Bank nie otrzymał papierów wartościowych z tytułu powyższych transakcji.

POZOSTAŁE NOTY

77.            Działalność powiernicza

Podmiot dominujący jest bezpośrednim uczestnikiem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych oraz Rejestru Papierów Wartościowych (NBP). Podmiot dominujący prowadzi rachunki papierów wartościowych oraz obsługuje transakcje na rynku krajowym i rynkach zagranicznych, świadczy usługi powiernictwa i pełni funkcję depozytariusza dla funduszy emerytalnych i inwestycyjnych. Aktywa przechowywane przez Podmiot dominujący w ramach świadczenia usług powierniczych, ze względu na niespełnienie definicji składnika aktywów Podmiotu dominującego, nie zostały wykazane w niniejszym sprawozdaniu finansowym.

78.            Informacje dotyczące firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie sprawozdań finansowych 

13 grudnia 2018 roku Rada Nadzorcza Banku na podstawie § 15 ust. 1 pkt 2 Statutu Banku dokonała wyboru PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k. (dalej PwC) jako firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania i przeglądu sprawozdań finansowych Banku oraz Grupy Kapitałowej za lata 2020-2021. PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k. z siedzibą w Warszawie, przy ul. Polnej 11, jest wpisana na listę firm audytorskich, prowadzoną przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów pod numerem 144. 24 stycznia 2019 roku Bank i PwC zawarły umowę na przeprowadzenie badania i przeglądu sprawozdań finansowych Banku i Grupy Kapitałowej Banku za lata 2020 - 2021.

Ponadto, 23 września 2021 roku Rada Nadzorcza Banku dokonała wyboru PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k. jako firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania i przeglądu sprawozdań finansowych Banku oraz Grupy Kapitałowej Banku za lata 2022-2023.

Na podstawie oświadczenia Rady Nadzorczej, Zarząd informuje, że wybór firmy audytorskiej PwC, przeprowadzającej badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku i sprawozdania finansowego Banku za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku (Badanie) został dokonany zgodnie z obowiązującymi na dzień dokonania wyboru przepisami prawa oraz przyjętymi przez Radę Nadzorczą przepisami wewnętrznymi Banku dotyczącymi wyboru firmy audytorskiej. Równocześnie na podstawie oświadczenia Rady Nadzorczej Zarząd informuje, że

•        firma audytorska PwC oraz członkowie zespołu wykonującego Badanie spełniali warunki do sporządzenia bezstronnego i niezależnego sprawozdania z Badania, zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, standardami wykonywania zawodu i zasadami etyki zawodowej,

•        w Banku przestrzegane są powszechnie obowiązujące przepisy prawa związane z rotacją firmy audytorskiej i kluczowego biegłego rewidenta przeprowadzających badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej i sprawozdania finansowego Banku oraz związane z obowiązkowymi okresami karencji,

•        Bank posiada politykę dotyczącą wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań finansowych Banku i Grupy Kapitałowej, oraz procedurę dotyczącą wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań finansowych Banku i Grupy, jak również politykę w zakresie świadczenia przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie, podmioty powiązane z tą firmą audytorską oraz członka sieci firmy audytorskiej dozwolonych usług niebędących badaniem na rzecz Banku i spółek Grupy Kapitałowej Banku, w tym usług warunkowo zwolnionych z zakazu świadczenia przez firmę audytorską.

ŁĄCZNA WYSOKOŚĆ NALEŻNEGO WYNAGRODZENIA NETTO FIRMY AUDYTORSKIEJ BADAJĄCEJ SPRAWOZDANIE FINANSOWE Z TYTUŁU: (w tysiącach PLN)	2021	2020
badania sprawozdań finansowych	1 529	1 804
usług atestacyjnych, w tym przeglądu sprawozdań finansowych	798	530
Razem	2 327	2 334

79.            Zdarzenia, które wystąpiły po dniu, na który sporządzono sprawozdanie finansowe

•        26 stycznia 2022 roku Komisja Nadzoru Finansowego jednogłośnie wyraziła zgodę na powołanie Iwony Dudy na stanowisko Prezesa Zarządu PKO Banku Polskiego. Iwona Duda od 23 października 2021 roku pełniła funkcję Wiceprezesa Zarządu PKO Banku Polskiego oraz kierowała pracami Zarządu spółki.

•        Zarząd Banku na bieżąco monitoruje sytuację polityczno-gospodarczą na Ukrainie oraz istotne ryzyko wzrostu napięcia w relacjach z Rosją nie tylko na linii Ukraina - Rosja, ale także UE/USA – Rosja, które mogą mieć istotny wpływ na działalność Banku w 2022 roku. W ocenie Banku zdarzenia te nie mają wpływu na sprawozdanie finansowe Banku za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku.

•        11 lutego 2022 roku Bank otrzymał indywidualne zalecenie od KNF dotyczące poziomu narzutu kapitałowego w ramach filara II (P2G) ze wskazaniem na ograniczenie ryzyka występującego w działalności Banku poprzez utrzymywanie, zarówno na poziomie jednostkowym jak i skonsolidowanym funduszy własnych na pokrycie dodatkowego narzutu kapitałowego w celu zaabsorbowania potencjalnych strat wynikających z wystąpienia warunków skrajnych, na poziomie 0.29% ponad wartość łącznego współczynnika kapitałowego, o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. c rozporządzenia nr 575/2013, powiększonego o dodatkowy wymóg w zakresie funduszy własnych, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo Bankowe oraz wymóg połączonego bufora, o którym mowa w art. 55 ust 4 ustawy o nadzorze makroostrożnościowym. Dodatkowy narzut powinien składać się w całości z kapitału podstawowego Tier 1.

 

Podpisy wszystkich Członków Zarządu Banku

23.02.2022	Iwona Duda	Prezes Zarządu
23.02.2022	Bartosz Drabikowski	Wiceprezes Zarządu
23.02.2022	Marcin Eckert	Wiceprezes Zarządu
23.02.2022	Wojciech Iwanicki	Wiceprezes Zarządu
23.02.2022	Maks Kraczkowski	Wiceprezes Zarządu
23.02.2022	Mieczysław Król	Wiceprezes Zarządu
23.02.2022	Artur Kurcweil	Wiceprezes Zarządu
23.02.2022	Piotr Mazur	Wiceprezes Zarządu

 

 

Podpis osoby, której powierzono

prowadzenie ksiąg rachunkowych

 

 

Danuta Szymańska

Dyrektor Pionu Rachunkowości

 

Biblioteka czcionek:

aąbcćdeęfghijklłmnńoópqrsśtuvwxyzżźAĄBCĆDEĘFGHIJKLŁMNŃOÓPQRSŚTUVWXYZŻŹ

aąbcćdeęfghijklłmnńoópqrsśtuvwxyzżźAĄBCĆDEĘFGHIJKLŁMNŃOÓPQRSŚTUVWXYZŻŹ

aąbcćdeęfghijklłmnńoópqrsśtuvwxyzżźAĄBCĆDEĘFGHIJKLŁMNŃOÓPQRSŚTUVWXYZŻŹ

aąbcćdeęfghijklłmnńoópqrsśtuvwxyzżźAĄBCĆDEĘFGHIJKLŁMNŃOÓPQRSŚTUVWXYZŻŹ