Kryzys wywołany pandemią COVID-19 odbił się na budżetach JST, jednak w znacznie mniejszym stopniu, niż się obawiano. Dochody ogółem wzrosły o 9,5% do 304,9 mld zł. Wzrost dochodów odnotowano we wszystkich rodzajach JST, przy czym najsłabsze wzrosty odnotowały powiaty grodzkie (6,8%), a najsil-niejsze – powiaty ziemskie (12,6%). Wydatki ogółem wzrosły o 6,8% (a więc wol-niej niż dochody) do poziomu 299,2 mld zł.
W dochodach JST z tytułu PIT i CIT po raz pierwszy od 10 lat odnotowano spa-dek (-1,0%), przy czym wpływy z CIT utrzymały dodatnią dynamikę wzrostu (3,9%), natomiast dochody z tytułu PIT, stanowiące 18,1% dochodów ogółem, spadły o 1,9%. Najwyższy spadek wpływów z PIT i CIT odnotowały powiaty grodz-kie (-2,6%). Dynamika wzrostu dotacji ogółem utrzymała się na poziomie zbliżo-nym do poprzedniego roku (13,0% w 2020 vs 13,5% w 2019), wyraźnie mniejszy niż w poprzednich latach był natomiast przyrost dotacji z UE (3,5% w 2020).
Inwestycje samorządów drugi rok z rzędu odnotowały spadek. W 2020 obniżyły się o 4,8% do 46,6 mld zł. Najsilniej spadły w populacji gmin (-7,6%) oraz powia-tów grodzkich (-4,1%).
Samorządy osiągnęły w 2020 nadwyżkę w wysokości 5,7 mld zł (w latach 2017-19 notowano deficyt). Zobowiązania wzrosły o 7,8 mld zł (9,5% względem 2019), przy czym relacja długu do dochodów utrzymała się na bezpiecznym poziomie 29,5%. Nadwyżka operacyjna spadła o 11,5% do 21,4 mld zł. Niepokojąco silnie skurczyła się nadwyżka operacyjna w powiatach grodzkich (-47,9%).
W prognozach sytuacji budżetowej JST na 2021 przejawiamy umiarkowany op-tymizm. Zakładając poprawę sytuacji epidemicznej, korzystnie będzie oddziaływać otoczenie makroekonomiczne (co zapewni dopływ środków z podatków dochodo-wych), a także znaczne dotacje ze środków krajowych i unijnych, które mają po-budzić aktywność inwestycyjną JST. Nadal jednak aktualne są problemy struktu-ralne samorządów (m.in. związane z niedofinansowaniem oświaty i służby zdro-wia), umacnia się również wiele innych pozycji po stronie kosztowej (np. ceny energii elektrycznej, wynagrodzenia).
