Kredyt firmowy - jak ograniczyć ryzyko stopy procentowej

2022-04-19

Wystarczy zmiana stóp procentowych o 1 punkt procentowy (pp.) rocznie, aby rata kredytu firmowego znacząco się zmieniła. Dowiedz się, jak Twoje przedsiębiorstwo może ograniczyć takie ryzyko.

rata kredytu firma

Kilka lat temu uczestniczyłem w ustalaniu warunków kredytu dla dużego przedsiębiorstwa. Zarządzający tą firmą skoncentrował się na negocjacji marży banku. W ogóle nie brał pod uwagę zmian stóp procentowych. Bank zgodził się obniżyć marżę o 1 pp. Jednak stopy procentowe w całym okresie finansowania wzrosły wtedy o 4 pp. Efekt? Firma poniosła dodatkowe, nieplanowane koszty finansowania, które znaczne przewyższyły wielkość marży banku. Zamiast tracić czas na negocjacje marż i prowizji, może lepiej byłoby zabezpieczyć się przed wzrostem stóp procentowych…

Posłuchaj podcastu: Stopy procentowe a kredyt firmowy

Jak zmiana stóp procentowych realnie wpływa na ratę kredytową?

Załóżmy, że dzisiaj firma zaciąga 10 mln zł kredytu na 5 lat ze zmienną stopą oprocentowania opartą na WIBOR 3M z kwartalną spłatą odsetek oraz jednorazową spłatą kapitału na koniec okresu kredytowania. W kwietniu 2022 roku WIBOR 3M wynosi 6% p.a. Dokonajmy prostej symulacji rocznego kosztu samych odsetek, gdyby stopa procentowa nie zmieniła się oraz zmieniła się o 1% w ciągu jednego roku.

Przez cały rok WIBOR 3M nie zmieni się. Wówczas roczny koszt odsetek wyniesie 600 00 zł.
Gdy pod 3 miesiącach WIBOR 3M wzrośnie o 1% od poziomu 7% p.a. to odsetki za cały pierwszy rok wzrosną do ponad 675 000 zł.
Gdy pod 3 miesiącach WIBOR 3M spadnie o 1% od poziomu 5% p.a. to odsetki za cały pierwszy rok spadną do niecałych 575 000 zł

Pamiętaj, że symulacja jest uproszczona, a jej celem jest jedynie pokazanie tego, że w koszcie kredytu ważne są nie tylko marże i prowizje, ale również stopy procentowe takie jak WIBOR.

Co trzeba wiedzieć o stopach procentowych?

Jeśli masz podstawową wiedzę na temat stóp procentowych, możesz ominąć ten akapit J

Stopy procentowe to roczny koszt korzystania z kapitału wyrażony w procentach. W Polsce dominujący wpływ na ich wysokości ma Rada Polityki Pieniężnej (RPP), której decyzje są podyktowane sytuacją ekonomiczną w Polsce i na świecie. Należy jednak pamiętać, że stopy procentowe dla walut obcych ustalają instytucje macierzyste, np. stopy procentowe dla dolara ustala FED (Federal Reserve System, czyli bank centralny Stanów Zjednoczonych), a dla euro Europejski Bank Centralny.

Gdy banki udzielają kredytów ze zmienną stopą procentową, to z punktu widzenia przedsiębiorstwa – kredytobiorcy – rata kredytu (a konkretnie odsetki) rośnie wraz ze wzrostem stóp, a maleje wraz z ich spadkiem. W sierpniu 2000 roku referencyjna stopa procentowa dla złotówki wynosiła 19%, a kwietniu 2020 roku jedynie 0,5%. To oznacza, że przez ostatnie 20 lat stopy procentowe malały, co ogólnie było korzystne dla przedsiębiorstw zaciągających kredyty. Dzisiaj przy określeniu dalszych trendów długoterminowych jest obarczone dużym błędem.

Kiedy warto przejmować się stopami procentowymi?

Gdy firma musi precyzyjnie planować roczne koszty działalności, np. ze względu na dotację UE lub wymogi centrali zagranicznej.
Gdy okres spłaty kredytu wynosi rok lub krócej, ryzyko stopy procentowej jest relatywnie niskie. Ale gdy okres spłaty jest dłuższy niż rok, np. 3-10 lat, warto rozważyć jakąś formę zabezpieczenia się przed ryzykiem stóp procentowych.
Gdy firma zaciąga kredyt w walucie obcej, oprócz ryzyka stopy procentowej powinna brać pod uwagę ryzyko kursu walutowego. Stopy procentowe walut obcych i ich kursy do złotego są często ze sobą mocno powiązane, a ich wzrost wcale nie musi wprost zależeć od sytuacji gospodarczej w Polsce i stóp procentowych złotego.

Narzędzia ograniczające ryzyko stopy procentowej w firmie

IRS – to transakcja zamiany stopy zmiennej (np. WIBOR) na stawkę stałą. Jest to usługa nie wymagająca dodatkowej opłaty. Firma ustala z bankiem stałą stawkę na część lub cały okres kredytowania. Nawet wtedy, gdy ustalona stała stopa procentowa jest wyższa niż aktualna, przedsiębiorca ma pewność, że stopa nie będzie wyższa niż ta już ustalona. Z IRS można skorzystać od razu przy podpisywaniu umowy kredytowej lub w innym dowolnym momencie spłaty kredytu. Największą wadą IRS jest to, że firma nie zyskuje, gdy stopy procentowe będą spadały.
Opcja CAP to transakcja zabezpieczająca kredytobiorcę przed wzrostem stóp procentowych (np. WIBOR-u) powyżej ustalonego poziomu. Wymaga od kupującego zapłaty premii opcyjnej. Ma tę przewagę nad IRS-em, że firma, która ją kupiła, skorzysta na obniżce stóp.
CIRS – to kontrakt, w wyniku którego między bankiem i firmą dochodzi do wymiany płatności kapitałowej i odsetkowej. Przykładowo: przedsiębiorstwo zaciągnęło kredyt w złotówkach, oprocentowany z uwzględnieniem zmiennej stawki WIBOR 3M. Cześć swoich przychodów uzyskuje w EUR, które następnie sprzedaje po bieżącym kursie. Aby zabezpieczyć firmę przed wzrostem stawki WIBOR 3M oraz spadkiem kursu EUR/PLN, co może doprowadzić do zmniejszenia przychodów eksportowych wyrażonych w PLN, zawiera transakcje CIRS. Dzięki temu firma uzyskuje efekt zamiany oprocentowania kredytu ze stopy zmiennej na stałą oraz możliwość spłaty odsetek w euro. CIRS nie wiąże się z opłatą.

Po dokonanym zabezpieczeniu ryzyka stopy procentowej zaciągniętego kredytu lub gdy firma zrezygnowała z zabezpieczenia, warto systematycznie monitorować trafność decyzji. Jeśli skuteczność zabezpieczenia okaże się zbyt niska, można z niego zrezygnować lub je ulepszyć. A gdyby firma zrezygnowała z dokonania zabezpieczenia, to wtedy też warto monitorować stopy procentowe i koszt kredytu, bo zabezpieczenia stóp procentowych można dokonać w każdej chwili.

Autorzy artykułu:

@Paweł Żukowski
Departament Produktów Skarbowych, PKO Bank Polski

@Paweł Klocek
Biuro Komunikacji Marketingowej, PKO Bank Polski

Goście podcastu:

@Szymon Pęchra
Departament Produktów Skarbowych, PKO Bank Polski

@Marta Petka-Zagajewska
Zespół Analiz Makroekonomicznychch, PKO Bank Polski

Chcesz porozmawiać o biznesie? Zostaw swój numer, a oddzwoni nasz doradca

Kontakt

Informację zawarte na stronie mają charakter informacyjny, reklamowy i nie stanowią oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego, usługi doradztwa inwestycyjnego oraz udzielania rekomendacji dotyczących instrumentów finansowych lub ich emitentów w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, a także nie są formą świadczenia usług doradztwa podatkowego ani pomocy prawnej.

Chcesz porozmawiać o biznesie? Zostaw kontakt, oddzwoni nasz doradca

Wartość przychodów firmy (PLN):
do 15 mln
15-60 mln
od 60 mln
Wybierz region
Wyrażam zgodę na:
przetwarzanie danych osobowych przez PKO Bank Polski SA w celu marketingu produktów i usług Banku. Zobacz treść
Wyrażam zgodę na otrzymywanie od PKO Banku Polskiego SA informacji o charakterze marketingowym (w tym informacji handlowych) za pomocą środków komunikacji elektronicznej, telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących.
marketing elektroniczny i telefoniczny Banku. Zobacz treść
Wyrażam zgodę na otrzymywanie od PKO Banku Polskiego SA informacji o charakterze marketingowym (w tym informacji handlowych) za pomocą środków komunikacji elektronicznej, telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących.
Sprzeciw wobec przetwarzania danych osobowych w celach marketingowych. Zapoznaj się z pełną informacją.
WAŻNE INFORMACJE
W dowolnym momencie można wycofać wszystkie lub wybrane zgody. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej wycofaniem.
Niezaznaczenie żadnej ze zgód nie jest równoznaczne ze złożeniem sprzeciwu wobec przetwarzania danych w celach marketingowych. Z tego względu PKO Bank Polski S.A. (Bank) będzie miał możliwości przesyłania listownie informacji marketingowych na temat swoich produktów i usług.
W każdym momencie można złożyć sprzeciw wobec przetwarzania danych w celach marketingowych np. listownie na adres Banku, składając oświadczenie w placówkach, w bankowości elektronicznej lub dzwoniąc na infolinię PKO Banku Polskiego S.A.
Po złożeniu sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych w celach marketingowych Bank nie będzie przetwarzał danych osobowych w celach marketingowych i nie będzie przesyłał ofert oraz informacji marketingowych (w tym podmiotów współpracujących) w żadnej formie.
Administratorem danych osobowych jest PKO Bank Polski S.A. Zapoznaj się z pełną informacją o przetwarzaniu danych osobowych.
INFORMACJA O PRZETWARZANIU DANYCH OSOBOWYCH
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, zwanego dalej „Rozporządzeniem”, informujemy, że:
1. Administrator danych
Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, adres: ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 0000026438, NIP: 525-000-77-38, REGON: 016298263, kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 250 000 000 zł, infolinia: 800 302 302, zwana dalej „Bankiem”.
2. Inspektor Ochrony Danych
W Banku powołany został Inspektor Ochrony Danych. Adres: Inspektor Ochrony Danych, ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa, iod@pkobp.pl. Dane dotyczące Inspektora Ochrony Danych są dostępne na stronie internetowej Banku w zakładce „RODO” oraz w oddziałach i agencjach Banku.
3. Kategorie danych osobowych -informacja dotyczy danych osobowych pozyskanych w sposób inny niż od osoby, której dane dotyczą
Bank przetwarza następujące kategorie Pani/Pana danych osobowych: dane identyfikacyjne, dane adresowe oraz dane kontaktowe.
4. Cel przetwarzania danych i podstawy prawne
Dane osobowe mogą być przetwarzane przez Bank w następujących celach:
1) przedstawienia ofert lub rozpatrzenia wniosku o produkt oferowany przez Bank lub usługę świadczoną przez Bank, w tym w imieniu i na rzecz spółek z Grupy Kapitałowej Banku i podmiotów współpracujących z Bankiem, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b lub lit. f Rozporządzenia,
2) zawarcia umowy na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b Rozporządzenia,
3) realizacji zawartej umowy, lub w celu świadczenia usług przez Bank, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b-c Rozporządzenia,
4) dokonania oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b-c Rozporządzenia,
5) zarządzania przez Bank ryzykiem, w tym oceny zdolności i wiarygodności kredytowej, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b–c Rozporządzenia,
6) rozpatrzenia reklamacji, wniosków oraz odwołań, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b-c i lit. f Rozporządzenia,
7) realizacji przez Bank czynności wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, w tym wykonywania zadań realizowanych w interesie publicznym, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. c i lit. e Rozporządzenia,
8) realizacji uprawnień wynikających z przedstawicielstwa (w tym pełnomocnictwa), poręczenia, na podstawie art. 6 ust. 1 lit b-c Rozporządzenia,
9) marketingu, w tym promocji produktów oferowanych przez Bank lub usług świadczonych przez Bank lub spółki z Grupy Kapitałowej Banku lub podmioty współpracujące z Bankiem, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. f Rozporządzenia,
10) ustalenia i dochodzenia roszczeń przez Bank w związku z prowadzoną działalnością, w tym restrukturyzacji, windykacji, egzekucji wierzytelności, podejmowania działań w celu znalezienia nabywców na majątek stanowiący zabezpieczenie umowy oraz sprzedaży wierzytelności wynikającej z tej umowy lub obrony przed roszczeniami kierowanymi wobec Banku, przed organami ścigania, organami orzekającymi, w tym sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, Sądem Najwyższym, w postępowaniach administracyjnych, w tym podatkowych, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. f Rozporządzenia,
11) wykrycia i ograniczenia nadużyć finansowych związanych z działalnością Banku, jak również w celu zapewnienia bezpieczeństwa przechowywania środków pieniężnych klientów Banku oraz prowadzenia postępowań wyjaśniających, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. f Rozporządzenia.
Dane dotyczące Grupy Kapitałowej Banku i podmiotów współpracujących z Bankiem są dostępne na stronie internetowej Banku w zakładce „RODO” oraz w oddziałach i agencjach Banku.
5. Udostępnienie danych osobowych
Pani/Pana dane mogą być udostępniane przez Bank :
1) podmiotom i organom, którym Bank jest zobowiązany lub upoważniony udostępnić dane osobowe na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa, w tym podmiotom oraz organom uprawnionym do otrzymania od Banku danych osobowych lub uprawnionych do żądania dostępu do danych osobowych na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa, w szczególności na podstawie art. art. 104 ust. 2 i art. 105 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe,
2) podmiotom, którym Bank powierzył wykonywanie czynności bankowych lub czynności związanych z działalnością bankową na rzecz Banku,
3) instytucjom, o których mowa w art. 105 ust. 4 ustawy Prawo bankowe,
4) organom i podmiotom uprawnionym do otrzymania danych osobowych na podstawie art. 149 lub 150 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi lub innych przepisów prawa, dotyczących obrotu instrumentami finansowymi (w zakresie usług powierniczych świadczonych przez Bank na podstawie art. 119 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, lub usług wykonywanych przez Bank na podstawie art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi),
5) biurom informacji gospodarczej, działającym na podstawie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, na podstawie przepisów tej ustawy,
6) podmiotom z Grupy Kapitałowej Banku i podmiotom współpracującym z Bankiem, w związku z produktami i usługami oferowanymi przez te podmioty. Lista tych podmiotach dostępna jest na stronie internetowej Banku w zakładce „RODO” oraz w oddziałach i agencjach Banku.
6. Przekazywanie danych osobowych do państwa trzeciego
Pani/Pana dane mogą być przekazane administracji rządowej Stanów Zjednoczonych Ameryki w związku z dokonywaniem międzynarodowych transferów pieniężnych za pośrednictwem SWIFT.
7. Okres przechowywania danych osobowych
Pani/Pana dane osobowe będą przechowywane przez okres:
1) ważności oferty lub rozpatrzenia wniosku o produkt oferowany przez Bank lub usługę świadczoną przez Bank, w tym w imieniu i na rzecz spółek z Grupy Kapitałowej Banku i podmiotów współpracujących z Bankiem,
2) obowiązywania umowy zawartej z Bankiem, a po jej zakończeniu, w związku z obowiązkiem prawnym Banku wynikającym z powszechnie obowiązujących przepisów prawa,
3) niezbędny do dochodzenia roszczeń przez Bank w związku z prowadzoną działalnością lub obrony przed roszczeniami kierowanymi wobec Banku, na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa, z uwzględnieniem okresów przedawnienia roszczeń określonych w powszechnie obowiązujących przepisach prawa,
4) stosowania metod wewnętrznych oraz innych metod i modeli, o których mowa w części trzeciej Rozporządzenia nr 575/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012,
5) obowiązywania udzielonego Pani/Panu pełnomocnictwa, a po jego wygaśnięciu, w związku z obowiązkiem prawnym Banku wynikającym z powszechnie obowiązujących przepisów prawa.
Informacje dotyczące okresów przechowywania danych są dostępne na stronie internetowej Banku w zakładce „RODO” oraz w oddziałach i agencjach Banku.
8. Przysługujące prawa
W związku z przetwarzaniem przez Bank Pani/Pana danych osobowych, przysługuje Pani/Panu:
1) prawo dostępu do danych osobowych,
2) prawo do sprostowania danych osobowych,
3) prawo usunięcia danych osobowych (prawo do bycia zapomnianym),
4) prawo do ograniczenia przetwarzania danych osobowych,
5) prawo do przenoszenia danych do innego administratora,
6) prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, w tym profilowania, oraz na potrzeby marketingu bezpośredniego, w tym profilowania,
7) prawo do cofnięcia zgody w przypadku, gdy Bank będzie przetwarzał Pani/Pana dane osobowe w oparciu o zgodę, w dowolnym momencie i w dowolny sposób, bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej wycofaniem,
8) prawo wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, gdy uzna Pani/Pan, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy Rozporządzenia.
9. Źródło pochodzenia danych - informacja dotyczy danych osobowych pozyskanych w sposób inny niż od osoby, której dane dotyczą
Pani/Pana dane osobowe mogą pochodzić od przedstawiciela ustawowego, mocodawcy w przypadku udzielonego pełnomocnictwa, przedsiębiorcy, w stosunku do którego pozostaje Pani/Pan beneficjentem rzeczywistym, pracodawcy, strony umowy zawartej z Bankiem oraz ze źródeł powszechnie dostępnych, w szczególności z baz i rejestrów: PESEL, Rejestru Dowodów Osobistych, Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), REGON.
10. Wymóg podania danych
Podanie Pani/Pana danych osobowych jest konieczne w celu określonym w pkt 4 powyżej, dla:
1) rozpatrzenia wniosku o produkt oferowany przez Bank lub usługę świadczoną przez Bank, w tym w imieniu i na rzecz spółek z Grupy Kapitałowej Banku i podmiotów współpracujących z Bankiem, a konsekwencją niepodania Pani/Pana danych osobowych będzie brak możliwości rozpatrzenia wniosku o produkt oferowany przez Bank lub usługę świadczoną przez Bank, w tym w imieniu i na rzecz spółek z Grupy Kapitałowej Banku i podmiotów współpracujących z Bankiem,
2) zawarcia i wykonania umowy zawartej z Bankiem, a konsekwencją niepodania Pani/Pana danych osobowych będzie brak możliwości zawarcia i wykonania umowy zawartej z Bankiem,
3) świadczenia usług przez Bank, a konsekwencją niepodania Pani/Pana danych osobowych będzie brak świadczenia usług przez Bank,
4) rozpatrzenia reklamacji lub skargi a konsekwencją niepodania Pani/Pana danych osobowych będzie brak możliwości rozpatrzenia reklamacji lub skargi,
5) otrzymywania ofert lub marketingu produktów oferowanych przez Bank lub usług świadczonych przez Bank, w tym w imieniu i na rzecz spółek z Grupy Kapitałowej Banku i podmiotów współpracujących z Bankiem, a konsekwencją niepodania Pani/Pana danych osobowych jest brak możliwości otrzymywania tych ofert lub marketingu produktów lub usług.
11. Zautomatyzowane podejmowanie decyzji, w tym profilowanie
Pani/Pana dane osobowe będą przetwarzane w sposób zautomatyzowany, w tym profilowane, w celu oceny zdolności kredytowej oraz w celach marketingowych, konsekwencją czego będzie możliwość zastosowania wobec Pani/Pana uproszczonej ścieżki obsługi oraz przedstawienia zindywidualizowanej oferty produktów i usług oferowanych przez Bank lub usług świadczonych przez Bank, w tym w imieniu i na rzecz spółek z Grupy Kapitałowej Banku i podmiotów współpracujących z Bankiem.
Informacje dotyczące zautomatyzowanego podejmowania decyzji, w tym profilowania są dostępne na stronie internetowej Banku w zakładce „RODO” oraz w oddziałach i agencjach Banku.